Bioethics and elements of ecology

Dynamiczny rozwój nauk biomedycznych pociąga za sobą konieczność oceny etycznej możliwości wpływania na życie ludzkie na wszystkich jego etapach. Dotyczy to również wpływu człowieka na środowisko naturalne i dokonujące się w nim zmiany. Możliwości te budzą z jednej strony nadzieję i entuzjazm, a z drugiej niepokój i troskę, stając się przedmiotem ożywionych dyskusji publicznych, naukowej refleksji bioetycznej i ekologicznej, a także wypowiedzi doktrynalnych Kościoła katolickiego. Zadaniem konwersatorium jest zwrócenie uwagi na społeczne znaczenie zagadnień bioetycznych i ekologicznych oraz przygotowanie studentów do udziału w debacie na ich temat. W szczególności chodzi o umiejętność dostrzegania i uwzględniania obecnego w tej dziedzinie pluralizmu oraz rozumienie, z czego wynikają zasadnicze różnice w interpretacji zjawisk i ocenie poszczególnych działań.

Dynamiczny rozwój nauk biomedycznych pociąga za sobą konieczność oceny etycznej możliwości wpływania na życie ludzkie na wszystkich jego etapach. Dotyczy to również wpływu człowieka na środowisko naturalne i dokonujące się w nim zmiany. Konwersatorium bazuje na wiedzy, którą student zdobył podczas wykładów z etyki oraz odwołuje się do ogólnie dostępnej wiedzy biomedycznej, wskazując w ten sposób na interdyscyplinarność bioetyki. Poprzez analizę wybranych wypowiedzi Kościoła katolickiego dowartościowuje personalistyczno-religijny nurt bioetyki. Obok zagadnień już tradycyjnych w refleksji o charakterze bioetycznym w ramach konwersatorium podjęte zostaną nowe zagadnienia, które budzą z jednej strony nadzieję i entuzjazm, a z drugiej uzasadniony niepokój. W ten sposób studenci jako przyszli aktywni i odpowiedzialni uczestnicy życia społecznego zapoznają się z wybranymi zagadnieniami i otrzymają podstawy do dalszych osobistych poszukiwań i odważnego udziału w dyskusjach.

Podczas zajęć konwersatoryjnych omawiane będą następujące zagadnienia:

1. Zagadnienia wstępne bioetyki i ekologii

2. Dramat niepłodności i sztuczne zapłodnienie

3. Nadzieje i obawy związane z badaniami nad komórkami macierzystymi

4. Dramat aborcji. W obronie matki i dziecka

5. Promocja zdrowego stylu życia

6. Transplantacja narządów

7. Operacje plastyczne

8. Ból i cierpienie u kresu ludzkiego życia

9. Kryzys ekologiczny jako problem etyczny

10. Ekologia integralna według papieża Franciszka

11. Ekologia w duchu św. Franciszka

12. Właściwy stosunek do zwierząt

Lektura obowiązkowa:

■ - Derdziuk A., W kręgu zagadnień bioetycznych i ekologicznych, Lublin 2018. (wskazane fragmenty)

■ - Dlaczego ekologia? W kręgu encykliki Laudato si’, red. T. Reroń, A, Szafulski, Wrocław 2016. (wskazane fragmenty)

■ - Jurczyk B., Ekologia, w: Jan Paweł II. Encyklopedia nauczania moralnego, red. J. Nagórny, K. Jeżyna, Radom 2005, s. 169-170.

■ - Muszala A. (red.), Encyklopedia bioetyki, Radom 2005 (hasła dotyczące omawianych zagadnień)

■ - Marie Hendricks, O właściwą postawę wobec zwierząt, „L’Osservatore Romano” 22 (2001) nr 10, s. 53-55.

■ - Wyrostkiewicz M., Ekologia ludzka, w: Jan Paweł II. Encyklopedia nauczania moralnego, red. J. Nagórny, K. Jeżyna, Radom 2005, s. 171-172.

Dokumenty Kościoła (wskazane fragmenty):

■ - Jan Paweł II, Enc. o wartości i nienaruszalności życia ludzkiego Evengelium vitae (25.03.1995)

■ - Franciszek, Enc. Laudato si’ poświęcona trosce o wspólny dom (Watykan, 24.05.2015)

■ - Instrukacja o szacunku dla rodzącego się życia ludzkiego Donum vitae (22.02.1987)

■ - Instrukcja dotycząca niektórych problemów bioetycznych Dignitas personae (8.09.2008)

■ - Deklaracja o eutanazji Iura et bona (5.05.1080)

■ - Deklaracja o przerywaniu ciąży Questio de abortu (18.11.1974)

■ - Nota doktrynalna wraz z komentarzem dotycząca sztucznego odżywiania i nawadniania (1.08.2007)

■ - List biskupów polskich w sprawie przeszczepiania narządów „Nadprzyrodzony krwiobieg miłości”(11.09.2007)

■ - Benedykt XVI, Orędzie na Światowy Dzień Pokoju 1 stycznia 2010 roku Jeśli chcesz krzewić pokój, strzeż dzieła stworzenia (Watykan, 8.12.2009), „L’Osservatore Romano” 31 (2010) nr 1, s. 4-8.

■ - Franciszek, Przesł. Okazujmy miłosierdzie naszemu wspólnemu domowi (Watykan, 1.09.2016), OR 37 (2016) nr 9, s. 4-7.

Wybrana literatura pomocnicza:

■ - Bołoz W., Życie w ludzkich rękach, Warszawa 1997.

■ - Jurczyk B., Ekologia o człowiek – Kościół. Antropologiczny wymiar kryzysu ekologicznego w ocenie Kościoła, Opole 2002.

■ - Kowalski E., Osoba i bioetyka. Zagadnienie biomedyczne dla duszpasterzy i katechetów, Kraków 2009.

■ - Machinek M., Życie w dyspozycji człowieka. Wybrane problemy etyczne u początku ludzkiego życia, wyd. 2 poszerzone, Olsztyn 2004.

■ - Machinek M., Śmierć w dyspozycji człowieka. Wybrane problemy etyczne u kresu ludzkiego życia, wyd. 2 poszerzone, Olsztyn 2004.

■ - Machinek M., Spór o status ludzkiego embrionu, Olsztyn 2007.

■ - Muszala A., A. Rudziewicz, Bioetyka w szkole. Dla nauczycieli, wychowawców i katechetów, Kraków 2007.

■ - Ślipko T., Bioetyka. Najważniejsze problemy, Kraków 2009.

■ - Wanat Z. (red.), Bioetyka personalistyczna wobec wyzwań biomedycyny, Toruń 2011.

■ - Wanat Z. (red.), Dar życia. W 25. rocznicę publikacji instrukcji „Donum vitae”, Toruń 2012.

Sposobem weryfikacji osiągniętych przez studenta efektów jest ocena wypowiedzi wprowadzającej do dyskusji wokół lektur oraz ocena sposobu prowadzenia / uczestnictwa w dyskusji.

Wystąpienie wprowadzające i prowadzenie dyskusji wokół treści literatury obowiązkowej: W1, W2, W3, W4, U1.

Aktywny udział w dyskusji: W5, U1, U2, K1, K2, K3.

Student zalicza przedmiot, gdy:

a) uczestniczył w konwersatorium – obecność na zajęciach jest obowiązkowa (każda nieobecność musi być usprawiedliwiona, np. zwolnienie lekarskie);

b) otrzymał pozytywną ocenę na podstawie wystąpień (prezentacji) wprowadzających i sposobu prowadzenia dyskusji (maksymalna liczba punktów do zdobycia 10);

c) uzyskał pozytywną ocenę na podstawie aktywnego udziału

w dyskusji (maksymalna liczba punktów do zdobycia 15).

Ocena z konwersatorium za uzyskane punkty:

od 21-25 punktów – bardzo dobry (5)

od 19 - mniej niż 21 punktów – dobry plus (4,5)

od 17 - mniej niż 19 punktów – dobry (4)

od 15 - mniej niż 17 punktów – dostateczny plus (3,5)

od 13 - mniej niż 15 punktów – dostateczny (3)

mniej niż 13 punktów – niedostateczny (2)

Nie dotyczy