Antropologia literatury

Brak wymagań wstępnych.

55 godzin w tym:

- 30 godzin zajęć wspólnych i bezpośrednich z wykładowcą, 1 ECTS

- 20 godzin pracy własnej związanej z przygotowaniem eseju zaliczeniowego 0,75 ECTS

- 5 godzin konsultacji także przez internet (0,25 ECTS)

1. Student ma pogłębioną wiedzę na temat filologii polskiej we współczesnym systemie nauk, szczególnie zaś w odniesieniu do dynamicznie rozwijającej się refleksji kulturowej na temat zjawisk literackich. K_W01

2. Student ma dobrą orientację w zakresie podstawowych zagadnień wchodzących w zakres badań antropologii literatury, w tym również refleksji teoretycznoliterackiej K_W02, K_W08

1. Student potrafi sfunkcjonalizować posiadaną wiedzę na temat współczesnych badań literackich, które korzystają z metodologicznych osiągnięć refleksji o kulturze. K_U02

2. Student potrafi porównać i scharakteryzować wybrane kierunki w badaniach antropologicznych na gruncie nauk o literaturze. K_U01

1. Student rozumie potrzebę rozwijania postawy charakteryzującej się pluralizmem kulturowym. K_K03

Wykład z elementami dyskusji, a ponadto

- wykład problemowy

Antropologia literatury traktuje dzieło literackie jako zapis doświadczeń człowieka i świadectwo jego obrazu. Antropologia literatury to nowy obszar badań literackich, który czerpie narzędzia badawcze z antropologii kultury. Studia postkolonialne, gender studies, queer theory i inne propozycje odczytań utworów literackich wprowadzają do rozważań literaturoznawczych wybrane zjawiska antropologiczne. Antropologia literatury stanowi przykład odwrotu od strukturalno-fenomenologicznego literaturoznawstwa, kładącego w swojej refleksji nacisk na stronę formalną dzieła: poziom językowo-stylistyczny, kompozycja, konwencja, gatunek, rodzaj. Antropologia literatury kładzie nacisk na praktykę lektury jako świadectwa podmiotu doświadczenia.

Wykład ma za zadanie przedstawić informacje dotyczące najważniejszych problemów dotyczących antropologii literatury. Jego celem jest ukazanie głównych obszarów badań w zakresie antropologii literatury:

1) utwór literacki jako źródło antropologiczne,

2) zapis etnograficzny jako utwór literacki,

3) utwór literacki jako medium ujawniania kulturowego wymiaru człowieka,

4) literatura jako szczególna praktyka językowa, determinowana kulturowo, techniką utrwalania i przekazywania słowa (oralność, pismo, druk, hipertekst).

Antropologia literatury podejmuje problem mówienia o rzeczywistości ze względu na różnice:

1) płci (kobiece - męskie),

2) wieku (dziecięco-młodzieżowe - dorosłe),

3) preferencje seksualne (heteroseksualne - homoseksualne),

4) językowe, kulturowe (swój - inny - obcy).

Celem wykładu jest ukazanie antropologii literatury na gruncie polskim jako dyscypliny względnie nowej, rozwijającej się od lat 90. XX wieku, stanowiącej rezultat przemian związanych z tzw. zwrotem kulturowym (lata 60. XX) i przełomem poststrukturalistycznym, dotyczącym humanistyki. O ile teoria literatury, wyrastająca z nurtów strukturalno-fenomenologicznych, kładła nacisk na autonomiczność, obiektywność, uniwersalność opisu utworu, tak w ujęciu antropologii literatury dominuje subiektywizm doświadczenia, pluralizm poznawczy, dążenie do opisów lokalnych, lepiej oddających zachowania czytelnika. W ramach antropologii literatury pojawia się wiele zagadnień, mających związek bezpośredni i pośredni z antropologią kultury, z doświadczeniami człowieka w konkretnym miejscu i czasie. Utwór literacki stanowi jeden z wielu zapisów egzystencji człowieka, ale ze względu na sposób ukształtowania zawartego w nim świata na poziomie konwencji, rodzaju, gatunku i językowo-stylistycznym charakteryzuje się swoistością. Wykład z antropologii literatury obejmuje także zagadnienia związane z:

1) wpływem nowych mediów na sposób funkcjonowania literatury w obiegu czytelniczym (audiobook, e-book, Kindle, Internet),

2) wpływem mediów (telewizja, Internet) na sposób ukształtowania świata przedstawionego,

3) "materialnym", sensualnym wymiarem literatury (antropologia pisma).

Antropologia kultury - antropologia literatury, red. E. Kosowska, Katowice 2005.

Antropologia pisma. Od teorii do praktyki, red. P. Artieres, P. Rodak, Warszawa 2010.

Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, Warszawa 2003.

J. Clifford, Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka, tłum E. Dżurak i inni, Warszawa 2000.

C. Geertz, Interpretacja kultur. Wybrane eseje, tłum M. M. Piechaczek, Kraków 2005.

G. Godlewski, Słowo - pismo - sztuka słowa. Perspektywy antropologiczne, Warszawa 2008.

J. Goody, Logika pisma a organizacja społeczeństwa, tłum. i red. G. Godlewski, Warszawa 2006.

W. Iser, Czym jest antropologia literatury? Różnica między fikcjami wyjaśniającymi a odkrywającymi, tłum. A. Kowalcze-Pawlik, "Teksty Drugie" 2005, nr 6.

Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, t. 1-2, red. M. P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2006/2012.

W. J. Ong, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, tłum. J. Japola, Lublin 1992.

W. J.Ong, Osoba - świadomość - komunikacja. Antologia tekstów tłum. J. Japola, Warszawa 2009.

Ch. Vanderdorpe, Od papirusu do hipertekstu. Esej o przemianach tekstu i lektury, tłum. A. Sawisz, Warszawa 2008.

E. Nowicka, Świat człowieka - świat kultury. systematyczny wykład problemów antropologii kulturowej, Warszawa 1991.

"Teksty Drugie" 2007, nr 6 (wybór przynajmniej jednego tekstu dotyczącego wybranych zagadnień związanych z antropologią literatury).

Wykład z antropologii literatury oceniany będzie na podstawie obecności studenta na zajęciach, student powinien być obecny przynajmniej na 70% zajęć. Ponadto warunkiem otrzymania zaliczenia jest pozytywne albo napisanie testu końcowego, obejmującego zagadnienia poruszane na wykładzie. K_W01, K_W02, K_W08, K_U01

Brak.

Antropologia literatury pozwala traktować zapis literacki w kategoriach swoistego, bo ograniczonego estetycznymi konwencjami, dokumentu ludzkiego doświadczenia.

Szczegółowe zagadnienia podejmowane w ramach wykładu w roku akadem. 2020-21 pozostają takie, jak przedstawiono w sylabusie niezależnym od cyklu. Większy jednak nacisk położony zostanie na przemiany literatury w związku z rewolucją cyfrową, formami i funkcjami hipertekstu, w tym szczególnie funkcją perswazyjną. Ponadto na wykładzie prezentował będę ustalenia dotyczące relacji między tekstem literackim a strategiami pisania z wykorzystaniem różnych narzędzi: od pióra/stalówki do edytora tekstu. Ważnym zagadnieniem będzie także przedstawianie literatury jako zapisu ludzkiego doświadczenia, które definiuję za J. Deweyem i V. Turnerem.

Zajęcia prowadzone będą metodą zdalną on-line z wykorzystaniem aplikacji Microsoft Teems.

Do listy opracowań wskazanych w sylabusie niezależnym od cyklu proponuje się do wyboru jedną z lektur:

M. Castells, Sieci oburzenia i nadziei. Ruchy społeczne w erze Internetu, przekł. O Siara, Warszawa 2013.

L. Manovich, Język nowych mediów, przekł. P. Cypryański Warszawa 2006.

P. Levinson, Nowe nowe media, przekł. M. Zawadzka, Kraków 2010.

Antropologia literatury pozwala traktować zapis literacki w kategoriach swoistego, bo ograniczonego estetycznymi konwencjami, dokumentu ludzkiego doświadczenia.

Szczegółowe zagadnienia podejmowane w ramach wykładu w roku akadem. 2022-23 pozostają takie, jak przedstawiono w sylabusie niezależnym od cyklu. Większy jednak nacisk położony zostanie na przemiany literatury w związku z rewolucją cyfrową, formami i funkcjami hipertekstu, w tym szczególnie funkcją perswazyjną. Ponadto na wykładzie prezentował będę ustalenia dotyczące relacji między tekstem literackim a strategiami pisania z wykorzystaniem różnych narzędzi: od pióra/stalówki do edytora tekstu. Ważnym zagadnieniem będzie także przedstawianie literatury jako zapisu ludzkiego doświadczenia, które definiuję za J. Deweyem i V. Turnerem.

Do listy opracowań wskazanych w sylabusie niezależnym od cyklu proponuje się do wyboru jedną z lektur:

M. Castells, Sieci oburzenia i nadziei. Ruchy społeczne w erze Internetu, przekł. O Siara, Warszawa 2013.

L. Manovich, Język nowych mediów, przekł. P. Cypryański Warszawa 2006.

P. Levinson, Nowe nowe media, przekł. M. Zawadzka, Kraków 2010.

Antropologia literatury pozwala traktować zapis literacki w kategoriach swoistego, bo ograniczonego estetycznymi konwencjami, dokumentu ludzkiego doświadczenia.

Szczegółowe zagadnienia podejmowane w ramach wykładu w roku akadem. 2023-24 pozostają takie, jak przedstawiono w sylabusie niezależnym od cyklu. Większy jednak nacisk położony zostanie na przemiany literatury w związku z rewolucją cyfrową, formami i funkcjami hipertekstu, w tym szczególnie funkcją perswazyjną. Ponadto na wykładzie prezentował będę ustalenia dotyczące relacji między tekstem literackim a strategiami pisania z wykorzystaniem różnych narzędzi: od pióra/stalówki do edytora tekstu. Ważnym zagadnieniem będzie także przedstawianie literatury jako zapisu ludzkiego doświadczenia, które definiuję za J. Deweyem i V. Turnerem.

Do listy opracowań wskazanych w sylabusie niezależnym od cyklu proponuje się do wyboru jedną z lektur:

M. Castells, Sieci oburzenia i nadziei. Ruchy społeczne w erze Internetu, przekł. O Siara, Warszawa 2013.

L. Manovich, Język nowych mediów, przekł. P. Cypryański Warszawa 2006.

P. Levinson, Nowe nowe media, przekł. M. Zawadzka, Kraków 2010.