Biomedyczne podstawy rozwoju człowieka 2800-BPRCTIR-1-S1
Ćwiczenia (CW) Semestr zimowy 2021/22

Literatura podstawowa:

1. Woynarowska, Barbara; Kowalewska, Anna; Izdebski, Zbigniew; Woynarowska, Magdalena. Biomedyczne podstawy rozwoju i edukacji. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2021, 398 s. ISBN 978-83-01-21930-7.

2. Woynarowska B., Kowalewska A., Izdebski Z., Komosińska K. Biomedyczne podstawy kształcenia i wychowania. PWN. Warszawa. 2010, 2012.

3. Świderska M., Budzyńska–Jewtuch I. Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania. WSHE. Łódź. 2008.

4. Doleżych B., Łaszczyca P. (red.). Biomedyczne podstawy rozwoju z elementami higieny szkolnej. Adam Marszałek. Toruń. 2008.

5. Jopkiewicz A., Suliga E. Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania. ITE. Radom. Kielce. 2005.

6. Jaczewski A. (red.). Biologiczne i medyczne podstawy rozwoju i wychowania. Żak. Warszawa. 2005.

Literatura uzupełniająca:

1. Wolański N. Ekologia człowieka. Wrażliwość na czynniki środowiska i biologiczne zmiany przystosowawcze. T. 1. PWN. Warszawa. 2012.

2. Wolański N. Ekologia człowieka. Ewolucja i dostosowanie biokulturowe. T. 2. PWN. Warszawa. 2012.

3. Wolański N. Rozwój biologiczny człowieka. PWN. Warszawa. 2012.

4. Pang D., Newson T., Budd Ch., Gardiner M. Pediatria, przełożył Tomaszewski M. Elsevier Urban & Partner. Wrocław. 2007, red. wydania polskiego Czerwionka-Szaflarska M.

5. Keudel H., Capelle B.. Choroby wieku dziecięcego. Olesiejuk. Warszawa. 2011. konsultacja wydania polskiego, Adamus P.

6. Bradley J., Johnson D., Pober B., tł. Mazurczak T. Genetyka medyczna, PZWL. Warszawa. 2006.

7. Kaczmarek B., Markiewicz K., Orzechowski S. (red.). Nowe wyzwania w rozwoju człowieka. UMCS. Lublin. 2001.

8. Grochmal-Bach B., Knobloch-Gala (red.). Kryzysy rozwojowe wieku dziecięco-młodzieżowego a możliwości społecznego wsparcia. Impuls. Kraków. 2005.

9. Stępień A. Profilaktyka zdrowia seksualnego i zapobiegania wczesnej ciąży w środowisku szkolnym. [w:] Marek F., Śliwa S. (red.). W poszukiwaniu optymalnych oddziaływań pedagogicznych w środowisku lokalnym. WSZiA. Opole. 2011.

10. Komorowska-Pudło M. Seksualność młodzieży przełomu XX i XXI wieku. WAM. Kraków. 2013.

11. Pilch T. (red.). Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. T. I–VII. Żak.

Efekty kształcenia - wiedza:

K_W02 - posiada wiedzę w zakresie fizykochemicznych i

biologicznych podstaw nauk o zdrowiu oraz nauk o kulturze

fizycznej, w tym znajomość budowy i funkcji organizmu

człowieka

K_W03

- zna wybrane koncepcje człowieka: filozoficzne,

psychologiczne i społeczne stanowiące teoretyczne podstawy

działalności społecznej

K_W13

- zna zasady promocji zdrowia i zdrowego stylu życia, w

tym teorie zabaw i gier ruchowych, ich znaczenie w turystyce i

rekreacji oraz w procesie społecznego, psychicznego i fizycznego

rozwoju człowieka

Efekty kształcenia - umiejętności:

K_U09

- potrafi projektować i realizować działania oraz

rozwiązywać problemy z zakresu turystyki, sportu i rekreacji

Wiedza

K_W02, K_W03, K_W13 - Sprawdziany ustne.

Umiejętności

K_U09 - Sprawdziany ustne i praktyczne w formie sprawozdań pisemnych, prezentacje opracowanego i przyswojonego materiału.

Kompetencje społeczne

K_K03 - Sprawdziany ustne i praktyczne w formie sprawozdań pisemnych, prezentacje opracowanego i przyswojonego materiału.

Wykonywanie ćwiczeń w grupach.

Podstawą zaliczenia przedmiotu jest:

- teoretyczne przygotowanie i odbycie seminariów, ocena w zakresie 2-5 punktów każde zajęcia. Opuszczenie zajęć wymaga indywidualnego odrobienia po uprzednim przedstawieniu zwolnienia lekarskiego lub urzędowego;

- przedstawienie prezentacji z wybranych wcześniej tematów, ocena w zakresie 2-5 pkt.);

- wykazanie opanowania wiedzy teoretycznej i praktycznej na sprawdzianach (kolokwiumach), ocena w zakresie 2-5 punktów.

O końcowej ocenie z przedmiotu decyduje średnia arytmetyczna ocena ze sprawdzianów (kolokwiumów), uzyskanych w czasie semestru, zaliczenie ustne z oceną.

Co odpowiada

Ćwiczenia

Zaliczenie ustne z oceną z trzech losowanych zagadnień, 2 kolokwiumy poprzedzające z dwóch zagadnień, sprawdzające wiedzę z zakresu realizowanych efektów kształcenia.

Określenie poziomu opanowania realizowanych efektów kształcenia odbywa się w formie oceniania podsumowującego semestralny cykl kształcenia w formie sprawdzianu ustnego.

Kryteria różnicujące oceny.

1. dostateczne – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 65-70% - ocena dostateczna (3,0).

Bardzo ogólny poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.

2. więcej niż dostateczne – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 70-75% - ocena dostateczna plus (3,5).

Ogólny poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.

3. dobre – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 75-80% - ocena dobra (4,0).

Poszerzony poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.

4. więcej niż dobre – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 80-85% - ocena dobra plus (4,5).

Bardzo poszerzony poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.

5. bardzo dobre – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 85-100% - ocena bardzo dobra (5,0)

Bardzo poszerzony i pogłębiony poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.

Na

ocenę

2

(ndst)

Student nie ma podstawowej wiedzy na temat biologicznych i medycznych podstaw rozwoju człowieka.

Student nie potrafi omówić wpływu różnorodnych czynników na organizm człowieka, mających związek z jego rozwojem.

Nie rozumie procesów zachodzących w organizmie pod wpływem czynników endo- i egzogennych w procesie rozwoju ontogenetycznego.

Student nie ma podstawowej wiedzy na temat integralnego rozwoju człowieka w cyklu życia: zarówno w aspekcie biologicznym, jak i medycznym.

Student nie ma elementarnej wiedzy o bezpieczeństwie i higienie pracy w instytucjach edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, kulturalnych i pomocowych.

Student nie posiada podstawowych umiejętności pozwalających na rozwiązywanie problemów, związanych z wykorzystywaniem podstawowej wiedzy z zakresu biomedycznych podstaw rozwoju człowieka w celu analizowania i interpretowania problemów edukacyjnych, wychowawczych,

opiekuńczych.

Student nie jest świadomy poziomu swojej wiedzy i umiejętności z zakresu biomedycznych podstaw rozwoju człowieka, nie rozumie potrzeby ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego w tym zakresie.

Na

ocenę

3 (dst)

Student ma elementarną wiedzę na temat biologicznych i medycznych podstaw rozwoju człowieka.

Student potrafi omówić podstawowe problemy dotyczące integralnego rozwoju człowieka w cyklu życia w aspekcie biologicznym, jak i medycznym.

Ma elementarną wiedzę na temat potrzeb wychowawczych i pielęgnacyjnych dzieci w poszczególnych okresach życia z biomedycznego punktu widzenia.

Student posiada elementarną wiedzę na temat bezpieczeństwa i higieny pracy w instytucjach edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, kulturalnych i pomocowych.

Student posiada elementarne umiejętności pozwalające na rozwiązywanie problemów związanych z wykorzystywaniem podstawowej wiedzy z zakresu biomedycznych podstaw rozwoju człowieka w celu analizowania i interpretowania problemów edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych.

Student ma przekonanie o potrzebie podejmowania działań wychowawczych i pielęgnacyjnych dzieci w poszczególnych okresach życia.

Na

ocenę

3+

(dst+)

Student ma elementarną wiedzę na temat biologicznych i medycznych podstaw rozwoju człowieka, zna kluczową terminologię z tego zakresu, potrafi wyjaśnić przynajmniej część podstawowych pojęć.

Student ma elementarną wiedzę na temat integralnego rozwoju człowieka w cyklu życia: zarówno w aspekcie biologicznym, jak i medycznym, charakteryzuje ogólnie potrzeby wychowawcze i pielęgnacyjne dzieci w poszczególnych okresach życia z biomedycznego punktu widzenia.

Student posiada orientację w znaczącej części problemów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w instytucjach edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, kulturalnych i pomocowych.

Student posiada umiejętności pozwalające na rozwiązywanie problemów związanych z wykorzystywaniem podstawowej wiedzy z zakresu biomedycznych podstaw rozwoju człowieka w celu

analizowania i interpretowania problemów edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych.

Student ma przekonanie o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań wychowawczych i pielęgnacyjnych dzieci w poszczególnych okresach życia, wykazuje w ograniczonym stopniu aktywność do podejmowania takich działań.

Na

ocenę

4 (db)

Student ma ogólną wiedzę na temat biologicznych i medycznych podstaw rozwoju człowieka, zna kluczową terminologię z tego zakresu, potrafi wyjaśnić znaczącą część podstawowych pojęć.

Potrafi omówić wpływ różnorodnych czynników na organizm człowieka, mających związek z jego rozwojem.

Student ma zadowalającą wiedzę na temat integralnego rozwoju człowieka w cyklu życia: zarówno w aspekcie biologicznym, jak i medycznym, charakteryzuje szczegółowo potrzeby wychowawcze i

pielęgnacyjne dzieci w poszczególnych okresach życia z biomedycznego punktu widzenia.

Student posiada orientację w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w instytucjach edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, kulturalnych i pomocowych potrafi scharakteryzować fundamentalne

problemy występujące w tym obszarze.

Student potrafi w mniejszym lub większym stopniu dokonać oceny rozwoju fizycznego, oceny postawy, oceny rozwoju psychomotorycznego, oceny wieku rozwojowego, oceny rozwoju czynnościowego człowieka.

Student ma przekonanie o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań wychowawczych i pielęgnacyjnych dzieci w poszczególnych okresach życia, wykazuje mniejszym lub większym stopniu aktywność do podejmowania takich działań.

Na

ocenę

4+

(db+)

Student ma zadowalającą wiedzę na temat biologicznych i medycznych podstaw rozwoju człowieka, powiązaniu biologii i medycyny z pedagogiką ogólną i teorią wychowania oraz uporządkowaną wiedzę o rozwoju biologicznym człowieka jako przedmiocie badań naukowych, zna

kluczową terminologię z zakresu biologii, potrafi w mniejszym lub większym stopniu wyjaśnić podstawowe pojęcia, omówić wpływ różnorodnych czynników na organizm człowieka, mających związek z jego rozwojem.

Student ma zadowalającą wiedzę na temat integralnego rozwoju człowieka w cyklu życia: zarówno w aspekcie biologicznym, jak i medycznym, charakteryzuje szczegółowo potrzeby wychowawcze i

pielęgnacyjne dzieci w poszczególnych okresach życia z biomedycznego punktu widzenia.

Student potrafi w mniejszym lub większym stopniu omówić zaburzenia w rozwoju somatycznym i stanie

zdrowia dzieci i młodzieży, wady wrodzone, czynniki teratogenne, zaburzenia neurohormonalne, zaburzenia w rozwoju somatycznym.

Student posiada zadowalającą wiedzę na temat bezpieczeństwa i higieny pracy w instytucjach edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, kulturalnych i pomocowych, potrafi scharakteryzować

fundamentalne problemy występujące w tym obszarze, ma ogólną wiedzę na temat pomocy przedmedycznej.

Student posiada zadowalające umiejętności w zakresie rozwiązywania problemów związanych z wykorzystywaniem podstawowej wiedzy z zakresu biomedycznych podstaw rozwoju człowieka w celu

analizowania i interpretowania problemów edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych.

Student potrafi dokonać ogólnej oceny rozwoju fizycznego, oceny postawy, oceny rozwoju psychomotorycznego, oceny wieku rozwojowego, oceny rozwoju czynnościowego człowieka.

Student ma przekonanie o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań wychowawczych i pielęgnacyjnych dzieci w poszczególnych okresach życia, odznacza się zaangażowaniem w projektowanie własnych rozwiązań problemów z zakresu biomedycznych podstaw rozwoju człowieka.

Na

ocenę

5 (bdb)

Student posiada wyczerpującą wiedzę na temat na temat biologicznych i medycznych podstaw rozwoju człowieka, powiązaniu ich z pedagogiką ogólną i teorią wychowania oraz uporządkowaną wiedzę o rozwoju biologicznym człowieka jako przedmiocie badań naukowych, zna kluczową terminologię z zakresu biologii, wyjaśnia podstawowe pojęcia, potrafi omówić wpływ

różnorodnych czynników na organizm człowieka, mających związek z jego rozwojem. Rozumie procesy zachodzące w organizmie pod wpływem czynników endo- i egzogennych w procesie rozwoju ontogenetycznego.

Student ma rzetelną wiedzę na temat integralnego rozwoju człowieka w cyklu życia: zarówno w aspekcie biologicznym, jak i medycznym, charakteryzuje szczegółowo potrzeby wychowawcze i pielęgnacyjne dzieci w poszczególnych okresach życia z biomedycznego punktu widzenia.

Student potrafi wnikliwie omówić zaburzenia w rozwoju somatycznym i stanie zdrowia dzieci i młodzieży, wady wrodzone, czynniki teratogenne, zaburzenia neurohormonalne, zaburzenia w rozwoju somatycznym.

Student posiada wyczerpującą wiedzę na temat bezpieczeństwa i higieny pracy w instytucjach edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, kulturalnych i pomocowych, potrafi wnikliwie ją scharakteryzować fundamentalne problemy występujące w tym obszarze, ma rzetelną wiedzę na temat pomocy przedmedycznej.

Student posiada wysoki poziom umiejętności w zakresie rozwiązywania problemów związanych z wykorzystywaniem podstawowej wiedzy z zakresu biomedycznych podstaw rozwoju człowieka w celu analizowania i interpretowania problemów edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych.

Student potrafi dokonać rzetelnej oceny rozwoju fizycznego, oceny postawy, oceny rozwoju psychomotorycznego, oceny wieku rozwojowego, oceny rozwoju czynnościowego człowieka.

Student ma przekonanie o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań wychowawczych i pielęgnacyjnych dzieci w poszczególnych okresach życia, wykazuje na szeroką skalę aktywność do projektowania własnych rozwiązań problemów z zakresu biomedycznych podstaw rozwoju człowieka, jak: zdrowie i czynniki zdrowotne, zagrożenia zdrowotne, kształtowanie zachowań zdrowotnych. rola wychowawcy, znaczenie higieny dla rozwoju itp.

Ćwiczenia

Wstęp

Podstawowe kategorie pojęciowe: antropogeneza, antropologia, auksologia, ontogeneza, filogeneza, rozwój, akceleracja, dymorfizm płciowy, zdrowie, choroba, ochrona zdrowia, zmiana rozwojowa, doświadczenie, zdarzenia życiowe, czas.

Przedmowa12

Historia kształcenia pedagogów i nauczycieli w zakresie zagadnień biomedycznych Barbara Woynarowska14

CZĘŚĆ I. ROZWÓJ BIOLOGICZNY CZŁOWIEKA20

Rozdział 1. Rozwój osobniczy człowieka – podstawowe pojęcia Barbara Woynarowska 22

1.1. Sfery rozwoju i ich wzajemny związek23

1.2. Etapy w rozwoju osobniczym24

1.3. Dymorfizm płciowy25

Rozdział 2. Rozwój fizyczny Barbara Woynarowska28

2.1. Procesy w rozwoju fizycznym29

2.2. Czynniki wpływające na rozwój fizyczny33

2.2.1. Genetyczne czynniki rozwoju fizycznego34

2.2.2. Środowiskowe czynniki rozwoju fizycznego35

2.3. Metody oceny rozwoju fizycznego37

2.3.1. Ocena wzrastania37

2.3.2. Ocena różnicowania40

2.3.3. Ocena dojrzewania40

2.4. Wiek rozwojowy i tendencje przemian w rozwoju fizycznym42

2.5. Najczęstsze zaburzenia w rozwoju fizycznym dzieci i młodzieży46

Rozdział 3. Rozwój motoryczny Barbara Woynarowska52

3.1. Podstawowe pojęcia52

3.2. Przebieg rozwoju motorycznego w ontogenezie54

3.3. Czynniki wpływające na rozwój motoryczny55

3.4. Metody oceny rozwoju motorycznego57

3.5. Tendencje przemian sprawności fizycznej59

Rozdział 4. Charakterystyka rozwoju fizycznego i motorycznego oraz potrzeby biologiczne w poszczególnych okresach życia człowieka Barbara Woynarowska62

4.1. Okres prenatalny62

4.2. Wczesne dzieciństwo69

4.2.1. Okres noworodkowy69

4.2.2. Okres niemowlęcy72

4.2.3. Okres poniemowlęcy75

4.3. Średnie i późne dzieciństwo77

4.3.1. Okres przedszkolny77

4.3.2. Młodszy wiek szkolny80

4.4. Okres adolescencji82

4.4.1. Okres dojrzewania płciowego82

4.4.2. Okres młodzieńczy88

4.5. Okres dorosłości90

4.5.1. Wczesna i średnia dorosłość90

4.5.2. Późna dorosłość – starzenie się i starość91

Rozdział 5. Rozwój psychoseksualny Zbigniew Izdebski98

5.1. Podstawowe pojęcia99

5.2. Przebieg rozwoju psychoseksualnego103

5.3. Biologiczne, psychiczne i społeczno-kulturowe uwarunkowania rozwoju seksualnego107

5.4. Zachowania seksualne w dzieciństwie i w okresie dojrzewania111

5.5. Ryzykowne zachowania seksualne młodzieży i zapobieganie im116

5.6. Zaburzenia i problemy seksualne w dzieciństwie i młodości119

Rozdział 6. Wybrane układy i funkcje organizmu człowieka ważne dla procesów uczenia się Anna Kowalewska126

6.1. Układ nerwowy127

6.1.1. Wybrane informacje o budowie i funkcji układu nerwowego127

6.1.2. Zmiany w układzie nerwowym w różnych okresach rozwoju ontogenetycznego134

6.2. Narządy zmysłów138

6.2.1. Zmysł dotyku, zmysł równowagi i propriocepcja140

6.2.2. Układ wzrokowy, jego budowa, funkcja i rozwój141

6.2.3. Układ słuchowy, jego budowa, funkcja i rozwój143

6.3. Fizjologiczne podłoże emocji145

6.3.1. Rodzaje emocji145

6.3.2. Składniki emocji146

6.3.3. Przetwarzanie emocji146

6.3.4. Rozwój mózgowego systemu regulacji emocji147

6.4. Fizjologiczny mechanizm reakcji stresowej i wpływ stresu na zdrowie oraz zdolność do uczenia się148

6.4.1. Reakcja stresowa149

6.4.2. Holistyczna reakcja na stres151

6.4.3. Wpływ stresu na zdrowie152

6.4.4. Wpływ stresu na zdolność do uczenia się155

6.5. Biologiczne mechanizmy procesu uczenia się156

6.5.1. Rozwój i rodzaje uczenia się156

6.5.2. Pamięć157

6.5.3. Biologiczne uwarunkowania dysleksji rozwojowej160

Rozdział 7. Podstawowe potrzeby biologiczne człowieka i sposoby ich zaspokajania164

7.1. Żywienie Anna Kowalewska165

7.1.1. Podstawowe pojęcia166

7.1.2. Regulacja pobierania pokarmu167

7.1.3. Zasady racjonalnego żywienia168

7.1.4. Związek między żywieniem, zdrowiem i dyspozycją do uczenia się175

7.2. Aktywność fizyczna Barbara Woynarowska176

7.2.1. Funkcje aktywności fizycznej w różnych okresach życia177

7.2.2. Zmiany aktywności fizycznej w ontogenezie i czynniki ją warunkujące177

7.2.3. Zalecany poziom aktywności fizycznej179

7.2.4. Niedostatki aktywności fizycznej u dzieci i młodzieży – przyczyny i skutki181

7.3. Zachowanie odpowiedniego rytmu pracy i odpoczynku Barbara Woynarowska183

7.3.1. Rytmy biologiczne183

7.3.2. Praca, zmęczenie, odpoczynek185

7.3.3. Sen189

7.4. Ochrona przed szkodliwymi dla rozwoju i zdrowia czynnikami środowiskowymi193

7.4.1. Ochrona przed zanieczyszczeniami powietrza atmosferycznego Barbara Woynarowska193

7.4.2. Ochrona przed nadmiernym nasłonecznieniem Barbara Woynarowska195

7.4.3. Ochrona przed hałasem Barbara Woynarowska198

7.4.4. Ochrona przed chorobami zakaźnymi Anna Kowalewska200

CZĘŚĆ II. ZDROWIE I WYBRANE PROBLEMY ZDROWOTNE DZIECI I MłODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM 208

Rozdział 1. Zdrowie i czynniki je warunkujące Barbara Woynarowska210

1.1. Definiowanie zdrowia i holistyczne podejście do zdrowia211

1.2. Mierniki zdrowia i czynniki je warunkujące214

1.3. Związki między zdrowiem i edukacją218

Rozdział 2. Sytuacja zdrowotna dzieci i młodzieży Barbara Woynarowska 222

2.1. Zdrowie młodzieży w jej subiektywnej ocenie223

2.2. Zachowania zdrowotne młodzieży224

2.3. Główne problemy zdrowotne dzieci i młodzieży226

Rozdział 3. Wybrane problemy zdrowotne dzieci i młodzieży w wieku szkolnym i sposoby zapobiegania im232

3.1. Wypadki i urazy Barbara Woynarowska232

3.2. Zaburzenia zdrowia psychicznego Barbara Woynarowska235

3.2.1. Częstość występowania zaburzeń zdrowia psychicznego u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym236

3.2.2. Wybrane zaburzenia zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w wieku szkolnym236

3.3. Choroby przewlekłe Barbara Woynarowska243

3.4. Używanie substancji psychoaktywnych Anna Kowalewska249

Rozdział 4. Wczesne zapobieganie wybranym chorobom przewlekłym ujawniającym się u dorosłych Barbara Woynarowska260

4.1. Zapobieganie przedwczesnemu rozwojowi miażdżycy260

4.2. Wczesne zapobieganie osteoporozie263

4.3. Wczesne zapobieganie rakowi szyjki macicy267

Rozdział 5. Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami Barbara Woynarowska270

CZĘŚĆ III. NAUCZYCIELE – ICH ZDROWIE, JEGO OCHRONA I PROMOCJA276

Rozdział 1. Sytuacja demograficzno-społeczna nauczycieli w Polsce Magdalena Woynarowska, Barbara Woynarowska278

Rozdział 2. Czynniki ryzyka dla zdrowia i czynniki chroniące w zawodzie nauczyciela Magdalena Woynarowska, Barbara Woynarowska282

Rozdział 3. Wybrane problemy zdrowia fizycznego i psychicznego nauczycieli Magdalena Woynarowska, Barbara Woynarowska286

3.1. Zaburzenia zdrowia fizycznego nauczycieli287

3.2. Kondycja psychiczna i problemy zdrowia psychicznego nauczycieli289

3.3. Zespół wypalenia zawodowego291

3.4. Zachowania zdrowotne nauczycieli293

Rozdział 4. Działania dla ochrony i promocji zdrowia nauczycieli Magdalena Woynarowska, Barbara Woynarowska296

4.1. Ochrona zdrowia nauczycieli297

4.2. Promocja zdrowia nauczycieli298

CZĘŚĆ IV. ŚRODOWISKO I ORGANIZACjA PRACY SZKOŁY302

Rozdział 1. Środowisko społeczne szkoły Barbara Woynarowska304

Rozdział 2. Wybrane elementy środowiska fizycznego szkoły Barbara Woynarowska308

2.1. Budynek, jego pomieszczenia i teren szkoły309

2.2. Warunki sanitarno-higieniczne310

2.3. Mikroklimat i oświetlenie311

2.4. Meble szkolne313

2.5. Ograniczanie hałasu w szkole317

2.6. Zabezpieczenie przed wypadkami i urazami319

Rozdział 3. Aspekty zdrowotne organizacji pracy i życia szkoły Barbara Woynarowska 324

3.1. Rozkład i organizacja lekcji324

3.2. Przerwy międzylekcyjne326

3.3. Żywienie w szkole326

3.4. Warunki i organizacja aktywności fizycznej w szkole328

CZĘŚĆ V. PROFILAKTYKA PROBLEMÓW ZDROWOTNYCH I ZACHOWAŃ RYZYKOWNYCH I PROMOCjA ZDROWIA W SZKOLE I PRZEDSZKOLU332

Rozdział 1. Profilaktyka chorób, problemów zdrowotnych i zachowań ryzykownych dla zdrowia w szkole Barbara Woynarowska, Magdalena Woynarowska 334

1.1. Profilaktyka i jej poziomy334

1.2. Działania profilaktyczne w szkole336

Rozdział 2. Promocja zdrowia w szkole i przedszkolu Barbara Woynarowska, Magdalena Woynarowska338

2.1. Koncepcja promocji zdrowia338

2.2. Promocja zdrowia w szkole340

2.3. Szkoła promująca zdrowie341

2.3.1. Historia rozwoju szkoły promującej zdrowie w europie i w Polsce342

2.3.2. Definicja, standardy i model szkoły promującej zdrowie w Polsce344

2.4. Przedszkole promujące zdrowie346

2.4.1. Prace nad koncepcją przedszkola promującego zdrowie w Polsce346

2.4.2. Definicja, standardy i model przedszkola promującego zdrowie w Polsce347

Zaliczenie przedmiotu.

Metody dydaktyczne:

Wykład: informacyjny, problemowy, konwersatoryjny

Ćwiczenia: dyskusja dydaktyczna, analiza przypadków, film, pokaz - prezentacja

Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz

Metody dydaktyczne podające:

- wykład konwersatoryjny

- wykład problemowy