Chemia w konserwacji zabytków 1402-CHE-1L-SJ
Wykład (WYK) Semestr letni 2021/22

Literatura obowiązkowa (wybrane treści):

M. Litwin, S. Styka-Wlazło, J. Szymońska To jest chemia. Część 2 Chemia organiczna. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony, Wydawnictwo: Nowa Era, 2016.

Zabytki kamienne i metalowe, ich niszczenie i konserwacja profilaktyczna, pod redakcją W. Domasłowskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2011.

W. Sobucki, Konserwacja papieru zagadnienia chemiczne, Wydawnictwo: Biblioteka Narodowa, 2013.

W. Ślesiński. Techniki malarskie spoiwa organiczne, Wydawnictwo Arkady Warszawa 1984.

Literatura uzupełniająca (wybrane treści):

J. Bryłka, W. Lewandowski, R. Świsłocka Renata, Repetytorium z chemii nieorganicznej i organicznej, Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, 2002.

P. Graham, Krótkie wykłady. Chemia organiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.

M. Doerner, Materiały malarskie i ich zastosowanie, Wydawnictwo Arkady 2017.

S. Anastasiu, E. Jelenescu, Środki powierzchniowo czynne, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1973.

J.F. Rabek, Polimery. Otrzymywanie, metody badawcze, zastosowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013.

J.Hoplińsk, Farby i spoiwa malarskie, Wydawnictwo: Ossolineum, 1990.

I.S.Ochrimienko, W.W. Wierchołancew, Chemia i technologia substancji błonotwórczych, Wydawnictwo: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne 1982.

J. Olszewska-Świetlik, N.Gruszczyk, Technologia i technika malarska wybranych temper kazeinowych w malarstwie sztalugowym, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (43):361.

T. Kozielec, J. Karbowska-Berent, Wykrywanie kleju żywicznego w papierowych podłożach zabytkowych fotografii oraz ich oprawach, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (45):459.

K. Szczepińska, Historycznie stosowane impregnaty do wzmacniania zniszczonego drewna polichromowanego- próba przeglądu. Część I: Impregnaty naturalne, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (45):569.

G. Jaworski, E. Mirowska, M. Poksińska, Zastosowanie chromatografii bibułowej do identyfikacji spoiw olejnych w zabytkowych obiektach polichromowanych, Ochrona Zabytków 31/3 (122):175.

R. Biliński, Badania spoiw malowideł olejnych oraz mikroanalityczne metody ich identyfikacji, Ochrona Zabytków 22/1 (84):19.

A. Podgórski, A. Tomaszewska-Szewczyk, Szylkret, bioorganiczny materiał w rzemiośle artystycznym – zagadnienia z zakresu materiałoznawstwa, technologii i stosowanych technik dekoracyjnych oraz niszczenie, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (46):449.

A. Podgórski, S. Stawowska, A. Tomaszewska-Szewczyk, Materiały do zabezpieczania i regeneracji szylkretu,Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (48):381.

W1

Zna podstawowe mechanizmy oddziaływania fizycznych i chemicznych czynników na materię zabytkową. Potrafi opisać podstawowe reakcje chemiczne, procesy fizyczne przebiegające w obiektach zabytkowych pod wpływem czynników ekspozycyjnych (zgodne z K_W05).

W2

Posiada elementarną wiedzę w zakresie budowy i właściwości oryginalnej materii zabytkowej oraz materiałów wtórnych stosowanych w zabiegach konserwatorskich. (zgodne z K_W06).

W3

Posiada elementarną wiedzę o bezpieczeństwie i higienie pracy z podstawowymi odczynnikami chemicznymi czy badaniami dotyczącymi właściwości materii zabytkowej (zgodne z K_W13).

U1

Posiada elementarną umiejętność wykorzystania wiedzy z zakresu nauk chemicznych dla dalszych działań konserwatorskich (zgodne z K_U04).

U2

Potrafi prawidłowo dobrać odczynniki chemiczne i proste metody badawcze w celu ograniczenia ich niszczącego działania na materię zabytkową (zgodne z K_U06).

K1

Ma świadomość i rozumie aspekty oraz skutki działań związanych z użytymi odczynnikami chemicznymi, metodami badawczymi na obiektach zabytkowych, środowisku naturalnym, ma świadomość związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje (zgodne z K_K03).

K2

Ma świadomość poziomu swojej wiedzy, rozumie potrzebę dalszego kształcenia oraz włączania specjalistów z innych dziedzin do rozwiązywania szczególnie złożonych zagadnień (zgodne z K_K05).

Wykład (W1-W3, U1-U2, K1-K2)

Egzamin po drugim semestrze, podstawą zaliczenia jest pozytywna ocena, uzyskanie powyżej 50% punktów z pisemnego egzaminu sprawdzającego wiedzę przekazaną w czasie wykładów w semestrze zimowym i letnim. Pytania testowe są oceniane w skali 0-1 punkt, zaś pytania opisowe 0-4 punkty.

wynik 91% i powyżej – ocena 5,0

wynik 81-90% – ocena 4,5

wynik 71%-80% – ocena 4,0

wynik 61-70%– ocena 3,5

wynik 51-60%– ocena 3,0

wynik 50% i poniżej– ocena 2,0.

Wykład 1-3

Wprowadzenie do chemii organicznej. Rozpuszczanie spoiw w cieczach organicznych.

Wykład 4-5

Tłuszcze, kwasy tłuszczowe, oleje - klasyfikacja, budowa i właściwości i budowa.

Wykład 6-7

Budowa i właściwości celulozy.

Wykład 8-9

Mydła, związki powierzchniowo czynne - klasyfikacja właściwości i zastosowanie.

Wykład 10-11

Zastosowanie wosków w konserwacji zabytków.

Wykład 12-13

Białko jako spoiwo w konserwacji zabytków.

Wykład 14-15

Szylkret - charakterystyka materiału.

Wykład problemowo – aktywizujący w postaci prelekcji połączonej z prezentacją multimedialną i dyskusją ze studentami koordynowanej przez prowadzącego. Zajęcia realizowane zdalnie w trybie (synchronicznie).