Wiedza o Polsce i Polakach: kultura, nauka, sport 2500-JPJ2P-1-WPKNS
Wykład (WYK) Semestr letni 2022/23

Beylin K., Warszawy dni powszednie. 1800–1914, wybór i wstęp J. W. Gomulicki, PIW, Warszawa 1985.

Bołdyrew A., Matka i dziecko w rodzinie polskiej. Ewolucja modelu życia rodzinnego w latach 1795–1918, Neriton, Warszawa 2008.

Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego 1807–1915, red. S. Kieniewicz, oprac. B. Grochulska i in., PWN, Warszawa 1981.

Historia Torunia. W czasach zaboru pruskiego (1793–1920), t. III, cz. 1., pod red. M. Biskupa, Instytut Historii PAN, Towarzystwo naukowe w Toruniu, Wydawnictwo TNT, Toruń 2003.

Ihnatowicz I., Obyczaj wielkiej burżuazji warszawskiej w XIX wieku, PIW, Warszawa 1971.

Januszkiewicz A., Listy z Syberii, wyb., oprac., przyp. H. Geber, przedm. J. Odrowąż-Pieniążek, Warszawa 2003.

Kowecka E., W salonie i w kuchni. Opowieść o kulturze materialnej pałaców i dworów polskich w XIX wieku, PIW, Warszawa 1989.

Lwów. Miasto, społeczeństwo, kultura. Studia z dziejów miasta, t. IX: Życie codzienne miasta, red. K. Karolczak, Ł. T. Sroka, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego 2014.

Łozińska M. i Łoziński J., Zycie codzienne arystokracji, PWN, Warszawa 2013.

Milewski S., Życie uliczne niegdysiejszej Warszawy, Iskry, Warszawa 2013.

Milewski S., Codzienność niegdysiejszej Warszawy, Iskry, Warszawa 2010.

Pejzaż wsi i życie codzienne jej mieszkańców w malarstwie polskim przełomu XIX i XX wieku. Katalog wystawy, red. katalogu H. Długoszewska-Nadratowska, Muzeum Szlachty Mazowieckiej, Ciechanów 2012.

Rożenowa H., Produkcja wódki i sprawa pijaństwa w Królestwie Polskim 1815 – 1863, Instytut Historii PAN, PWN, Warszawa 1961.

Stulecie Gazety Lwowskiej 1811–1911, red. W. Bruchnalski, napisał L. Bernacki i in., Ossolineum, Lwów 1911.

Trzeciakowski M., Trzeciakowska L., W dziewiętnastowiecznym Poznaniu. Życie codzienne miasta 1815–1914, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1982.

Wasylewski S., Życie polskie w XIX wieku, dowolne wydanie.

Wilk B., W „małym Wiedniu nad Wisłą”. Życie codzienne Krakowa w okresie autonomii galicyjskiej. 1867 – 1918, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków 2008.

Życie codzienne w dworze mazowieckim na przełomie XIX/XX wieku, katalog wystawy, oprac. J. Walaszyk, Muzeum Szlachty Mazowieckiej, Ciechanów 2009.

Materiały on-line:

https://culture.pl/pl/tworca/karol-lipinski

https://ninateka.pl/film/karol-lipinski-wirtuoz-i-tworca

https://culture.pl/pl/tworca/mieczyslaw-wajnberg-weinberg

https://culture.pl/pl/tworca/krzysztof-penderecki

https://polona.pl/item/zywot-adolfa-januszkiewicza-i-jego-listy-ze-stepow-kirgizkich,NDQ1ODM/4/#info:metadata

https://culture.pl/pl/artykul/historia-fotografii-polskiej-do-roku-1990

https://monoskop.org/images/8/83/Maciesza_Aleksander_Historia_Fotografii_Polskiej_w_latach_1839-1889.pdf

W1 (EUS_W01): Zna i rozumie cele kształcenia przedmiotu język polski, wyrażone w wymaganiach ogólnych podstawy programowej przedmiotu język polski dla szkół podstawowej i ponadpodstawowej.

W2 (EUS_W02): Zna i rozumie treści nauczania przedmiotu język polski, wyrażone w wymaganiach szczegółowych podstawy programowej przedmiotu język polski dla szkół podstawowej i ponadpodstawowej.

W3 (EUS_W03): Zna i rozumie powiązania nauczanych treści z innymi obszarami wiedzy i kultury.

W4 (EUS_W16): Zna i rozumie metodykę realizacji poszczególnych treści kształcenia w obrębie przedmiotu język polski – rozwiązania merytoryczne i metodyczne, dobre praktyki, dostosowanie oddziaływań do potrzeb i możliwości uczniów lub grup uczniowskich o różnym potencjale i stylu uczenia się, typowe dla przedmiotu język polski błędy uczniowskie, ich rolę i sposoby wykorzystania w procesie dydaktycznym.

U1 (EUS_U01): Potrafi biegle operować pojęciami i faktami z zakresu treści nauczania.

U2 (EUS_U02): Potrafi interpretować treści nauczania z perspektywy aktualnego stanu wiedzy.

U3 (EUS_U03): Potrafi dobierać treści i zadania umożliwiające rozwijanie zainteresowań uczniów szczególnie uzdolnionych.

U4 (EUS_U15): Potrafi identyfikować powiązania treści przedmiotu język polski z innymi treściami nauczania.

U5 (EUS_U17): Potrafi kreować sytuacje dydaktyczne służące aktywności i rozwojowi zainteresowań uczniów oraz popularyzacji wiedzy.

K1 (EUS_K01): Jest gotów do ciągłego doskonalenia swojej wiedzy merytorycznej.

K2 (EUS_K02): Jest gotów do poszukiwania nowych zasobów wzbogacających treści nauczania i podnoszących efektywność kształcenia uczniów.

K3 (EUS_K03): Jest gotów do adaptowania metod pracy do potrzeb i różnych stylów uczenia.

Jak w podstawowych informacjach o przedmiocie.

Zakres tematów:

1. Ogrody i parki miejskie:

a) typy, tradycja, adaptacje; związki z rozwojem miast (urbanizacja, zmiany społeczne) i promowaniem higieny psychicznej i fizycznej. 1 zajęcia.

b) przykłady istniejących rozwiązań ogrodowych i parkowych (Warszawa, Puławy, Ostromecko, Wierzbiczany, Inowrocław, Toruń).

1 zajęcia.

2. Polscy kompozytorzy: Karol Lipiński, Mieczysław Wajnberg (Weinberg), Krzysztof Penderecki. Prezentacja postaci, kontekstów historycznych, fragmentów utworów (omówienie stylu).

2 zajęcia.

3. (Niekoniecznie) smutne życie polskich zesłańców:

a) uciążliwa droga do Rosji a zaskoczenia i fascynacje (Mickiewicz – „Ustęp III cz. Dziadów”: „Droga do Rosji” + wybrane „Sonety krymskie” – orientalizm, wzniosłość, listy Januszkiewicza.

1 zajęcia.

b) intrygujące postaci: Józef Kowalewski (dziewiętnastowieczny mongolista), Jan Prosper Witkiewicz (uczestnik działań w czasie The Great Game), Józef Piłsudski w Japonii.

1 zajęcia.

4. Obyczaje: potrawy, stroje, obrzędy świąteczne:

a) pogrzeby (od pompa funebris, przez dziady do dnia zadusznego),

1 zajęcia.

b) chrzest i bierzmowanie jako rytuały przejścia: stroje, obrzędy – znaczenie, odmiany regionalne.

1 zajęcia.

4. Sport w Polsce (od przełomu XIX/XX wieku: mody, zainteresowania, kultura, marketing):

a) najpopularniejsze sporty przełomu XIX/XX w. (kolarstwo, łyżwiarstwo, wioślarstwo); rola czasopism, popularyzowanie (pisarze – członkowie klubów i pasjonaci), związki z kulturą (muzyczne i literackie kluby w związkach sportowych),

1 zajęcia.

b) kolarstwo – współczesność z perspektywy historii: ewolucja, popularyzacja, typy konkurencji, zawody, rozwój techniczny i technologiczny (związki z produkcją samochodów, mechaniki precyzyjnej, maszyn do szycia).

1 zajęcia.

5. Technika i technologia w Polsce:

a) historia polskiej fotografii: czasopisma, wynalazki, postaci,

1 zajęcia.

b) kolej w Europie i w Polsce (maszyny, urządzenia obsługi, linie kolejowe [polskie fragmenty połączeń międzynarodowych], dworce – Toruń, Ciechocinek, Aleksandrów Kujawski),

1 zajęcia.

Jak w podstawowych informacjach o przedmiocie.