Metody taksonomiczne w ekonomii 1100-12-E12-1-MTwE
Wykład (WYK) Semestr letni 2023/24

Podstawowa:

[1] Kolenda M., Taksonomia numeryczna. Klasyfikacja, porządkowanie i analiza obiektów wielocechowych, AE, Wrocław 2007.

[2] Panek T., Zwierzchowski J., Statystyczne metody wielowymiarowej analizy

porównawczej: Teoria i zastosowania, Oficjalne Wydawnictwo Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa 2014.

[3] Zeliaś A. (red.), Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu życia w Polsce w ujęciu dynamicznym, AE, Kraków 2002.

[4] Szulc E., Jankiewicz M., Statystyczna i ekonometryczna analiza przestrzennych zjawisk ekonomicznych. Metody i zastosowania, Wydawnictwo UMK, Toruń 2022. Rozdziały 8 i 9.

Uzupełniająca:

[1] Grabiński T., Metody taksonometrii, AE, Kraków 1992.

[2] Kopczewska K., Ekonometria i statystyka przestrzenna z wykorzystaniem programu R-CRAN, CeDeWu Sp. Z o. o., Warszawa 2006, rozdziały 1 i 2.

[3] Kopczewska K. (red.), Przestrzenne metody ilościowe w R: Statystyka, ekonometria, uczenie maszynowe, analiza danych, CeDeWu Sp. Z o. o., Warszawa 2020, rozdział 1.

[4] Młodak A., Analiza taksonomiczna w statystyce regionalnej, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2006, rozdziały 2 i 4.

[5] Pociecha J., Podolec B., Sokołowski A., Zając K., Metody taksonomiczne w badaniach społeczno-ekonomicznych, PWN, Warszawa 1988.

W1. Student zna podstawowe metody porządkowania i grupowania obiektów ekonomicznych (K_W06).

W2. Zna możliwości i ograniczenia stosowania tych metod w analizach porównawczych, szczególnie w ujęciu dynamicznym (K_W06).

K1. Student rozumie przydatność i znaczenie analiz z wykorzystaniem metod porządkowania i grupowania obiektów ekonomicznych. Rozumie potrzebę poszerzania wiedzy i doskonalenia umiejętności w zakresie analizy złożonych zjawisk ekonomicznych (K_K02).

W1, W2, K1 - egzamin pisemny w formie testu (esej, test wyboru, przyporządkowanie itp.) +++

K1 – krótka wypowiedź (esej) w ramach testu +

Egzamin obejmuje głównie zagadnienia teoretyczne, których lista udostępniona jest studentom na początku semestru, a także nawiązujące do ćwiczeń (U3 ++). Przeprowadzony stacjonarnie, sprawdza opanowanie przez studentów treści prezentowanych w ramach regularnych (wg planu zajęć) spotkań wykładowych (utrwalanych po części poprzez wyszukiwanie i udzielanie odpowiedzi na pytania formułowane przez prowadzącego do poszczególnych tematów/bloków tematów oraz poprzez rozwiązywanie zadań cząstkowych testów/quizów – przewiduje się dwa quizy przygotowujące do testu końcowego).

Warunkiem zdania egzaminu jest uzyskanie co najmniej 60% z ogólnej liczby punktów na teście końcowym.

1. Wprowadzenie. Geneza taksonomii. Znaczenie pojęcia taksonomia i pojęcia pokrewne. Obiekt i cecha w taksonomii. Macierze i „kostki” danych. Diagnostyczność cech i ich charakter.

2. Porządkowanie liniowe obiektów wielocechowych. Procedura porządkowania – etapy.

3. Metody porządkowania liniowego (wzorcowe, bezwzorcowe). Ustalanie realizacji zmiennej syntetycznej. Normalizacja zmiennej syntetycznej .

4.Taksonomiczny miernik rozwoju (TMR) – wartości poznawcze. Zmiany w czasie uzyskanych uporządkowań obiektów ekonomicznych. Ocena istotności. Możliwości interpretacyjne takich zmian.

5. Grupowanie obiektów w oparciu o wartości taksonomicznego miernika rozwoju – wartości poznawcze składu uzyskanych grup. Lokalizacja grup w przestrzeni geograficznej – mapy rozkładu przestrzennego TMR.

6. Przestrzenny taksonomiczny miernik rozwoju. Procedura obliczeń. Walory poznawcze.

7. Taksonomiczne metody grupowania (aglomeracyjne, podziałowe, optymalizacyjne, np. metoda k-średnich). Cele grupowania, przydatność. Wady i zalety różnych metod grupowania. Wybór odpowiedniej liczby skupień.

8. Interpretacja składu grup. Zmiany składu grup w czasie – wartości poznawcze analizy w tym zakresie. Skład grup w ujęciu przekrojowo-czasowym.

Wykład z elementami pokazu multimedialnego - Pokazy w Power Point, prezentacje komputerowe analiz z wykorzystaniem Excela oraz R-Cran.

Dodatkowo, w założonym na platformie MS Teams Zespole, zamieszcza się materiały uzupełniające do przedmiotu. Zespół wykorzystuje się także w miarę potrzeby do dodatkowych spotkań i konsultacji.

Studentom-uczestnikom wykładu poleca się:

1) uczestnictwo w wykładach (w ramach ustalonych spotkań – wg planu zajęć) [bierne (wysłuchiwanie wykładów i sporządzanie notatek)/czynne (udział w krótkich dyskusjach na końcu wykładu i ewentualnie w wyznaczonych przez prowadzącego przerwach między częściami wykładu);

2) systematyczne zapoznawanie się z materiałami wykładowymi zamieszczanymi na platformie MS Teams;

3) bieżące (terminowe) wykonywanie zadań do poszczególnych tematów/bloków tematów, w tym przystępowanie do cząstkowych testów/quizów (samo)kontrolnych.

Komunikacja:

- narzędzia do komunikacji synchronicznej/asynchronicznej: MS Teams, poczta umk;

- sposób kontaktowania się z prowadzącym w celu zadawania pytań i uzyskiwania odpowiedzi: w ramach spotkań wykładowych i konsultacyjnych] oraz poprzez pocztę umk; poprzez MS Teams [konwersacja ustna/pisemna (na czacie);

- konsultacje: spotkania indywidualne/zbiorowe w ramach dyżurów pracownika na wydziale; na platformie MS Teams, w uzgodnionym ze studentem/studentami czasie; dodatkowo korespondencja e-mailowa (z wykorzystaniem poczty umk).

Metody pracy ze studentami: (1) metody służące prezentacji treści, (2) metody rozwijające refleksyjne myślenie, (3) metody wymiany poglądów i dyskusji.