Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Antropologia obrazu 2555-s1KUL2L-AO
Wykład (WYK) Semestr letni 2024/25

Informacje o zajęciach (wspólne dla wszystkich grup)

Liczba godzin: 30
Limit miejsc: (brak limitu)
Zaliczenie: Egzamin
Literatura:

Barthes, Roland, Retoryka obrazu (wybrane fragmenty, wprowadzenie do semiotyki wizualnej)

Belting, Hans, Antropologia obrazu (fragmenty)

Benjamin, Walter, Twórca jako wytwórca, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2011

Burke, Peter, Naoczność. Materiały wizualne jako świadectwa historyczne, Kraków: Universitas, 2012

Clifford, James, Kłopoty z kulturą, Warszawa: Wydawnictwo KR, 2000

Mirzoeff, Nicholas, Jak zobaczyć świat, Kraków–Warszawa: Karakter–Fundacja Bęc Zmiana, 2016

Olechnicki, Krzysztof, Antropologia obrazu, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003

Pink, Sarah, Etnografia wizualna: Obraz, media i przedstawienie w badaniach, Kraków: Nomos, 2009

Rose, Gillian, Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010

Sontag, Susan, O fotografii, Kraków: Karakter, 2017

Fotospołeczeństwo, red. M. Kisilowska, Kraków: WUJ, 2012

Kultura wizualna w Polsce, t. 1 i 2, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2017

Antropologia kultury wizualnej, red. K. Olechnicki, Warszawa: PWN, 2012

Efekty uczenia się:

Student zna główne teorie obrazu i kluczowe podejścia antropologiczne do wizualności. Rozumie kulturowe, społeczne i technologiczne konteksty funkcjonowania obrazów.

Student potrafi analizować i interpretować obrazy w perspektywie kulturoznawczej. Umie samodzielnie stosować pojęcia i metody badawcze do krytycznej analizy zjawisk wizualnych.

Student rozumie znaczenie obrazu w kulturze współczesnej, potrafi pracować indywidualnie i w grupie, prowadzić refleksję nad etycznymi, społecznymi i politycznymi aspektami wizualności.

Metody i kryteria oceniania:

Egzamin ustny – pytania obejmujące zagadnienia omawiane podczas wykładów oraz treści lektur obowiązkowych.

Metody weryfikacji efektów uczenia się - egzamin ustny sprawdzający poziom rozumienia teorii, umiejętność analizy zjawisk wizualnych oraz łączenia podejść teoretycznych z przykładami.

Kryteria oceniania:

1. Merytoryczna poprawność i zakres wiedzy:

– znajomość kluczowych pojęć, teorii i autorów (Belting, Barthes, Benjamin, Mulvey, Foucault itd.)

2. Umiejętność analizy i interpretacji zjawisk wizualnych – trafność przykładów, poprawność użycia kategorii teoretycznych.

3. Samodzielność myślenia i argumentacja – umiejętność formułowania sądów, ocen i krytycznej refleksji.

4. Komunikatywność wypowiedzi – jasność, spójność, poprawność językowa.

Zakres tematów:

Wprowadzenie do teorii obrazu

– Belting: obraz jako ciało i medium

– Barthes: retoryka obrazu, denotacja i konotacja

– Benjamin: aura, reprodukcja techniczna, polityczność sztuki

Spojrzenie i jego władza

– Foucault: panoptyzm i dyscyplina wzroku

– Said: spojrzenie kolonialne

– Mulvey: spojrzenie płciowe i kino

Widz i odbiór obrazów

– Percepcja wizualna i fenomenologia obrazu

– Interakcja odbiorcy z dziełem sztuki

– Rola kontekstu kulturowego w interpretacji

Kapitalizm i obrazy

– Fetyszyzm towarowy i estetyka konsumpcji

– Komercjalizacja obrazów i spektakl medialny

– Obraz jako produkt i jako towar

Obrazy obcości

– Orientalizm i stereotypy wizualne

– Kolonialne narracje obrazowe

– Reprezentacja Innego i mechanizmy wykluczenia

Polityczność obrazów

– Propaganda wizualna i ikonosfera władzy

– Ikonoklazm i cenzura

– Manipulacja obrazem i fake news

Obraz jako świadectwo historyczne

– Fotografia dokumentalna i pamięć wizualna

– Archiwa obrazów: instytucje, kuratorzy, selekcja

– Rekonstrukcja i inscenizacja historii

Obrazy i etnografia

– Wizualne metody badawcze w antropologii

– Etnografia wizualna jako praktyka kulturowa

– Obraz jako narzędzie poznania i reprezentacji

Kolekcjonowanie i archiwizacja obrazów

– Kolekcjonerstwo prywatne i instytucjonalne

– Archiwa cyfrowe i historia kulturowa

– Zbiory jako praktyka władzy i pamięci

Nowe media i obrazy cyfrowe

– Fotografia cyfrowa, memy, GIF-y

– Deepfake i AI jako twórcy obrazów

– Obrazy sieciowe i ich obieg

Współczesne problemy antropologii obrazu

– Wizualność nie-ludzka i perspektywy posthumanistyczne

– Transmedialność, interfejsy, dane wizualne

– Kryzys obrazu i estetyka postprawdy

Podsumowanie i przygotowanie do egzaminu

– Przegląd zagadnień i synteza tematów

– Dyskusja problemowa, pytania do egzaminu ustnego

Metody dydaktyczne:

1. Wykład informacyjny

2. Wykład konwersatoryjny

3. Wykład problemowy

4. Pokaz i analiza materiałów wizualnych

5. Praca z tekstem teoretycznym

Grupy zajęciowe

zobacz na planie zajęć

Grupa Termin(y) Prowadzący Miejsca Liczba osób w grupie / limit miejsc Akcje
1 każda środa, 16:45 - 18:15, sala 206
Jakub Kłeczek 21/22 szczegóły
Wszystkie zajęcia odbywają się w budynku:
Wydział Humanistyczny (Collegium Maius)
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności mapa serwisu USOSweb 7.1.1.0-7 (2025-03-24)