Historia literatury rzymskiej (okres archaiczny)

- godziny kontaktowe (wynikające z planu studiów: 30 h i konsultacje: 25 h) - 1 ECTS

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.):

- praca własna studenta (w tym przygotowanie do zajęć: 50 h) - 1 ECTS

Łącznie: 105 godz. (4 pkt. ECTS)

W 1 - ma podstawową wiedzę o literaturze starożytnego Rzymu okresu archaicznego, o genologii czyli o powstawaniu i rozwoju na gruncie rzymskim gatunków literackich takich jak komedia, tragedia, satyra, epos historyczny i filozoficzny, monografia historyczna, epylion, dialog filozoficzny i retoryczny, mowy rodzaju sądowego, doradczego i pokazowego. Posiada również podstawową wiedzę o najwybitniejszych twórcach epoki archaicznej oraz o najważniejszych dziełach tego okresu zachowanych w całości lub fragmentarycznie (K - WO4).

W 2 - ma podstawową wiedzę o głównych i aktualnych kierunkach badań nad literaturą rzymską okresu archaicznego oraz o najważniejszych osiągnięciach w dziedzinie literaturoznawstwa (K - WO7).

U 1 - umie umiejscowić poznawane utwory w ogólnym kontekście historyczno - kulturowym. To znaczy zna odnośnie do epoki archaicznej początki powstania Rzymu, okres królewski w jego dziejach oraz początki i rozwój systemu republikańskiego, a także przemiany społeczne i kulturowe towarzyszące tym przemianom politycznym. Potrafi także poprzez taki pryzmat odczytywać i interpretować utwory literackie pochodzące z tej epoki. (K - U08).

U 2 - umie rozpoznać rodzaj literacki i gatunkową konwencję poznawanych utworów. To znaczy umie odróżnić komedię od satyry, epos historyczny od eposu filozoficznego, prozaiczny traktat fachowy od traktatu filozoficznego, krótkie formy literackie od epopei (K - U09).

K 1 - ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności. To znaczy potrafi zakwalifikować autorów i ich dorobek literacki do jednej z dwóch omawianych epok, a także umie rozróżnić poszczególne gatunki literackie i przypisać je właściwemu autorowi. Potrafi również czytać i interpretować dzieła wykorzystując kontekst społeczno-polityczny epoki, w której one powstawały (K - KO1).

K 2 - docenia tradycję i dziedzictwo kulturowe ludzkości oraz ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego, szczególnie grecko - rzymskiego antyku (K - KO4).

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

Wykład obejmuje dwie epoki literatury rzymskiej. Epokę archaiczną, a zatem początki piśmiennictwa łacińskiego, początki literatury rzymskiej powstającej pod wpływem kultury greckiej i wreszcie jej zaistnienie w roku 240 przed Chr., następnie rozwój w II poł. III i w II w. przed Chr., szczególnie twórczość Plauta, Terencjusza i Katona Starszego.

Cel zajęć:

Ukazanie dziejów literatury rzymskiej, która kształtowała się pod wpływem literatury greckiej i z jej inspiracji powstawała, najpierw poprzez tłumaczenie na język łaciński niektórych dzieł, zwłaszcza komedii, a potem jak poprzez wykorzystanie rodzimych zarodków, zwłaszcza poezji ludowej, rozwijała się, aby osiągnąć poziom dorównujący swojej poprzedniczce i wydać w pełni ukształtowanych twórców rodzimych, jak: Plaut, Terencjusz, Enniusz, Katon i inni.

Treści:

- początki piśmiennictwa. Literatura rodzima do 241 roku przed Chr.;

- początki poezji; wiersz saturnijski. Początki prozy: Appiusz Klaudiusz Caecus - najstarszy pisarz rzymski. Przenikanie wpływów greckich do literatury rzymskiej;

- poezja: Liwiusz Andronikus i Gnejusz Newiusz. Plaut i jego komedie. Kwintus Enniusz, Pakuwiusz i Cecyliusz Stacjusz;

- proza: początki historiografii, Marek Porcjusz Katon i jego dzieło;

- literatura w latach 160 - 80 przed Chr. Poezja: Lucjusz Akcjusz. Publiusz Terencjusz Afer i jego komedie. Fabula togata. Fabula Atellana. Satyra rzymska. Twórczość satyryczna Lucyliusza. Inne rodzaje poezji. Proza: historiografia, wymowa, pierwsi gramatycy i narodziny filologii.

Teksty źródłowe:

- Plaut, Komedie: Zołnierz samochwał, Osły. Przekład E. Skwara, Warszawa 2002 – 2004;

- Terencjusz, Komedie; Bracia, Eunuch,Przekład E. Skwara, Warszawa 2006;

- Katon, O gospodarstwie rolnym, przeł. I. Mikołajczyk, Toruń 2009.

Opracowania:

- M. Cytowska, H. Szelest, L. Rychlewska, Literatura rzymska. Okres archaiczy, Warszawa 1999;

- E. Skwara, Historia komedii rzymskiej, Warszawa 2001;

- E. Skwara, Komedia według Terencjusza, Warszawa-Toruń 2016.

Podstawą zaliczenia semestru letniego jest zdanie egzaminu, obejmującego literaturę okresu archaicznego. Na egzaminie sprawdzana jest znajomość lektur w przekładzie przypisanych do każdej z tych dwóch epok literackich. Jedno pytanie dotyczy znajomości jakiegoś dzieła dowolnego autora wybranego przez egzaminatora z zaprezentowanej powyżej listy. Następnie zadawane są trzy pytania, które mają sprawdzić efekty kształcenia; wiedza W 1 i W 2; umiejętności U 1 i U 2; kompetencje społeczne K 1 i K 2.

Nie dotyczy.