Gramatyka opisowa i kultura języka

Celem kursu jest:

1. Nauczenie studentów zasad opisu fleksyjnego polskich leksemów odmiennych.

2. Pomoc w opanowaniu przez nich podstawowych pojęć i terminów oraz nowszych metod opisu deklinacji i koniugacji, a ponadto, nabycie umiejętności stosowania tych metod w praktycznej analizie współczesnych tekstów polskich.

kształcenie świadomości językowej studentów i dbałości o język polski;

3. Przygotowanie do samodzielnego rozstrzygania problemów poprawnościowych związanych z deklinacją i koniugacją.

Treści:

1. Przedmiot i zakres fleksji. Problem wyróżniania klas części mowy (pojęcie słowa, formy wyrazowej i leksemu, cechy dystynktywne leksemów decydujące o przynależności do klas części mowy, problemy szkolnego opisu części mowy, problemy dyskusyjne klasyfikacji leksemów)

2. Kategoria gramatyczna jako opozycja w zbiorze form wyrazowych (kategoria gramatyczna fleksyjna i selektywna, pojęcie paradygmatu, paradygmat kompletny i defektywny).

3. Pojęcie i zakres deklinacji. Funkcje końcówek i alternacji w tematach rzeczownikowych. Zjawisko synkretyzmu i supletywizmu form fleksyjnych.

4. Rodzaj jako kategoria klasyfikująca (selektywna) i fleksyjna. Problem wyróżniania klas rodzajowych i przypisywania wartości kategorii rodzaju.

5. Deklinacja rzeczownikowa. Kategorie gramatyczne rzeczownika i ich wartości (charakterystyka funkcjonalna). Zasady repartycji końcówek równoległych w odmianie rzeczowników. Osobliwości w odmianie rzeczownika. Błędy związane z doborem końcówek równoległych.

6. Odmiana zaimków rzeczownych i liczebników. Deklinacja przymiotników (kategoria stopnia).

7. Wprowadzenie do koniugacji. Zasób kategorii gramatycznych czasowników. Paradygmaty czasowników właściwych i niewłaściwych.

8.Koniugacja: problem granicy między tematem i końcówką w formach osobowych czasu teraźniejszego - jednolitość końcówek i rozmaitość tematów (przyrostki tematyczne). Regularność relacji między różnymi postaciami tematów.

9.Typy budowy morfologicznej form czasownikowych: fleksyjne, aglutynacyjne i analityczne. Formy zbudowane na tematach czasu teraźniejszego i przeszłego. Najczęstsze błędy związane z odmianą czasownika.

10.Grupy koniugacyjne czasowników według J. Tokarskiego.

11. Odmiana imion i nazwisk polskich i obcych (słowiańskich i niesłowiańskich).

12. Odmiana nazw miejscowych.

1. Wyniki pisemnej pracy kontrolnej (jednej w ciągu semestru) - W1, W2, U1, U2, U3;.

2. Aktywne uczestnictwo studenta w czasie zajęć i znajomość literatury przedmiotu - U2, K1.