Wprowadzenie do etnografii Słowian
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 0718-s2KUL1Z-WdES-FA |
Kod Erasmus / ISCED: |
(brak danych)
/
(0314) Socjologia i kulturoznawstwo
|
Nazwa przedmiotu: | Wprowadzenie do etnografii Słowian |
Jednostka: | Katedra Kulturoznawstwa |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Wymagania wstępne: | Elementarna wiedza z zakresu historii, kultury i geografii krajów Europy Środkowo-Wschodniej. |
Całkowity nakład pracy studenta: | Łączna liczba godzin pracy studenta: 55, w tym: 30 godzin - praca na zajęciach, 5 godzin - konsultacje, 20 godzin - praca własna studenta (przygotowanie do egzaminu). |
Efekty uczenia się - wiedza: | 1. Student ma poszerzoną wiedzę dotyczącą specyfiki badań poświęconych słowiańskiemu dziedzictwu kulturowemu [K_W03]. 2. Student posiada usystematyzowaną wiedzę związaną z zagadnieniem powstania Słowiańszczyzny oraz tradycji słowiańskich charakterystycznych dla kultur ludowych przynależących do tego kręgu cywilizacyjnego [K_W014] |
Efekty uczenia się - umiejętności: | 1. Student posiada pogłębione umiejętności badawcze pozwalające krytycznie analizować prace innych autorów i zjawisk kulturowych czerpiących z tradycji słowiańskich [K_U02]. |
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne: | 1. Docenia tradycję i dziedzictwo kulturowe ludzkości oraz wartość różnorodności kulturowej [K_K08]. |
Metody dydaktyczne eksponujące: | - pokaz |
Metody dydaktyczne podające: | - opis |
Skrócony opis: |
Wykład przedstawia w podstawowym zakresie tradycyjną kulturę duchową i społeczną Słowian. |
Pełny opis: |
Treści kształcenia: 1. Wspólnota praindoeuropejska. Indoeuropejska rodzina językowa. 2.Etnogeneza Słowian w świetle danych historycznych i językoznawczych. Etnonimy. Słowianie we wczesnym średniowieczu. 3.Religia dawnych Słowian w ujęciu historycznym – między polidoksją a politeizmem. 4. Religia dawnych Słowian w ujęciu etnologicznym – mit kosmogoniczny. 5. Obrzędy doroczne Słowian w okresie zimowym. 6. Obrzędy doroczne Słowian w okresie wiosenno-jesiennym. 7. Obrzędy rodzinne: zwyczaje narodzinowe i związane z dzieckiem. 8. Obrzędy rodzinne: zwyczaje weselne. 9. Obrzędy rodzinne: zwyczaje pogrzebowe i związane ze śmiercią oraz wiarą w życie pozagrobowe. 10. Elementy tradycyjnej medycyny Słowian. 11. Demonologia tradycyjna Słowian. 12. Wierzenia związane z ciałami niebieskimi, zjawiskami atmosferycznymi i przyrodą. 13. Miary i wagi. 14. Z dziejów badań słowianoznawczych. |
Literatura: |
Literatura obowiązkowa: Gieysztor A., Mitologia Słowian, Warszawa 1982 i wyd. nast. Moszyński K., Kultura ludowa Słowian, t. 1–2, Warszawa 1967–1968. Tomiccy J. i R., Drzewo życia. Ludowa wizja świata i człowieka, Warszawa 1975. Literatura uzupełniająca: Biegeleisen H., Lecznictwo ludu polskiego, Kraków 1929 [książka dostępna w postaci elektronicznej na stronach Śląskiej Biblioteki Cyfrowej]. Bobek W., Lud słowacki. Zarys etnograficzny, [w:] Słowacja i Słowacy, red. W. Semkowicz, t. 1, Kraj i lud, Kraków 1937. Bogatyriew P., Semiotyka kultury ludowej, wstęp, wybór i oprac. M.R. Mayenowa, Warszawa 1975. Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej, t. 2, pod red. M. Biernackiej, M. Frankowskiej, W. Paprockiej, sekretarz tomu, M. Drozd-Piasecka, Wrocław 1981. Fischer A., Etnografia słowiańska, z. 1, Połabianie, z. 2, Łużyczanie, Lwów 1932 [reprint 2000]. Guriewicz A., Problemy średniowiecznej kultury ludowej, przeł. Z. Dobrzyniecki, Warszawa 1987. Klinger W., Wschodnio-europejskie rusałki i pokrewne postaci demonologii ludowej a tradycja grecko-rzymska, Lublin 1949. Libera Z., Medycyna ludowa. Chłopski rozsądek czy gminna fantazja?, Wrocław 1995. Łowmiański H., Religia Słowian i jej upadek (w. VI–XII), Warszawa 1986. Mańczak W., Wieża Babel, Wrocław 1999. Moszyński K., Kultura ludowa Słowian, t. 1–2, Warszawa 1967–1968. Słownik etnologiczny, pod red. Z. Staszczak, Warszawa 1987. Stomma L., Antropologia kultury wsi polskiej XIX w., Warszawa 1986 i wyd. nast. Szyjewski A., Religia Słowian, Kraków 2003. Tomiccy J. i R., Drzewo życia. Ludowa wizja świata i człowieka, Warszawa 1975. Tomicki R., Ludowe mity o stworzeniu człowieka. Z badań nad synkretyzmem mitologicznym w Europie Wschodniej i Południowej oraz w Azji Północnej, „Etnografia Polska”, t. 24, 1980, z. 2. Tomicki R., Słowiański mit kosmogoniczny, „Etnografia Polska”, t. 20, 1976, z. 1. Toporow W., Wokół rekonstrukcji mitu o jaju kosmicznym (na podstawie baśni rosyjskich), przeł. R. Maślanko, [w:] Semiotyka kultury, wybór i oprac. E. Janus i M.R. Mayenowa, przedmowa S. Żółkiewski, Warszawa 1977. Uspienski B.A., Kult św. Mikołaja na Rusi, przeł. E. Janus, M.R. Mayenowa, Z. Kozłowska, Lublin 1985. Vlahović P., Kultura ludowa w Serbii, przeł. J. Moroń, Z. Oczkowska, Kraków 1991 (zwłaszcza s. 111–196). Wakarelski Ch., Etnografia Bułgarii, przeł. K. Simiczijew, Wrocław 1965. Zając P., O zaświatach niedalekich i cudach nienadzwyczajnych. „Nadprzyrodzone” w kulturze ludowej na przykładzie Huculszczyzny, Kraków 2004. |
Metody i kryteria oceniania: |
Podstawą zaliczenia wykładu jest systematyczna obecność oraz zdanie egzaminu. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.