Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Astronomia pozagalaktyczna

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 0800-ASPOGAL
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0530) Nauki fizyczne nieokreślone dalej Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Astronomia pozagalaktyczna
Jednostka: Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej
Grupy:
Punkty ECTS i inne: 3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Całkowity nakład pracy studenta:

- godziny realizowane z udziałem nauczycieli: 30h

- czas poświęcony na pracę indywidualną potrzebny do pomyślnego zaliczenia przedmiotu: 30h

- czas wymagany do przygotowania się i uczestnictwa w procesie oceniania: 30h

Efekty uczenia się - wiedza:

Po zakończeniu zajęć z przedmiotu "Astronomia pozagalaktyczna" student (między innymi):

W1 - posiada pogłębioną wiedzę z obszarów fizyki ściśle powiązanych z astronomią (K_W01),

W3 - zna metody wyznaczania największych w przyrodzie, tj. "kosmologicznych" odległości (przyczynek do K_W06),

W4 - zna pojęcia grup i gromad galaktyk oraz rozumie różnicę we władnościach tych systemów (przyczynek do K_W06),

W5 - zna własności galaktyk eliptycznych i spiralnych i związek ewolucyjny między tymi klasami obiektów (przyczynek do K_W06),

W6 - rozumie rolę supermasywnych czarnych dziur w odniesieniu do morfologii galaktyk (przyczynek do K_W01 i K_W06),

W7 - rozumie podstawowe własności Stałej Hubble'a oraz główne problemy współczesnej Kosmologii (przyczynek do K_W03, K_W06, K_W07),

W7 - zna mechanizm zjawiska soczewkowania grawitacyjnego wywołanego przez całe galaktyki oraz obserwowane efekty soczewkowania (przyczynek do K_W01 i K_W06),

W8 - rozumie proces Sunjajewa-Zeldowicza oraz własności i ewolucję gromad galaktyk (przyczynek do K_W01 i K_W06),

W9 - rozumie mechanizmy opisujące powstanie i ewolucje struktur wielkoskalowych we Wszechświecie (przyczynek do K_W01 i K_W06),

W10 - rozumie pojęcie "galaktyki aktywne" i potrafi podać widome oznaki aktywności (przyczynek do K_W01, K_W03 i K_W06),

W11 - zna składniki aktywnego jądra galaktycznego oraz schemat unifikacji galaktyk aktywnych(AGN) (przyczynek do K_W03 i K_w06),

W12 - zna podstawowe epoki kosmologiczne (przyczynek do K_W03 i K_W06),

W13 - zna wszystkie typy supernowych, ich pochodzenie oraz statystyki występowania we Wszechświecie (przyczynek do K_W03, K_W06, K_W07),

W14 - zna oba typy rozbłysków gamma oraz tłumaczące zjawisko modele teoretyczne (przyczynek do K_W03, K_W06, K_W07),

W15 - zna pochodzenie i właściwości źródeł promieniowania grawitacyjnego (przyczynek do K_W03, K_W06, K_W07),

W16 - zna obserwowane właściwości szybkich błysków i prawdopodobne ich pochodzenie (przyczynek do K_W03, K_W06, K_W07).

Efekty uczenia się - umiejętności:

Po zakończeniu zajęć z przedmiotu "Budowa i ewolucja wszechświata I" student:

U1 - ma świadomość związku współczesnych badań wszechświata z rozwojem fizyki na poziomie fundamentalnym (K_U04),

U2 - umie naukowo wyjaśnić wyniki obserwacji obiektów pozagalaktycznych stosując formalizm matematyczny (przyczynek do K_U01),

U3 - umie poprawnie posługiwać się terminologią astronomiczną z zakresu wykładu,

U4 - potrafi pozyskiwać dodatkowe informacje z literatury anglojęzycznej, baz danych i innych źródeł w odniesieniu do zagadnień omawianych na wykładzie (przyczynek do K_U06 i K_U08).

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

Po zakończeniu zajęć z przedmiotu "Astronomia Pozagalaktyczna" student:

K1 - zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę dalszego kształcenia (K_K01),

K2 - potrafi formułować opinie na temat współczesnych zagadnień astronomicznych (przyczynek do K_K04),

K3 - rozumie potrzebę popularnego przedstawiania laikom wybranych osiągnięć z astronomii pozagalaktycznej i kosmologii (przyczynek do K_K04).

Metody dydaktyczne podające:

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Skrócony opis:

Wykład ten obejmuje szeroką klasę problemów związanych z obiektami wypełniającymi Wszechświat jako całość. Prezentuje on tzw. punkt widzenia obserwatora, a więc nacisk położony jest na zagadnienia klasyfikacji obiektów według ich własności i omówienie własności poszczególnych klas. Główna idea całego wykładu jest taka, aby przedstawić ewolucję Wszechświata w ujęciu całościowym, oraz omówić obecnie najważniejsze tematy badawcze zawarte w szeroko rozumianej tematyce Astronomii Pozagalaktycznej.

Pełny opis:

Wykład ten obejmuje szeroką klasę problemów związanych z obiektami wypełniającymi Wszechświat jako całość. Podczas zajęć treść przedstawiona jest głównie z tzw. punktu widzenia obserwatora, a więc nacisk położony jest na zagadnienia klasyfikacji obiektów według ich własności i omówienie własności poszczególnych klas.

Na początku omawiany jest rozwój pojęć na temat struktury Wszechświata: od idei Ptolemeusza poprzez tzw. Wszechświat wyspowy Kanta i "Wielką Debatę" Curtisa-Shapley'a do odkrycia przez Hubble'a ucieczki galaktyk. Następnie omawiane są różne sposoby wyznaczania odległości w Kosmosie i w oparciu o nie utworzenie "drabiny odległości", na której bazuje współczesna Kosmologia

łącznie z oszacowaniem stałej Hubble'a.

Kolejny problem to omówienie własności Lokalnej Gromady Galaktyk wraz z własnościami systemów satelitarnych i jej ewolucją dynamiczną. Wyszczególnione są różnice w budowie głównych składników Lokalnej Gromady. Następnie podany jest system klasyfikacji galaktyk, przegląd własności galaktyk eliptycznych i spiralnych łącznie z teoriami opisującymi powstawanie i ewolucje tych układów. Potem dokonane zostaje omówienie układów galaktyk (grupy, gromady, supergromady) i opis otoczenia Drogi Mlecznej w skalach kosmologicznych.

Następnie omówiona zostaje historia Wszechświata wraz z jej podziałem na epoki kosmologiczne, przedstawione są główne wydarzenia i procesy fizyczne, które miały miejsce podczas kolejnych epok. Opisane są także obecne spekulacje na temat przyszłości Wszechświata w ujęciu globalnym. Przedstawiony zostaje też główny model opisujący utworzenie i ewolucję struktur wielkoskalowych Wszechświata (mosty materii, węzły i pustki). Pokazane są także główne własności Stałej Hubble'a i wyzwania przed którymi stoi współczesna Kosmologia w ujęciu modelu LambdaCMD (rozmiary największych struktur, "the Hubble tension").

Kolejnym zestawem zagadnień są Aktywne Jądra Galaktyk wraz z ich modelem unifikacyjnym. Podczas zajęć przedstawione będą główne struktury tych obiektów z naciskiem na obserwacje w domenie radiowej (radiogalaktyki). Omówiona będzie także dychotomia morfologiczna FRI-FRII i ewolucja struktur radiowych wraz z jej torami.

W części dalszej na zajęciach zostaną omówione najbardziej energetyczne zjawiska w Kosmosie, które obserwowane są w skalach pozagalaktycznych (supernowe, rozbłyski gamma i fale grawitacyjne). Przedstawione będą główne modele tych zjawisk, ich podział na klasy, statystyki i ich ewolucja w ujęciu kosmologicznym. Następnie opisane zostanie zjawisko soczewkowania grawitacyjnego, podstawowe jego właściwości i wykorzystanie tego efektu w badania pozagalaktycznych.

Ostatni wykład poświęcony jest szybkim błyskom radiowym - najnowszej zagadce współczesnej astrofizyki. Przedstawione będą na nim podstawowe własności obserwacyjne tych zjawisk, omówione są najciekawsze znane źródła błysków oraz wstępne teorie wyjaśniające ich pochodzenie.

Metody i kryteria oceniania:

Egzamin ustny, który weryfikuje osiągnięcie efektów: W1-W16, U1-U4 i K1-K3

Praktyki zawodowe:

Nie ma.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/22" (zakończony)

Okres: 2021-10-01 - 2022-02-20
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Marcin Gawroński
Prowadzący grup: Marcin Gawroński
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Wykład - Egzamin

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/23" (zakończony)

Okres: 2022-10-01 - 2023-02-19
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Marcin Gawroński
Prowadzący grup: Marcin Gawroński
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Wykład - Egzamin

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-02-19
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Marcin Gawroński
Prowadzący grup: Marcin Gawroński
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Wykład - Egzamin
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)