Dydaktyka fizyki

Brak formalnych wymagań

Wskazane:

1. wstępne wiadomości z fizyki ogólnej

2. wskazane wstępne wiadomości z dydaktyki ogólnej i pedagogiki

uprawnienia pedagogiczne (atrybut wycofany)

120 godzin (30 wykład, 30 godz. ćwiczeń, 30 lektura własna, 30 studium materiałów uzupełniających on-line i/lub obserwacja pokazów i lekcji interaktywnych)

W1 - posiada wiedzę o podstawowych koncepcjach, zasadach i teoriach dydaktyki jako części nauk fizycznych (fizyka K_W01)

W2 - posiada wiedzę o historycznym rozwoju fizyki (fizyka K_W01)

W3 – zna podstawowe metody, formy i środki dydaktyczne pozwalające zaplanować i przeprowadzić lekcję i/lub wykład na określony temat (fizyka K_W02)

W4 - zna jednostki układu SI i niektóre inne, dydaktycznie przydatne, zna zasady oceny niepewności doświadczeń fizycznych (fizyka K_W03)

W5 - operuje niezbędnym aparatem matematycznym, pozwalającym na proste wyjaśnienie równań fizyki (mechaniki, optyki, elektromagnetyzmu (fizyka K_W04)

W6 - posiada pogłębioną wiedzę w zakresie zagadnień merytorycznych dyscyplin fizycznych objętych programami szkolnymi (K_W05)

W7 - ma podstawową wiedzę dotyczącą uwarunkowań prawnych systemu edukacji (fizyka K_W07)

W8 - ma podstawową wiedzę dotyczącą uwarunkowań etycznych związanych z działalnością dydaktyczną (fizyka K_W07)

Efekty uczenia się wynikające z załącznika nr 1 do Rozporządzenia MNiSW z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela

Efekty uczenia się – wiedza

Absolwent zna i rozumie:

D.1.W1 miejsce fizyki w ramowych planach nauczania w szkole podstawowej, wyrażone w wymaganiach ogólnych podstawy programowej i treściach programowych;

D.1.W2 podstawę programową, cele kształcenia i treści nauczania fizyki w szkole podstawowej;

D.1 W3. integrację wewnątrz- i międzyprzedmiotową; zagadnienia związane z programem nauczania – tworzenie i modyfikację, analizę, ocenę, dobór i zatwierdzanie oraz zasady projektowania procesu kształcenia oraz rozkładu materiału;

D.1.W4: kompetencje merytoryczne, dydaktyczne nauczyciela fizyki w szkole podstawowej, w tym potrzebę zawodowego rozwoju, także z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnej, oraz dostosowywania sposobu komunikowania się do poziomu rozwoju uczniów; rolę nauczyciela fizyki jako popularyzatora wiedzy i nowoczesnych zdobyczy technologicznych; stymulowania aktywności poznawczej uczniów;

D.1.W5: konwencjonalne i niekonwencjonalne metody nauczania fizyki, w tym metody aktywizujące i metodę projektów, proces uczenia się przez działanie, odkrywanie lub dociekanie ucznia;

D.1.W6: metodykę realizacji poszczególnych treści w początkowym uczeniu fizyki – rozwiązania merytoryczne i metodyczne, dostosowanie działań do potrzeb i możliwości uczniów o różnym potencjale; typowe w początkowym uczeniu się fizyki błędy uczniowskie, ich rolę i sposoby wykorzystania w procesie dydaktycznym;

D.1 W7. organizację pracy w klasie szkolnej i grupach: potrzebę indywidualizacji nauczania, zagadnienie nauczania interdyscyplinarnego, formy pracy specyficzne dla nauczania fizyki: zajęcia laboratoryjne, doświadczenia i konkursy oraz zagadnienia związane z pracą domową;

D.1.W8: pomoce dydaktyczne z zakresu fizyki na poziomie szkoły podstawowej – dobór i wykorzystanie zasobów edukacyjnych, w tym elektronicznych i doświadczalnych; edukacyjne zastosowania mediów i technologii informacyjno-komunikacyjnej; potrzebę wyszukiwania, adaptacji i tworzenia elektronicznych zasobów edukacyjnych z zakresu fizyki i nauk pokrewnych;

D.1.W9: metody kształcenia fizyki, a także znaczenie odpowiedzialnego i krytycznego wykorzystywania mediów cyfrowych oraz poszanowania praw własności intelektualnej;

D.1.W10. rolę diagnozy, kontroli i oceniania w pracy dydaktycznej; ocenianie i jego rodzaje: ocenianie bieżące, semestralne i roczne, ocenianie wewnętrzne i zewnętrzne; funkcje oceny;

D.1 W11. egzaminy kończące etap edukacyjny i sposoby konstruowania testów, sprawdzianów oraz innych narzędzi przydatnych w procesie oceniania uczniów w zakresie fizyki;

D.1 W12. diagnozę wstępną grupy uczniowskiej i każdego ucznia w kontekście przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz sposoby wspomagania rozwoju poznawczego uczniów; potrzebę kształtowania pojęć, postaw, umiejętności praktycznych, w tym rozwiązywania problemów, i wykorzystywania wiedzy; metody i techniki skutecznego uczenia się; metody strukturyzacji wiedzy oraz konieczność powtarzania i utrwalania wiedzy i umiejętności;

D.1. W13. znaczenie rozwijania umiejętności osobistych i społeczno-emocjonalnych uczniów: potrzebę kształtowania umiejętności współpracy uczniów, w tym grupowego rozwiązywania problemów oraz budowania systemu wartości i rozwijania postaw etycznych uczniów, a także kształtowania kompetencji komunikacyjnych i nawyków kulturalnych;

D.1 W14. warsztat pracy nauczyciela fizyki; właściwe wykorzystanie czasu lekcji przez ucznia i nauczyciela; zagadnienia związane ze sprawdzaniem i ocenianiem jakości kształcenia oraz jej ewaluacją, a także z koniecznością analizy i oceny własnej pracy dydaktyczno-wychowawczej;

D.1 W15. potrzebę kształtowania u ucznia pozytywnego stosunku do nauki, rozwijania ciekawości, aktywności i samodzielności poznawczej, logicznego i krytycznego myślenia, kształtowania motywacji do uczenia się danego przedmiotu i nawyków systematycznego uczenia się, korzystania z różnych źródeł wiedzy, w tym z Internetu, oraz przygotowania ucznia do uczenia się przez całe życie przez stymulowanie go do samodzielnej pracy.

U1 - potrafi w sposób zrozumiały, używając właściwej metodologii wyjaśnić proste zagadnienia interdyscyplinarne na poziomie szkoły podstawowej (fizyka K_U01)

U2 - potrafi przygotować i przeprowadzić doświadczenia dydaktyczne przewidziane w podstawie programowej, oraz inne, użyteczne w procesie budowania wiedzy ucznia (fizyka K_U02)

U3 - potrafi posługiwać się terminologią naukową i stosowaniem niezbędnej metodologii opisu zjawisk fizycznych i przyrodniczych (fizyka K_U03),

U4 - potrafi samodzielnie wyszukiwać informacje w polskiej i obcej literaturze fachowej i popularno-naukowej, a także w Internecie (fizyka K_U04)

U5 - potrafi w popularny sposób przedstawić najnowsze osiągnięcia z zakresu fizyki (fizyka K_U07)

U6: Student/ studentka potrafi samodzielnie przygotować lekcję na poziomie szkoły podstawowej liceum oraz zorganizować pracę grupową w klasie szkolnej (fizyka K_U10)

Zgodnie z Rozporządzeniem MEN_D20191450, absolwent potrafi:

D.1 U1. identyfikować typowe zadania szkolne z celami kształcenia, w szczególności z wymaganiami ogólnymi podstawy programowej, oraz z kompetencjami kluczowymi;

D.1 U2. przeanalizować rozkład materiału;

D.1 U3. identyfikować powiązania treści nauczanego przedmiotu (fizyki) z innymi treściami nauczania;

D.1 U4. dostosować sposób komunikacji do poziomu rozwojowego uczniów;

D.1 U5. kreować sytuacje dydaktyczne służące aktywności i rozwojowi zainteresowań uczniów oraz popularyzacji wiedzy;

D.1 U6. podejmować skuteczną współpracę w procesie dydaktycznym z rodzicami lub opiekunami uczniów, pracownikami szkoły i środowiskiem pozaszkolnym;

D.1 U7. dobierać metody pracy klasy oraz środki dydaktyczne, w tym z zakresu technologii informacyjno-komunikacyjnej, aktywizujące uczniów i uwzględniające ich zróżnicowane potrzeby edukacyjne;

D.1 U8. merytorycznie, profesjonalnie i rzetelnie oceniać pracę uczniów wykonywaną w klasie i w domu;

D.1 U9. skonstruować sprawdzian służący ocenie danych umiejętności uczniów;

D.1 U10. rozpoznać typowe dla nauczania fizyki błędy uczniowskie i wykorzystać je w procesie dydaktycznym;

D.1 U11. przeprowadzić wstępną diagnozę umiejętności ucznia.

K1 - zna ograniczenia własnej wiedzy, rozumie złożoność problematyk edukacyjnych i pedagogicznych, szczególnie okresu dorastania (fizyka K_K01)

K2 - ma świadomość odpowiedzialności społecznej zawodu nauczyciela, tak w kształtowaniu wiedzy jak postaw i zachowań społecznych młodzieży (fizyka K_K02)

K3 - rozumie znaczenie prawnych aspektów zawodu nauczyciela oraz uwarunkowań etycznych roli wychowawcy (fizyka K_K02)

K4 – rozumie znaczenie nauki i edukacji dla rozwoju społeczeństwa (fizyka K_K03)

K5 - potrafi działać w sposób promujący zrozumienie osiągnieć fizyki w społeczeństwie (fizyka K_K04)

Zgodnie z Rozporządzeniem MEN_D20191450, absolwent jest gotów do:

Absolwent jest gotów do:

D.1 K1. adaptowania metod pracy do potrzeb i różnych stylów uczenia się uczniów;

D.1 K2. popularyzowania wiedzy wśród uczniów i w środowisku szkolnym oraz pozaszkolnym;

D.1 K3. zachęcania uczniów do podejmowania prób badawczych oraz systematycznej aktywności fizycznej;

D.1 K4. promowania odpowiedzialnego i krytycznego wykorzystywania mediów cyfrowych oraz poszanowania praw własności intelektualnej;

D.1 K5. kształtowania umiejętności współpracy uczniów, w tym grupowego rozwiązywania problemów;

D.1 K6. budowania systemu wartości i rozwijania postaw etycznych uczniów oraz kształtowania ich kompetencji komunikacyjnych i nawyków kulturalnych;

D.1 K7. rozwijania u uczniów ciekawości, aktywności i samodzielności poznawczej oraz logicznego i krytycznego myślenia;

D.1 K8. kształtowania nawyku systematycznego uczenia się i korzystania z różnych źródeł wiedzy, w tym z Internetu;

D.1 K9. stymulowania uczniów do uczenia się przez całe życie przez samodzielną pracę.

Wykład, dyskusja problemowa; laboratorium i ćwiczenia

- pokaz
- wystawa

- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

- doświadczeń
- laboratoryjna
- obserwacji
- panelowa
- referatu
- seminaryjna
- stolików eksperckich
- studium przypadku
- WebQuest

- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- metody służące prezentacji treści

Celem wykładu jest wprowadzenie podstawowych koncepcji i metod dydaktycznych tak w zakresie kształcenia ogólnego jak nauk przyrodniczych, a w szczgólnosci fizyki na poziomie szkoły podstawowej. Student nabiera podstawowej wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych do wykonywania zawodu nauczyciel.

1. Dydaktyka jako nauka – przedmiot, metodologia, cele. Dydaktyka ogólna, dydaktyki szczegółowe, pedagogika, psychologia rozwojowa.

2. Rozwój historyczny podstawowych koncepcji dydaktycznych. Uwarunkowania społeczne systemów nauczania.

3. Cele ogólnospołeczne systemów oświatowych, uwarunkowania ekonomiczne; system oceny systemów w OECD.

4. Organizacja systemu oświatowego w Polsce i innych krajach UE. System kształcenia nauczycieli oraz wspomagania pracy szkoły.

5. Metody dydaktyczne podające i aktywizujące; koncepcje konstruktywizmu

6. Środki dydaktyczne, w tym multimedialne, ich klasyfikacja, ocena i dobór.

7. Dobór właściwej formy nauczania a realizacja szczegółowych celów przedmiotowych.

8. Organizacja procesu nauczania-uczenia się, aktywizacja ucznia (nauczanie pozaszkolne), praca badawcza uczniów, projekty uczniowskie, konkursy i olimpiady – metodologie przygotowania.

9. Klasyfikacja lekcji, przykłady struktur różnych typów lekcji, przygotowanie nauczyciela, plany, scenariusze lekcji i konspekty, dokumentowanie przebiegu lekcji, ewaluacja i refleksja nauczyciela.

10. Rola kompetencji merytorycznych, pedagogicznych oraz osobowości nauczyciela fizyki w procesie dydaktyczno - wychowawczym. Rozwój zawodowy nauczyciela.

11. Analiza dydaktyczna obowiązujących standardów nauczania z zakresu szkoły podstawowej. Przegląd typologii podręczników.

12. Metody oraz kryteria i normy oceny wyników nauczania. System egzaminów i rankingi.

13. Miejsce nauki w kształtowaniu świadomości i zachowań społecznych w świecie współczesnym.

Literatura obowiązkowa:

[1] G. Karwasz, i in. Toruński po-ręcznik z fizyki. Gimnazjum. I klasa. Mechanika, Wyd. Naukowe UMK, 2010

[2] G. Karwasz, Toruński poręcznik do fizyki. IV. Fizyka współczesna i astrofizyka. Wyd. Naukowe UMK, 2020

Literatura uzupełniająca (obowiązuje 30% treści):

[3] G. Karwasz. Mały astronom. Przewodnik dla dzieci. Wyd. Papilon, 2022

[4] G. Karwasz, A. Karbowski, K. Fedus, Dydaktyka fizyki współczesnej, Wyd. naukowe UMK, 2021.

Literatura uzupełniająca:

[5] Sawicki M., Nauczanie fizyki, cz. I - IV, PWN, Warszawa, 1976

[6] Artykuły popularno-naukowe G. Karwasza w "Fizyce w szkole"

https://dydaktyka.fizyka.umk.pl/nowa_strona/?q=node/232

oraz materiały internetowe:

https://dydaktyka.fizyka.umk.pl/zabawki/

Literatura dla studentów zagranicznych:

1. Monk M., Dillon J., Learning to Teach Physics, The Falmers Press, London, Washington, D.C., 1995

2. Lewis J.I., Nauczanie fizyki, PWN, Warszawa, 1982

3. Rogers E.M. , Physics for Inquiring Minds, Oxford, 1960; ed. pol. Fizyka dla dociekliwych, Cz. I-V, PWN, Warszawa, 1974

4. Resnick R., Halliday D., Fizyka dla studentów nauk przyrodniczych i technicznych, PWN, Warszawa, 1984 (dowolna edycja)

Wykład: Aktywność na zajęciach.

Przygotowanie "jednostki dydaktycznej" i prezentacja końcowa

50-60% - ocena: 3 (dst)

60-70% - ocena: 3+ (dst+)

70-80% - ocena: 4 (db)

80-90% - ocena: 4+ (db+)

90-100% - ocena: 5 (bdb)

Ćwiczenia: aktywność na zajęciach (umiejętność rozwiązywania zadań z fziyki na poziomie szkolnym), sprawdziany między-semestralne

Wskazana obserwacja lekcji interaktywnych prowadzonych przez Katedrę Dydaktyki Fizyki dla szkół na terenie UMK i/lub działaniach popularyzujących fizykę w wymiarze ogólnokrajowym (jak Piknik Naukowy w Warszawie)

Wskazane uczestnictwo w lekcjach wyjazdowych KDF w szkołach