Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Zdobycze naukowe i zastosowania fizyki współczesnej

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 0800-OG-ZDONA
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0538) Interdyscyplinarne programy i kwalifikacje związane z naukami fizycznymi Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Zdobycze naukowe i zastosowania fizyki współczesnej
Jednostka: Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej
Grupy:
Strona przedmiotu: http://dydaktyka.fizyka.umk.pl/Wystawy_archiwum/z_omegi/index-pl.html
Punkty ECTS i inne: 3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

bez wymagań

Całkowity nakład pracy studenta:

60 godzin (30 godzin wykładu, 30 godzin samodzielnej lektury materiałów dostarczonych przez wykładowcę na stronach internetowych).

Efekty uczenia się - wiedza:

W1: student zna podstawowe działy fizyki XX i XXI wieku

W2: student rozróżnia techniki badawcze fizyki współczesnej w zastosowaniach do biologii, geologii, genetyki, medycyny

W3: zna najważniejsze wydarzenia z historii fizyki XX wieku, przykładowe sylwetki noblistów, w tym polskich

W4: charakteryzuje najważniejsze odkrycia naukowe fizyki XX i XXI wieku


Efekty uczenia się - umiejętności:

U1: student rozróżnia wiedzę fizyczną potwierdzoną od spekulacji pseudo-naukowych

U2: wykorzystuje zdobyte informacje do określenia historycznych linii rozwojowych fizyki

U3: potencjalnie potrafi ocenić zalety i niebezpieczeństwa zaawansowanych fizycznie metod diagnostyki medycznej

U4: krytycznie ocenia doniesienia popularne o odkryciach i wynalazkach w dziedzinie fizyki i techniki.


Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

K1: potrafi przedstawić w kompetentny i ciekawy sposób problemy współczesnej fizyki

K2: potrafi wykorzystać wiedzę o technikach fizycznych do działań interdyscyplinarnych

K3: ma świadomość ograniczeń wiedzy naukowej

K4: rozumie koszty postępu naukowego


Metody dydaktyczne:

Wykład, z elementami pokazu doświadczeń

Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz

Metody dydaktyczne podające:

- wykład problemowy

Metody dydaktyczne poszukujące:

- studium przypadku

Skrócony opis:

Celem wykładu jest poznanie najważniejszych odkryć fizyki XX i XXI wieku, oraz ich licznych zastosowań; w medycynie, naukach o Ziemi, kosmologii, chemii. Omówione zostaną, w poszczególnych tematach: i) przesłanki odkrycia, ii) droga rozwojowa, iii) sylwetki odkrywców, iv) sens fizyczny i uproszczony opis matematyczny, v) zastosowania praktyczne, vi) możliwe dalsze linie rozwojowe nauk przyrodniczych w kontekście zastosowań fizyki.

Korzystamy z osiągnięć fizyki współczesnej w każdej chwili - konsultując informacje w internecie, włączając i-phone, podgrzewając potrawy w kuchence mikrofalowej. Warto wiedzieć, jak efektywnie te urządzenia wykorzystywać. To jest główny cel wykładu - zapewnić słuchaczom komfort rozumienia współczesnej techniki.

Wykład jest oparty na projekcie UE "Physics is Fun" prof. G. Karwasza, licznych artykułach popularno-naukowych i stronach internetowych autora, oraz książce G. Karwasz "Toruński po-ręcznik do fizyki. IV Fizyka współczesna"

Pełny opis:

Celem wykładu jest pokazanie, jak odkrycia fizyki XX wieku zmieniły współczesny świat, i jak go mogą zmienić w najbliższej przyszłości.

Szczegółowe treści wykładu:

1) Początek fizyki XX wieku: hipoteza kwantów Plancka. Stara i nowa teoria kwantów, równanie Schrodingera, zastosowania chemii kwantowej do projektowania związków organicznych i leków

2) 4 artykuły, które zmieniły świat: cudowny rok A. Einsteina (1905); szczególna i ogólna teoria względności; E=mc2, poprawki teorii względności do GPS

3) Spektroskopia optyczna. Laser – największy wynalazek XX wieku. Zastosowania medyczne i techniczne. Spektroskopia fotoakustyczna – detekcja procesów metabolicznych roślin, sterowanych hormonami gazowymi

4) Promieniowani Roentgena – historia odkrycia. Zastosowania w defektoskopii materiałów. Tomografia rentgenowska. Odkrycie struktury DNA. Promieniowanie synchrotronowe: badania struktury białek.

5) Spektroskopia masowa – zastosowania w chemii, biologii. Akceleratory – narzędzia badawcze fizyki cząstek elementarnych.

6) Promieniotwórczość naturalna i indukowana. Problemy energetyki atomowej. Perspektywy energii termojądrowej. Radionuklidy w medycynie. Zagadnienia bezpieczeństwa radiologicznego.

7) Antymateria. Anihilacja pozytonów w badaniach materiałowych. Tomografia emisji pozytonów w medycynie.

8) Spin cząstek elementarnych. Rezonans jądrowy (NMR) i jego zastosowania w badaniach mózgu, w medycynie, w geologii. .

9) Spin a statystyka cząstek: fermiony i bozony. Kondensat Bosego- Einsteina – najzimniejsze miejsce we Wszechświecie. Możliwe zastosowania w metrologii.

10) Bilans energetyczny Ziemi. Procesy fizyczne i chemiczne w atmosferze a efekt cieplarniany; wymiar ekonomiczny.

11) Cząstki elementarne – fascynujący wyścig w odkrywaniu najgłębszej struktury materii. Bozon Higgsa – czy koniec poszukiwań?

12) Einstein, Lemaitre, Hubble: rozszerzający się Wszechświat. Ekstrapolacja do początków Wszechświata. Ciemna energia i ciemna materia – największa zagadka XXI wieku?

13) Paradoks Rosena-Podolsky’ego-Einsteina i kryptografia kwantowa.

Przykład: Adrenaliną dla roślin, gazowym hormonem, jest etylen (C2H4). Od dawna wiedziano, że od skrzynki jabłek dojrzeje natychmiast hangar bananów. Nie wiadomo dlaczego.

Jabłonie wydzielają etylen, gdy dojrzewają owoce, orchidee gdy rozkwitają kwiaty. Skąd to wiadomo? Dzięki laserom.

Ilości etylenu są znikome, 10 części na miliard drobin powietrza - potrzebna metoda specjalna. Nazywa się fotoakustyką.

Tak więc, gdy fotoakustyka będzie dostępna już w domu, po przyjściu z pracy można zapytać: "jak się pani dziś czuje, pani orchideo?".

Literatura:

1. Lawrence Lerner, Fizyka Współczesna

2. Weinberg Steven, 1998. Pierwsze trzy minuty. Prószyński i S-ka. (The first three minutes, 1977)

3. G. Karwasz (koordynator) Materiały projektu EU „Science and Society” „On the Track of Modern Physics, np.

G. Karwasz,„Jak się Pani czuje, Pani Orchideo”, fragment wystawy multimedialnej z fizyki współczesnej „On the Track of Modern Physics” http://dydaktyka.fizyka.umk.pl/Wystawy_archiwum/z_omegi/orchidea.html

4. Artykuły z „Nature” i „Science” po roku 2000 (teksty zostaną dostarczone przez prowadzącego)

5. G. Karwasz, Toruński po-ręcznik do fizyki. IV Fizyka współczesna i astrofizyka, Wyd. Nauk. UMK. 2020

6. Artykuły historyczne, np. Zeitr. Phys. (1905) – odkrycia A. Einsteina

Metody i kryteria oceniania:

Metody oceniania:

- aktywność

- obecność na zajęciach

- test sprawdzający na ostatnich zajęciach

Kryteria oceniania:

zaliczenie na ocenę na podstawie obecności na zajęciach i przedstawionego eseju podejmującego wybrany aspekt relacji między nauką i religią; wymagany próg na ocenę dostateczną - 55%, 60% - dostateczny plus, 70% - dobry, 80% - dobry plus, 85% - bardzo dobry. Kryterium oceny eseju polegać będzie na stopniu wnikliwości ujęcia problemu, rozległości i trafności przytoczonej bibliografii, samodzielnej refleksji i poprawności językowej.

Praktyki zawodowe:

brak

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2021/22" (zakończony)

Okres: 2022-02-21 - 2022-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Grzegorz Karwasz
Prowadzący grup: Grzegorz Karwasz
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę
Uwagi:

Zajęcia on-line, na platformie webex

Materiały asynchroniczne na stronie:

https://moodle7.fizyka.umk.pl/course/view.php?id=119

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2022/23" (zakończony)

Okres: 2023-02-20 - 2023-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Grzegorz Karwasz
Prowadzący grup: Grzegorz Karwasz
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę
Uwagi:

Zajęcia on-line, na platformie webex

Materiały asynchroniczne na stronie:

https://moodle7.fizyka.umk.pl/course/view.php?id=119

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)