Filozofia (Wykład z oferty IF)

brak

przedmiot obligatoryjny

Udział w zajęciach - 30 godzin (1 punkt)

Przygotowanie do egzaminu - 30 godzin (1 punkt)

1. zna i rozumie na poziomie podstawowym rolę refleksji filozoficznej w kształtowaniu kultury (K_W11)

2. ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu filozofii w relacji do nauk oraz o specyfice przedmiotowej i metodologicznej filozofii (K_W12)

3. zna podstawową terminologię filozoficzną w języku polskim (K_W11)

4. zna zależności między głównymi subdyscyplinami filozoficznymi (K_W11)

5. zna i rozumie historyczny charakter kształtowania się idei filozoficznych (K_W12)

wykład informacyjny, konwersatoryjny, problemowy

- opis
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

Wykład z oferty Instytutu Filozofii UMK dla studentów kierunków studiów realizowanych przez Instytut Historii i Archiwistyki UMK.

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z fundamentalnymi koncepcjami filozoficznymi okresu od starożytności do wieku XX. Przedmiot wykładu stanowiły będą koncepcje najistotniejsze dla rozwoju filozofii zachodniej i najczęściej w niej dyskutowane. Ukazana zostanie ewolucja idei stanowiąca pokłosie debat filozoficznych nad najbardziej palącymi problemami filozoficznymi. Środek do realizacji tak określonego celu stanowił będzie historyczno-filozoficzny wykład relacjonujący najważniejsze systemy i teorie filozoficzne.

1. Co to jest filozofia?

- dlaczego filozofujemy?

- kim jest filozof?

- czego dotyczy filozofia?

- czym filozofia różni się od nauk szczegółowych?

- czy filozofia jest dziś do czegokolwiek potrzebna (i komu)?

- filozofia grecka przed Sokratesem

2. Sokrates i Platon

- teoria idei

- relacja idei do rzeczy

- koncepcja człowieka

- alegoria jaskini

- państwo idealne jako model wychowania doskonałego człowieka

- koncepcja cnoty

- koncepcja duszy

3. Arystoteles

- krytyka platonizmu

- metafizyka

- koncepcja duszy

- etyka teleologiczna

- koncepcja „złotego środka”

- teoria państwa

4. Św. Augustyn, św. Tomasz

- rozum vs uczucia

- teoria iluminacji

- problem predestynacji

- problem źródeł wiary

- czy jesteśmy wolni?

- państwo Boże;

- objawienie a rozum

- problem uniwersaliów

- dowody na istnienie Boga

- teoria polityczna

- św. Tomasz a św. Augustyn

5. Kartezjusz

- sceptycyzm metodyczny

- problem relacji ciała do umysłu

- koncepcja idei wrodzonych

- koncepcja prawdy

- problem istnienia Boga

6. Brytyjski empiryzm - Locke, Berkeley, Hume

- co poznajemy empirycznie, co jedynie intelektualnie

- nauka, jej źródła i teorie (rola języka)

- czego dotyczy przyczynowość

- problem moralności i jej źródeł

- świat - przedmiot poznania czy idea umysłu?

7. Filozofia I. Kanta

- Kant a Hume

- czas i przestrzeń

- idea wiedzy

- co wyróżnia nas wśród zwierząt - idea wolności

8. Filozofia Hegla

- co rzeczywiście poznajemy?

- co jest czynne, a co nigdy nie działa?

- dialektyka - poznanie i dzieje

- koncepcja ducha i dziejów ducha

9. Teorie etyczne XVIII i XIX w.

- Koncepcja moralna d. Hume'a

- Kantowska teoria moralna - imperatywy moralne

- utylitaryzm J. S. Milla: rachunek przyjemności

- egoizm/altruizm

- „nieszczęśliwy Sokrates” vs „szczęśliwa świnia”

- konsekwencje ekonomiczne

10. Filozofia Nietzschego

- Nietzsche i Grecy

- religie antyczne - chrześcijaństwo: śmierć Boga

- współczesna kosmologia, czas i "życie wieczne"

- Zaratustra

- pochodzenie moralności: moralność wolnych arystokratów ducha - moralność stadna

- Nietzsche a nazizm

11. Fenomenologia

- Husserl i kryzys nauk europejskich

- Kartezjusz i Kant - filozofia jako nauka ścisła

- fenomeny i zjawiska, świadomość, podmiot i "przedmioty" poznawane

-problem redukcji w fenomenologii

12. Filozofia dziejów - W. Dilthey

- humanistyka jako dział nauk (metoda, przedmiot)

- koncepcja hermeneutyki

- strukturalna i funkcjonalna jedność poznającego i poznawanego - świat przeżywany, ekspresja przeżyć

- koło hermeneutyczne

- humanistyka - nigdy niekończący się projekt wiedzy

13. Egzystencjalizm

- M. Heidegger, K. Jaspers

- "bycie-w-świecie", powszedniość, autentyczne bycie sobą

- komunikacja, historyczność, wolność

- rozjaśnianie egzystencji w sytuacjach granicznych

- filozofia jako apelowanie

14. Logoterapia jako projekt filozoficzny - V. E. Frankl

- niedostatki wiedzy o człowieku; I i II prawo "antropologii przestrzennej"

- niedostatki wiedzy psychologicznej i psychiatrycznej (krytyka psychoanalizy)

- poszukiwanie sensu

- logoterapia

15. H.-G. Gadamer i nowa odsłona hermeneutyki

- człowiek i język(i)

- tradycja, spontaniczność, reguły, uczestnicy - warunki wszelkiej "gry"

- Gadamera koncepcja sztuki

W. Tatarkiewicz, Historia filozofii, t. 1-3, wyd. dowolne

F. Copleston, Historia filozofii, t. 1-11, wyd. dowolne

A. Anzenbacher, Wprowadzenie do filozofii, Kraków 2005

B. Russell, Dzieje zachodniej filozofii, wyd. dowolne

W. Tyburski, A. Wachowiak, R. Wiśniewski, Historia filozofii i etyki. Źródła i komentarze, Toruń 1997

Warunkiem zaliczenia wykładu jest zdanie egzaminu końcowego

nie dotyczy