Życie codzienne w klasztorach

-

przedmiot fakultatywny

25 h:

- 15 godzin zajęć,

- 5 h wycieczka w terenie,

- 5 h przygotowanie do rozwiązania testu.

Podstawowa wiedza z zakresu:

- celu i istoty życia wspólnotowego,

- specyfiki życia w klasztorach,

- terminologii- miejsca regularne, realia życia codziennego, obowiązki.

Umiejętność rozpoznawania typu zabudowy claustrum, obiektów i miejsc typowych dla klasztorów na podstawie lokalizacji wobec kościoła, podziałów wewnętrznych, powierzchni i wielkości pomieszczeń, detalu architektonicznego i elementów wyposażenia.

Znajomość świata klasztorów, które niegdyś budowały postawy kultury Europy, daje szerokie spojrzenie na genezę wielu zjawisk kulturowych daleko wykraczających poza sferę religijną, w zakresie historii i genezy budownictwa, osadnictwa, szeroko rozumianej komunikacji i konsumpcji, obyczajowości i etykiety, działalności gospodarczej, pisarskiej, charytatywnej, prawnej i wielu innych działań kulturotwórczych.

Wykład- żywe słowo; prezentacja- pokaz multimedialny, dyskusja;

Prospekcja terenowa- zwiedzanie klasztorów lub stanowisk archeologicznych czy miejsc, gdzie funkcjonowały klasztory w przeszłości.

- pokaz

- wykład konwersatoryjny

Zarys specyfiki życia w wybranych klasztorach (Strzelno, Mogilno, Trzemeszno, Toruń) kilku zakonów (norbertanki, benedyktyni, kanonicy regularni, cysterki) na podstawie niektórych źródeł normatywnych, kronik klasztornych i wyników badań archeologicznych.

Podstawowe zagadnienia (omówione i dyskutowane):

- rodzaje zakonów, reguły zakonne,

- specyfika zabudowy klasztornej: kościół a claustrum, miejsca regularne,

- życie codzienne: realia, funkcje i obowiązki; modlitwa- I i II chór,

- rytm codzienności; smutki i tragedie,

- na chórze,

- w kapitularzu,

- w kuchni i w refektarzu,

- w łaźni i infirmerni,

- na cmentarzu,

- przy furcie i w domu gości,

- dormitorium i cele,

- locum secretum,

- na wirydarzu przy studni, w krużgankach i w ogrodzie.

1. Borkowska M., Zycie codzienne polskich klasztorów żeńskich w XVII -

XVIII wieku, Warszawa 1996.

2. Sulkowska-Tuszyńska K., Klasztor norbertanek w Strzelnie (XII-XIX

wieku). Obraz kultury w świetle badań archeologiczno-architektonicznych,

AHP, t. 13, 2003, s. 113-128.

3. Sulkowska-Tuszyńska K., Strzelno Obrazy śmierci, [w:] Materiały do

Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu, Bydgoszcz, t. 8, 2003; s.

130-143.

4. Sulkowska-Tuszyńska K.; Wyposażenie łaźni klasztoru kanoników

regularnych w Trzemesznie, AHP, t.14, 2004, s. 189-20.

5. Sulkowska-Tuszyńska K., W refektarzu u norbertanek (Strzelno i

Zwierzyniec), [w:] Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i

Regionu, Bydgoszcz, t. 10, 2005, s. 74-81.

6. Sulkowska-Tuszyńska K., Klasztor norbertanek w Strzelnie (XII-XVI w.).

Sacrum i profanum, Toruń 2006.

7. Sulkowska-Tuszyńska K., O kaflach i piecach z klasztoru Norbertanek w

Strzelnie (XVI-XVIII w.), [w:] Średniowieczne i nowożytne kafle

Regionalizmy – Podobieństwa – Różnice, red. M. Dąbrowska, H.

Karwowska, Białystok 2007, s. 111-118.

8. Moulin L., Życie codzienne zakonników w średniowieczu, Warszawa 1986.

9. Targosz K. Piórem zakonnicy. Kronikarki w Polsce XVII w. o swoich

zakonach i swoich czasach, Kraków 2001.

10. Karaś M., Perzanowski Z., Statuty Kapituły norbertańskiej z r. 1340

w tłumaczeniu polskim z r 1541, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu

Jagiellońskiego CCXXX, Prace Językoznawcze 30, Kraków 1970.

Obecność na zajęciach; dyskusja; prezentacja;

sprawdzian pisemny:

- do 60% wiedzy zalicza test na 3,0,

- 61-70% na 3,5,

- 71-80 % na 4,0,

- 81-90 % na 4,5

powyżej 91% na 5,0.

-