Vagina nationum i jej progenitura - z Germanami od Skandynawii po Morze Czarne

przedmiot fakultatywny

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli:

– udział w zajęciach – 30 godz.

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta:

– czytanie literatury, przygotowanie prezentacji – 40 godz.;

– przygotowanie do sprawdzianu pisemnego – 20 godz.

Łącznie: 90 godz. (3 punkty ECTS)

– ma pogłębioną wiedzę z zakresu źródeł archeologicznych do dziejów plemion wywodzonych ze Skandynawii i łączonych z nimi kultur, zmian terytorialnych i kulturowych zachodzących w poszczególnych fazach wybranych kultur (K_W04);

– ma pogłębioną wiedzę na temat interdyscyplinarnych rekonstrukcji wybranych procesów, w szczególności zna zróżnicowanie kontaktów kulturowych i rozumie ich rolę w procesach kulturotwórczych, rozumie rolę mobilnego charakteru plemion północno- i środkowoeuropejskiego Barbaricum, zna źródła i tło historyczne okresu wędrówek ludów i rozumie procesy kulturowe zachodzące w tym czasie w Europie (K_W05).

– posiada umiejętności obejmujące analizę prac innych autorów oraz syntezę różnych idei i poglądów, a także umiejętności opracowywania i prezentacji wyników kwerendy źródeł (K_U02);

– umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kieru-jąc się wskazówkami opiekuna naukowego (K_U03);

– posiada umiejętność integrowania wiedzy z różnych dyscyplin w zakresie nauk humanistycznych, w szczególności charakteryzuje wybrane źródła pisane do Germanów, opisuje rolę Gotów w kształtowaniu kultur kręgu gockiego na pod-stawie źródeł pisanych i archeologicznych oraz wiedzy kulturoznawczej (K_U04);

– potrafi przeprowadzić krytyczną analizę różnych rodzajów wytworów poszczególnych omawianych kultur, określać ich treść i znaczenie, w tym przynależność chronologiczno-kulturową oraz funkcję, wskazać możliwości odmiennych interpretacji właściwych dla studiowanej dyscypliny, stosując oryginalne podejścia uwzględniające nowe osiągnięcia archeologii wraz z zastosowaniem złożonych metod (K_U05);

– posiada pogłębione umiejętności przygotowania wystąpień ustnych w języku polskim, dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem ujęć teore-tycznych, a także różnych kategorii źródeł (K_U10.)

– potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania (K_K01);

– ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego i propaguje ją w społeczeństwie (K_K03);

– wykazuje niezależność i samodzielność w formułowaniu poglądów, szanując jednocześnie prawo innych osób do wykazywania tych samych cech (K_K05).

- pokaz

- opis
- wykład konwersatoryjny

- referatu
- studium przypadku

Zapoznanie studentów z germańskimi plemionami wywodzącymi się ze Skandynawii oraz z łączonymi z nimi kulturami archeologicznymi, jak również z wybranymi zjawiskami i procesami kulturowymi w Europie dominacji celtyckiej i rzymskiej oraz w okresie wędrówek ludów. Położenie nacisku na różnorodność teorii formułowanych na podstawie tej samej bazy źródłowej.

1. Definicje pojęć (oraz od nich pochodnych) i ram chronologicznych, zawartych w tytule zajęć; analiza wybranych fragmentów Jordanesa

2. Północnoeuropejski krąg kulturowy w młodszym okresie przedrzymskim

3. Północnoeuropejski krąg kulturowy w okresach rzymskim i wędrówek ludów

4. Śladami Burgundów – od Burgundarholmu po Burgundię

5. Śladami Wandalów – w drodze ze Skandynawii do północnej Afryki

6. Śladami Bastarnów – od Jutlandii po Prut i Seret

7.-9. Śladami Gotów – kultura wielbarska, grupa masłomęcka, kultura czerniachowska/Sintana de Mures

10. Od Hodde po Tiligulskij liman, czyli wokół domowego ogniska na obszarze Barbaricum

11. "Historia niespokojnej epoki"

12. Śladami Herulów

Literatura podstawowa

K. Godłowski, Okres lateński w Europie, Kraków.

Kokowski A., Starożytna Polska. Od trzeciego wieku przed Chrystusem do schyłku starożytności, Warszawa 2005.

Mączyńska M., Wędrówki ludów. Historia niespokojnej epoki IV i V wieku, Warszawa- Kraków 1996.

Późny okres lateński i okres rzymski. Prahistoria Ziem Polskich, t. 5, Wielowiejski J. (red.), Wrocław 1981.

Literatura uzupełniająca (wybrane rozdziały lub hasła):

Archeologija Ukrainskoj SSR, t. 3, Kijev 1986.

Bittner-Wróblewska A., Observers or participants? The Balts during turbulent epoch, [w:] "The turbulent epoch. New materials from the Late Roman Period and the Migration Period", I (red. B. Niezabitowska- Wiśniewska, M. Juściński, P. Łuczkiewicz, S. Sadowski), Monumenta Studia Gothica V, Lublin 2009, s. 97–112.

Chronological problems of the Pre-Roman Iron Age in Northern Europe, ed. J. Martens, Arkæologiske Skrifter, t. 7, Copenhagen 1997.

Dąbrowska T., Wczesne fazy kultury przeworskiej., Warszawa 1988.

Jensen J., The prehistory of Denmark, London 1991.

Kokowski A., Goci. Od Skandzy do Campi Gothorum (od Skandynawii do Półwyspu Iberyjskiego), Warszawa 2007.

Mączyńska M., Wędrówki ludów. Historia niespokojnej epoki IV i V wieku, Warszawa- Kraków 1996.

Michałowski A., Budownictwo kultury przeworskiej, Poznań 2011 (rozdz. Obraz budownictwa naziemnego w Europie Środkowej i Północnej)

Nylén E., The Middle Grave-Field, [w:] Vallhagar. A migration Period settlement on Gotland/Sweden, cz. 1, red. M. Stenberger, Copenhagen & Stockholm 1955, s. 287–436.

albo

Nylén E., Die jüngere vorrömische Eisenzeit Gotlands, Uppsala 1955.

Ščukin M.B., Gotskij put‘, St Peterburg 2005.

Wandalowie - strażnicy bursztynowego szlaku. Katalog wystawy, Andrzejowski J, Kokowski A., Leiber Ch. (red.) Lublin-Warszawa 2004

Zwolski E., Kasjodor i Jordanes. Historia gocka czyli scytyjska Europa, Lublin 1984.

Obecność na zajęciach; aktywne uczestnictwo w zajęciach; referat; prezentacja; sprawdzian pisemny.

Kryteria oceniania:

– pozytywna ocena ze sprawdzianu pisemnego; wymagany próg: ocena dostateczna (3) – 26–30 pkt (52–60%); ocena dostateczna plus (3,5) – 31–35 pkt (62–70%); ocena dobra (4) – 36–40 pkt (71–80%); ocena dobra plus (4,5) – 41–45 pkt (82–90%); ocena bardzo dobra (5) – 46–50 (92–100%).