Ćwiczenia terenowe

W ramach ćwiczeń terenowych praktykanci zobowiązani są do czynnego i świadomego uczestnictwa we wszystkich podstawowych pracach terenowo-gabinetowych związanych z prowadzonymi badaniami wykopaliskowymi, w tym eksploracji nawarstwień kulturowych, pracach pomiarowych, dokumentacyjnych i inwentaryzacyjnych. W ich trakcie poznają specyfikę odmiennych stanowisk archeologicznych, historię ich badań i stan rozpoznania. Dowiedzą się o metodach badań, zakresie planowanych prac i aktualnych celach badawczych.

Zestaw zadań powierzonych każdej osobie odbywającej ćwiczenia terenowe zostanie odpowiednio dopasowany do posiadanych umiejętności i predyspozycji. Szczegółowy program praktyk jest ustalany przez kierującego badaniami, jednocześnie opiekuna ćwiczeń terenowych, zgodnie z ogólnymi zadaniami i przy uwzględnieniu specyfiki badanego stanowiska oraz zastosowanych metod i strategii badawczych. Ostatecznym efektem ćwiczeń terenowych powinno być nabycie niezbędnych do właściwego, zgodnego z zasadami metodyki badań terenowych oraz przepisami BHP prowadzenia i dokumentowania czynności związanych z badaniami wykopaliskowymi. Na poszczególnych etapach prac terenowych studenci powinni zostać wdrożeni w takie czynności jak prowadzenie eksploracji warstw i obiektów kulturowych, wykonywanie rysunków odkrytej stratygrafii, uczestniczenie i pomoc w wykonywaniu pomiarów sytuacyjno-wysokościowych, prowadzenie inwentaryzacji zbiorów materiałów masowych, porządkowanie i metrykowanie źródeł ruchomych, pomoc w pobieraniu prób do badań specjalistycznych, wykonywanie czynności pomocniczych przy zabiegach konserwatorskich i inwentaryzacyjnych (selekcja, mycie i opis materiałów masowych).

Bez względu na stopień studiów od odbywających ćwiczenia terenowe wymagane będą umiejętności pracy zespołowej, w różnych warunkach oraz ponoszenie odpowiedzialności za powierzone zadania.

Do wymaganych elementów ćwiczeń terenowych na I studiów zaliczają się:

• poznanie specyfiki stanowiska i metod jego badania;

• zaznajomienie się ze sposobami wytyczania wykopów i pomoc przy ich tyczeniu;

• poznanie narzędzi służących do eksploracji nawarstwień kulturowych oraz umiejętność ich użycia, w zależności od rodzaju stanowiska i badanych obiektów;

• eksploracja nawarstwień kulturowych stanowiska w obrębie wytyczonych wykopów z wykorzystaniem odpowiednich technik i narzędzi badawczych;

• samodzielne odsłonięcie nawarstwień kulturowych oraz sporządzanie dokumentacji archeologicznej (rysunkowej – jednobarwnej i kolorowej);

• zapoznanie się ze sprzętem do pomiarów sytuacyjnych oraz wysokościowych oraz praktyczne zastosowanie tych umiejętności w trakcie prowadzonych prac terenowych;

• poznanie metod pomiarów długości, odległości oraz pomiarów sytuacyjnych w obrębie wykopu oraz całego stanowiska z wykorzystaniem różnych narzędzi pomiarowych;

• zapoznanie z zasadami pobierania materiału źródłowego, w tym również przeznaczonego do badań specjalistycznych (datowania radiowęglowego, badań palebotanicznych, fosforanowych itp.);

• poznanie zasad inwentaryzacji materiałów masowych pozyskanych w trakcie prac terenowych;

• selekcja, czyszczenie i zabezpieczanie ruchomych materiałów źródłowych, zabezpieczanie na czas transportu, a w ramach doskonalenia umiejętności dokumentacyjnych nauka rysowania tzw. zabytków wydzielonych;

• zapoznanie się z metodami zabezpieczania ruchomych materiałów źródłowych oraz wstępną konserwacją zapobiegawczą;

• wykonanie prac porządkowych po zakończeniu badań na stanowisku, w tym zasypanie wykopów, uprzątnięcie terenu i przywrócenie jego pierwotnego stanu;

• na każdym etapie badań wymagane jest wykonywanie wszystkich czynności w sposób bezpieczny, niezagrażający życiu i zdrowiu, zgodny z ogólnymi i szczegółowymi przepisami BHP.

Na każdym etapie prac terenowych działania studenta będą podlegać ocenie. Na łączną notę wpływ będą miały takie elementy jak staranność i dokładność wykonywanych czynności, osobiste zaangażowanie, przestrzeganie zaleceń prowadzącego badania oraz przepisów BHP, umiejętność pracy zespołowej, współdziałanie w wykonywaniu czynności wymagających pracy wielu osób, wykazywanie zainteresowania realizowanymi zadaniami, dbałość o powierzone narzędzia i sprzęt badawczy.

Potwierdzeniem realizacji postawionych zadań i stopnia ich opanowania będzie dziennik praktyk terenowych oraz karta pracy z wyszczególnionymi zadaniami, których prawidłowe wykonanie zostało ocenione przez prowadzącego ćwiczenia terenowe.

Sposoby weryfikacji zakładanych efektów uczenia się osiąganych przez studenta

1. Prowadzenie dziennika ćwiczeń terenowych;

2. Karta pracy z wyszczególnionymi zadaniami, których opanowanie powinno być podstawą zaliczenia praktyk terenowych i które powinny być poświadczone przez prowadzącego ćwiczenia terenowe;

3. Aktywny udział w pracach, staranność i zaangażowanie, dbałość o powierzony sprzęt.

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z praktyczną stroną badań wykopaliskowych poprzez ukazanie stosowanych metod eksploracji stanowisk archeologicznych z uwzględnieniem ich specyfiki, jak również sposobami dokumentowania stratygrafii kulturowej. Osobne miejsce zajmie omówienie i praktyczne wykonanie inwentaryzacji różnego rodzaju materiałów źródłowych pozyskiwanych w trakcie badań archeologicznych. Jednocześnie zajęcia mają przygotować studentów do samodzielnego prowadzenia eksploracji jam kulturowych oraz wykonywania dokumentacji pomiarowej, rysunkowej i fotograficznej. Ważne miejsce w procesie nauczania zajmie również omówienie na konkretnych przykładach możliwości interpretacji odkrytych reliktów i wnioskowania na ich podstawie.

Barker P., Techniki wykopalisk archeologicznych, Warszawa 1994.

Brzeziński W., Metody badań wykopaliskowych, [w:] Metodyka badań archeologicznych, tom 3, Warszawa 2000.

Gawrysiak-Leszczyńska W., Jak rysować zabytki archeologiczne, Biskupin 2003.

Harris E., Zasady stratygrafii archeologicznej, Warszawa 1989.

Hensel W., Donato G., Tabaczyński S., Teoria i praktyka badań archeologicznych. Przesłanki metodologiczne, tom 1, Wrocław 1986.

Kobyliński Z., Metodyka badań archeologiczno - architektonicznych [w:] Metodyka badań archeologicznych, tom 2, Warszawa 1999.

Ławecka D., Wstęp do archeologii, Warszawa 2000.

Miśkiewicz K., Metody geofizyczne w planowaniu badań wykopaliskowych, Warszawa 1998.

Miśkiewicz K., Geofizyka archeologiczna, Warszawa 2006.

W ramach ćwiczeń terenowych praktykanci zobowiązani są do czynnego i świadomego uczestnictwa we wszystkich podstawowych pracach terenowo-gabinetowych związanych z prowadzonymi badaniami wykopaliskowymi, w tym eksploracji nawarstwień kulturowych, pracach pomiarowych, dokumentacyjnych i inwentaryzacyjnych. W ich trakcie poznają specyfikę odmiennych stanowisk archeologicznych, historię ich badań i stan rozpoznania. Dowiedzą się o metodach badań, zakresie planowanych prac i aktualnych celach badawczych.

Zestaw zadań powierzonych każdej osobie odbywającej ćwiczenia terenowe zostanie odpowiednio dopasowany do posiadanych umiejętności i predyspozycji. Szczegółowy program praktyk jest ustalany przez kierującego badaniami, jednocześnie opiekuna ćwiczeń terenowych, zgodnie z ogólnymi zadaniami i przy uwzględnieniu specyfiki badanego stanowiska oraz zastosowanych metod i strategii badawczych. Ostatecznym efektem ćwiczeń terenowych powinno być nabycie niezbędnych do właściwego, zgodnego z zasadami metodyki badań terenowych oraz przepisami BHP prowadzenia i dokumentowania czynności związanych z badaniami wykopaliskowymi. Na poszczególnych etapach prac terenowych studenci powinni zostać wdrożeni w takie czynności jak prowadzenie eksploracji warstw i obiektów kulturowych, wykonywanie rysunków odkrytej stratygrafii, uczestniczenie i pomoc w wykonywaniu pomiarów sytuacyjno-wysokościowych, prowadzenie inwentaryzacji zbiorów materiałów masowych, porządkowanie i metrykowanie źródeł ruchomych, pomoc w pobieraniu prób do badań specjalistycznych, wykonywanie czynności pomocniczych przy zabiegach konserwatorskich i inwentaryzacyjnych (selekcja, mycie i opis materiałów masowych).

Bez względu na stopień studiów od odbywających ćwiczenia terenowe wymagane będą umiejętności pracy zespołowej, w różnych warunkach oraz ponoszenie odpowiedzialności za powierzone zadania.

Do wymaganych elementów ćwiczeń terenowych na I studiów zaliczają się:

• poznanie specyfiki stanowiska i metod jego badania;

• zaznajomienie się ze sposobami wytyczania wykopów i pomoc przy ich tyczeniu;

• poznanie narzędzi służących do eksploracji nawarstwień kulturowych oraz umiejętność ich użycia, w zależności od rodzaju stanowiska i badanych obiektów;

• eksploracja nawarstwień kulturowych stanowiska w obrębie wytyczonych wykopów z wykorzystaniem odpowiednich technik i narzędzi badawczych;

• samodzielne odsłonięcie nawarstwień kulturowych oraz sporządzanie dokumentacji archeologicznej (rysunkowej – jednobarwnej i kolorowej);

• zapoznanie się ze sprzętem do pomiarów sytuacyjnych oraz wysokościowych oraz praktyczne zastosowanie tych umiejętności w trakcie prowadzonych prac terenowych;

• poznanie metod pomiarów długości, odległości oraz pomiarów sytuacyjnych w obrębie wykopu oraz całego stanowiska z wykorzystaniem różnych narzędzi pomiarowych;

• zapoznanie z zasadami pobierania materiału źródłowego, w tym również przeznaczonego do badań specjalistycznych (datowania radiowęglowego, badań palebotanicznych, fosforanowych itp.);

• poznanie zasad inwentaryzacji materiałów masowych pozyskanych w trakcie prac terenowych;

• selekcja, czyszczenie i zabezpieczanie ruchomych materiałów źródłowych, zabezpieczanie na czas transportu, a w ramach doskonalenia umiejętności dokumentacyjnych nauka rysowania tzw. zabytków wydzielonych;

• zapoznanie się z metodami zabezpieczania ruchomych materiałów źródłowych oraz wstępną konserwacją zapobiegawczą;

• wykonanie prac porządkowych po zakończeniu badań na stanowisku, w tym zasypanie wykopów, uprzątnięcie terenu i przywrócenie jego pierwotnego stanu;

• na każdym etapie badań wymagane jest wykonywanie wszystkich czynności w sposób bezpieczny, niezagrażający życiu i zdrowiu, zgodny z ogólnymi i szczegółowymi przepisami BHP.

brak