Paleolit i mezolit

Brak

przedmiot obligatoryjny

Wykład:

- zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela: 30 godz. - 1 ECTS

- praca własna: zdobycie niezbędnej wiedzy i przygotowywanie się do egzaminu: 60 godz.. - 2 ETCS

Ćwiczenia:

- zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela: 30 godz. - 1 ECTS

- praca własna: napisanie eseju związanego z tematyką realizowaną na zajęciach oraz przygotowanie prezentacji multimedialnej: 30 godz. - 1 ECTS

- praca własna: zdobycie niezbędnej wiedzy do zaliczenia pisemnego kolokwium: 30 godz. - 1 ECTS

– ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu archeologii w systemie nauk oraz specyfice archeologii starszej i środkowej epoki kamienia (K_W01);

– zna podstawowe pojęcia i metodykę stosowane w archeologii oraz w wybra-nych dyscyplinach nauk przyrodniczych, z którymi współpracuje archeologia w zakresie starszej i środkowej epoki kamienia (K_W02);

– ma uporządkowaną wiedzę z zakresu periodyzacji pradziejów w odniesieniu do poszczególnych kontynentów, najważniejszych stanowisk archeologicznych ze starszej, środkowej i młodszej epoki kamienia z kontynentu afrykańskiego (K_04);

– posiada podstawową wiedzę pozwalającą na analizę i interpretację źródeł archeologicznych, przydatnych do poznania starszej i środkowej epoki kamienia, zna i potrafi scharakteryzować najważniejsze stanowiska paleolityczne i mezolityczne z terenu Europy, Azji, Ameryk oraz Australii (K_W12).

– potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać i korzystać z informacji dotyczących zmian środowiska naturalnego w plejstocenie i wczesnym holocenie oraz opisać cechy fizyczne poszczególnych gatunków od najstarszych hominidów do człowieka współczesnego (K_U01);

– posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów badawczych, dobór metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników właściwych dla archeologii paleolitu i mezolitu (K_U02);

– potrafi wymienić oraz rozpoznawać różne rodzaje wytworów kultury materialnej z okresu paleolitu i mezolitu na poszczególnych kontynentach (K_U05);

– umie uargumentować wpływ środowiska przyrodniczego na kultury w starszej i środkowej epoce kamienia, z wykorzystaniem poglądów innych autorów (K_U06);

– potrafi przygotować wystąpienie ustne w języku polskim, dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych, a także różnych kategorii źródeł z zakresu przedmiotu (K_U09).

– ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego (K_K03);

– wykazuje niezależność i samodzielność w myśleniu, rozumiejąc i szanując jednocześnie prawo innych osób do tego samego (K_K05);

– wykazuje podstawową odpowiedzialność i odwagę cywilną w przedstawieniu obrazu dziejów, zgodnego z aktualnym stanem wiedzy archeologicznej (K_K07).

- dyskusja

- pokaz z opisem

- prezentacji multimedialna

- praca w oparciu o szczegółowe artykuły dotyczących najważniejszych stanowisk archeologicznych z okresu starszej i środkowej epoki kamienia, pod kierunkiem prowadzącego zajęcia

- praca z materiałem źródłowym (wyrobami krzemiennymi i kościanymi), pod kierunkiem prowadzącego zajęcia

- wystawa

- opis
- wykład informacyjny (konwencjonalny)

- laboratoryjna

Zajęcia obejmują tematykę dotyczącą rozwoju społeczeństw zbieracko-łowieckich w paleolicie i mezolicie w poszczególnych rejonach świata, ze szczególnym uwzględnieniem ewolucji biologicznej człowieka, rozwoju kultury, gospodarki, sposobów uzyskiwania i obróbki surowców do wyrobu narzędzi, stosunków społecznych, wierzeń i przejawów sztuki.

Na wykładzie będą omówione następujące zagadnienia:

- Pojęcie paleolitu i mezolitu i historia badań

- Stosowane metody badawcze

- Podstawowe rodzaje stanowisk archeologicznych ze starszej i środkowej epoki kamienia

- Specyfika źródeł.

- Charakterystyka środowiska plejstocenu w poszczególnych rejonach świata.

- Antropogeneza rodzaju Homo

- Paleolit i mezolit Afryki.

- Paleolit dolny, środkowy, górny, schyłkowy i mezolit Europy.

- Paleolit Azji Zachodniej, Środkowej i Wschodniej.

- Paleolit Azji Południowo-zachodniej, Australii i Oceanii.

- Paleolit Ameryki.

- Sztuka paleolityczna.

Laboratoria skupione będą na następujących zagadnieniach:

- Zarys ewolucji biologicznej człowieka – od najstarszych hominidów do człowieka współczesnego.

- Pojęcie czwartorzędu i metody datowań.

- Epoka kamienia w Afryce: kultura materialna w poszczególnych okresach na przykładzie wybranych stanowisk.

- Charakterystyka kultury materialnej w okresach paleolitu dolnego, środkowego, górnego i schyłkowego, a także mezolitu w Europie, na podstawie wybranych najważniejszych stanowisk.

- Epoka kamienia w Azji: kultura materialna w poszczególnych okresach na przykładzie wybranych stanowisk.

- Początki zasiedlenia Australii i Oceanii w oparciu o dostępne źródła.

- Migracje na obszar Nowego Świata – problem zasiedlenia Ameryki w oparciu o dostępne źródła archeologiczne i datowania.

Zarówno podczas wykładów jak i laboratoriów dużą rolę będzie odgrywało zapoznawanie się z paleolitycznymi i mezolitycznymi stanowiskami oraz z dostępnymi inwentarzami wyrobów kamiennych z poszczególnych okresów.

Condemi S., Weniger G.-C., (Ed.), 2006. Continuity and Dis-continuity in the Peopling of Europe: One Hundred Fifty. One hundred fifty Years of Neanderthal Study. Springer.

Kozłowski J. K., 1999. Encyklopedia Historyczna Świata, t. 1, „Prehistoria”, Kraków.

Kozłowski J. K., 2004. Wielka Historia Świata, t.1, „Świat przed rewolucją neolityczną”, Kraków-Warszawa.

Gamble C., 1999, The Palaeolithic societies of Europe, Cambridge University Press, Cambridge.

Ginter B., J. K. Kozłowski,1990, Technika obróbki i typologia wyrobów kamiennych paleolitu, mezolitu i neolitu, PWN Warszawa.

Lewin R., 2002, Wprowadzenie do ewolucji człowieka, Prószyński i S-ka, Warszawa.

Mojski J.E. 1993, Europa w plejstocenie. Ewolucja środowiska przyrodniczego, Wyd. PAE, Warszawa.

Burdukiewicz J.M., 2003, Technokompleks mikrolityczny w paleolicie dolnym środkowej Europy, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.

Galiński T., 2002, Społeczeństwa mezolityczne, Muzeum Narodowe w Szczecinie, Szczecin.

Szczegółowa literatura dotycząca poszczególnych tematów ćwiczeń podawana będzie systematycznie na zajęciach.

Metody i kryteria oceniania ćwiczeń:

- aktywny udział w zajęciach

- udział w dyskusji

- przygotowanie referatu

- przygotowanie prezentacji multimedialnej

- wyniki śródsemestralnych pisemnych kolokwiów

Wykład będzie zakończony ustnym egzaminem obejmującym wszystkie zagadnienia realizowane na wykładzie i na ćwiczeniach

nie dotyczy