Pomorze we wczesnym średniowieczu

Podstawowa wiedza na temat wczesnego średniowiecza, ogólna orientacja w periodyzacji tego okresu oraz poszczególnych fazach rozwoju społeczno-kulturowego Słowiańszczyzny Zachodniej, student powinien znać również podstawowe źródła pisane dotyczące wczesnego średniowiecza i rozumieć ich znaczenie w tzw. archeologii historycznej.

przedmiot fakultatywny

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli:

– udział w konwersatorium – 30 godz.

– konsultacje z nauczycielem akademickim – 5 godz.

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta:

– czytanie literatury – 15 godz.;

– przygotowanie referatu – 40 godz.

Łącznie: 90 godz. (3 punkty ECTS)

W04 - Student ma uporządkowaną, pogłębioną wiedzę prowadzącą do specjalizacji, a także szczegółową wiedzę z zakresu archeologii prahistorycznej, archeologii historycznej, archeologii antycznej, archeologii architektury, archeologii podwodnej, archeologii środowiskowej

W12 - posiada wiedzę pozwalającą na analizę i interpretację źródeł archeologicznych oraz innych wytworów kulturowych człowieka, przydatnych dla poznania danej epoki w dziejach ludzkości

U01 - Student potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje z wykorzystywaniem różnych źródeł i metod oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy,

U02 - posiada umiejętności badawcze obejmujące krytyczną analizę prac innych autorów, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na rozwiązywanie złożonych problemów w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych właściwych dla studiowanego kierunku

K01 - Student rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces nauczania i uczenia innych osób,

K07 - wykazuje niezależność i samodzielność w formowaniu poglądów, szanując jednocześnie prawo innych osób do wykazywania tych samych cech

Dyskusja, prezentacje multimedialne, referaty.

- pokaz

- opis

- referatu
- seminaryjna
- studium przypadku
- SWOT

Przedmiotem zajęć konwersatoryjnych są dzieje Pomorza we wczesnym średniowieczu omawiane i dyskutowane na podstawie wiedzy historycznej (źródła pisane) i archeologicznej (źródła archeologiczne). Szczególny nacisk położony jest na najważniejsze z historiograficznego punku widzenia problemy od dekad dyskutowane w archeologii polskiej i niemieckiej dotyczące zjawisk i procesów społeczno-kulturowych i gospodarczych zachodzących na tym terenie.

1. Historia badań archeologicznych Pomorza od XIX do XXI wieku (zarys badań wraz z najważniejszymi osiągnięciami w zakresie dorobku piśmienniczego);

2. Początki zasiedlenia Pomorza we wczesnym średniowieczu - kultura Sukow-Dziedzice (zasięg, cechy) na tle przemian społeczno-kulturowych Słowiańszczyzny Zachodniej;

3. Geneza i rozwój osadnictwa grodowego na etapie plemiennym - zagadnienie najstarszych grodów (Białogard), grodów typu Feldberg (dorzecze dolnej Parsęty) oraz innych osiedli obronnych;

4. Geneza i rozwój ośrodków wczesnomiejskich (Wolin, Szczecin, Kołobrzeg, Gdańsk) - chronologia, funkcje, układ przestrzenny, zabudowa, kultura materialna,

5. Problem relacji skandynawsko-słowiańskich w świetle analizy źródeł archeologicznych z terenu Pomorza (importy, skarby, groby, osadnictwo itp)

6. Obrządek pogrzebowy na terenie Pomorza na tle kształtowania się stref sepulkralnych Słowiańszczyzny Zachodniej (koncepcja H. Zoll-Adamikowej)

7. Przyłączenie Pomorza do państwa Piastów (archeologiczne świadectwa procesu)

8. Rola wysp w strukturach osadniczych wczesnośredniowiecznego Pomorza

9. Problem załamania się struktur państwowych na Pomorzu i powstanie państwa Zemuzila (struktury osadnicze, emisje monet władcy, źródła pisane)

J.M. Piskorski, Pomorze plemienne. Historia- Archeologia-Językoznawstwo, Poznań 2002;

W. Duczko, Obecność skandynawska na Pomorzu i słowiańska w Skandynawii we wczesnym średniowieczu, (w: ) Salsa Cholbergensis. Kołobrzeg we wczesnym średniowieczu, red. L. Leciejewicz, M. Rębkowski, Kołobrzeg 2000, s. 23-44,

W. Łosiński, Pomorze plemienne we wczesnym średniowieczu (VI-X wiek), Wrocław, 1982

W. Łosiński, Struktura terytorialno - polityczna Pomorza w XI stuleciu w świetle archeologii, Slavia Antiqua, t. 28, 1983, s. 113-125.

W. Łosiński, Pomorze Zachodnie we wczesnym średniowieczu. Studia archeologiczne, Poznań, 2008,

J. Olczak, Formy osadnictwa na Pojezierzu Zachodniopomorskim we wczesnym średniowieczu (na podstawie źródeł archeologicznych), Toruń 1991,

M. Dulinicz, Kształtowanie się Słowiańszczyzny Północno-Zachodniej. Studium archeologiczne, Warszawa.

Obecność na zajęciach; dyskusja w oparciu o literaturę; referat; sprawdzian pisemny w przypadku osób o znaczącej absencji usprawiedliwonej (powyżej 50% godzin)

Nie dotyczy