Dziedzictwo kulturowe krajów Europy Wschodniej

"brak"

Całkowity nakład pracy studenta 90 godz. - 3 ECTS

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli (45 godz.1,5 p.):

- udział w ćwiczeniach – 30 godz. - 1p.

- konsultacje 15 godz. 0,5 p.

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta (45 godz. - 1,5 p):

- przygotowanie do ćwiczeń –15 godz. - 0,5 p.

- czytanie literatury- 15 godz.- 0,5 p.

- przygotowanie do kolokwium - 15 godz.- 0,5 p.

W1: Student posiada podstawową wiedzę na temat: Rusi pogańskiej, przyczyn, okoliczności i skutków wprowadzenia chrześcijaństwa na Rusi, najważniejszych zabytków pisarstwa ruskiego, różnic między prawosławiem a katolicyzmem, dzieł pisarzy rosyjskich XIX w., zasadniczych problemów i twórców współczesnego kina rosyjskiego K_W01, K_W09

W2: Charakteryzuje dwa ryty chrześcijaństwa wschodniego - K_W04

W3: Zna podstawową terminologię związaną z prawosławiem i grekokatolicyzmem K_W08

W4: Zna i rozumie miejsce chrześcijaństwa wschodniego w kulturze narodów Europy Wschodniej - K_W06;

W5: Zna podstawowy dorobek literatury rosyjskiej w XIX w., K_W08

U1: Student potrafi zdefiniować w mowie i piśmie podstawową terminologię związaną z rytami chrześcijaństwa wschodniego, K_U05

U2: Potrafi formułować i uzasadniać własne opinie na temat miejsca chrześcijaństwa w kulturze narodów Europy Wschodniej-K_U09

U3: Potrafi określić przyczyny i skutki wprowadzenia chrześcijaństwa na Rusi, K_U02

U4: Dokonuje analizy i krytyki wybranych dzieł literackich,K_U02

K1: Student ma świadomość znaczenia chrześcijaństwa wschodniego dla rozwoju kultury i poczucia tożsamości narodów Europy Wschodniej, K_K01

K2: Uznaje i szanuje różnice w zapatrywaniach narodów Europy Wschodniej na zagadnienie roli prawosławia i grekokatolicycmu w ich rozwoju kulturowym, K_K04;

Metoda dydaktyczna podająca:

- wykład konwersatoryjny

- pogadanka

- pogadanka
- wykład konwersatoryjny

- giełda pomysłów
- klasyczna metoda problemowa
- okrągłego stołu
- stolików eksperckich

Zajęcia poświęcone są zagadnieniom charakterystycznym dla dziedzictwa kulturowego krajów Europy Wschodniej tj. chrześcijaństwu wschodniemu, jego podstawom teologicznym i obrzędowym; kulturze prawnej wschodnich obszarów dawnej Rzeczypospolitej; najważniejszym dziełom literatury rosyjskiej pozwalającej choć częściowo zrozumieć specyfikę społeczeństwa i kultury Rosji.

1. U źródeł ruskiej kultury. Ruś pogańska. Pogańskie kulty, obyczaje, kultura funeralna, małżeństwo, elementy życia codziennego, ubiory.

2. Powstanie państwa ruskiego. Chrzest Rusi i jego wpływ na rozwój kultury. Piśmiennictwo staroruskie: latopisy, mineje liturgiczne, hagiografia, literatura gnomiczna, chożenija – „Ihumena Daniela z ziemi ruskiej pielgrzymka do Ziemi Świętej”, utwory Hilariona, Klimenta Smolatycza, „Powieść minionych lat”, „Słowo o wyprawie Igora”, „Pouczenie Monomacha”.

3. Ruska architektura od X-XII w. Wpływy bizantyjskie. Budowa, wyposażenie i symbolika cerkwi prawosławnej. Ubiory świeckie i liturgiczne duchowieństwa wschodniego.

4. Schizma 1054 roku. Prawosławie a katolicyzm – podobieństwa i różnice. Prawosławne obrządki chrztu, małżeństwa oraz pochówku.

5. Ikona w prawosławiu. Teologia ikony. Modlitwa z ikonami. Pisanie ikon – technika, materiały. Ikona ruska. Twórczość Andrzeja Rublowa.

6. Unia brzeska i jej wpływ na stosunki wyznaniowe w dawnej Rzeczypospolitej.

7. Staroobrzędowcy.

8. Z dziejów kultury prawnej. Praktyka dziedziczenia w Wielkim Księstwie Litewskim w XVI-XVIII wieku.

9. Z dziejów literatury rosyjskiej. Sentymentalizm. Problemy społeczne Rosji w twórczości Aleksandra Radiszczewa (koniec XVIII w.) – „Podróż z Petersburga do Moskwy”.

10. Twórcy rosyjskiego romantyzmu. Aleksander Puszkin-„Eugeniusz Oniegin” jak „encyklopedia życia rosyjskiego”.

11. Pierwsza rosyjska powieść psychologiczna: Michał Lermontow –„Bohater naszych czasów”. Zagadnienie tzw. człowieka zbędnego. Pieczorin - uosobienie człowieka żyjącego w porządku społeczno - politycznym i moralno – obyczajowym, w którym szlachetne i wielkie zamierzenia są skazane na niepowodzenie?

12. Obraz społeczeństwa rosyjskiego w twórczości Mikołaja Gogola na przykładzie „Rewizora” i „Martwych dusz”.

13. Życie i wybrane aspekty twórczości Fiodora Dostojewskiego. Chrystologia Fiodora Dostojewskiego. „Idiota”.

14. Kino rosyjskie. Twórczość Andrieja Konczałowskiego i Nikity Michałkowa. „Moskwa nie wierzy łzom”. „Pokajanie” Abuładze. „9 rota”, „1612”, "Ładunek 200".

15. Kolokwium.

Literatura obowiązkowa:

Billington J., Ikona i topór. Historia kultury rosyjskiej, Kraków 2008.

Taniec Nataszy. Z dziejów kultury rosyjskiej, Warszawa 2006.

Andrusiewicz A., Cywilizacja rosyjska, t. 2, Warszawa 2005.

Jakóbiec M., Historia literatury rosyjskiej, t. 1, Warszawa 1976.

Literatura uzupełniająca:

Taniec Nataszy. Z dziejów kultury rosyjskiej, Warszawa 2006.

Andrusiewicz A., Cywilizacja rosyjska, t. 2, Warszawa 2005.

Bardach J., O dawnej i niedawnej Litwie, Poznań 1988.

Gudziak B., Kryzys i reforma, Lublin 2008.

Chomik P., Życie monastyczne w Wielkim Księstwie Litewskim w XVI w., Kraków 2013.

Wesela, chrzciny i pogrzeby w XVI-XVIII w. Kultura życia i śmierci, red. H. Suchojad, Warszawa 2001.

Mironowicz A., Kościół prawosławny w dziejach dawnej Rzeczypospolitej, Białystok 2001.

Mironowicz A., Bractwa cerkiewne w Rzeczypospolitej, Białystok 2003.

Halecki O., Od unii florenckiej do unii brzeskiej, t. 1-2, Lublin 1997.

Liedke M., Od prawosławia do katolicyzmu, Białystok 2004.

Chomik P., Kult matki Bożej w Wielkim Księstwie Litewskim, Białystok 2003.

Szkolnictwo prawosławne w Rzeczypospolitej, Białystok 2002.

Walicki A., Rosja, katolicyzm i sprawa polska, Warszawa 2002.

Semczuk A., Michał Lermontow: dramatyczny los poety, Warszawa 1992.

Łotman Ju. M., Rosja i znaki. Kultura szlachecka w wieku XVIII i na początku XIX, Gdańsk 1999.

Eisenstein – artysta myśliciel, Warszawa 1982.

Brzoza H., Dostojewski. Między mitem, tragedią i apokalipsą, Toruń 1995.

Semczuk A., Iwan Turgieniew, Warszawa 1970.

Semczuk A., Lew Tołstoj, Warszawa 1987.

Brzoza H., Dostojewski. Między mitem, tragedią i apokalipsą, Toruń 1995.

Cieślik K., Kultura Rosji przełomu stuleci (XIX-XX). Życie intelektualne, sztuka, literatura, Warszawa 1991.

Dostojewski F., Idiota, Kraków 2007 (lub inne wydania).

Gogol M., Martwe dusze, Wrocław 1993.

Gogol M., Rewizor,Warszawa 1987.

Lermontow M., Bohater naszych czasów, Wrocław 1996.

Radiszczew A., Podróż z Petersburga do Rosji, Wrocław 1954.

Puszkin A., Eugeniusz Oniegin, Warszawa 1994 (i inne wydania).

Semczuk A., Michał Lermontow: dramatyczny los poety, Warszawa 1992.

Iwaniec E., Z dziejów Staroobrzędowców na ziemiach polskich, Warszawa 1977.

Dąbkowski Przemysław, Prawo prywatne polskie, t. 1-2, Wilno 1910-1911.

Evdokimov P., Prawosławie, Warszawa 1986 (i nowsze)

Przybył E., Prawosławie, Kraków 2000.

Najstarsza kronika kijowska. Powieść minionych lat, Wrocław 1999.

1. Obecność i aktywność na zajęciach, (U1, U2,W1-W4, K1, K2)

2. Zaliczenie sprawdzianu pisemnego (W1, W2, W3, W4, U1)

3. Zaliczenie lektury uzupełniającej (U1, U4, K1)

Kryteria oceniania:

- aktywność na zajęciach

- zaliczenie sprawdzianu pisemnego

- zaliczenie lektury uzupełniającej

Ocena końcowa stanowi średnią z uzyskanych ocen:

Skala ocen:

4,75–5,00 bardzo dobry

4,25–4,74 dobry plus

3,75–4,24 dobry

3,25–3,74 dostateczny plus

2,75–3,24 dostateczny

0–2,74 niedostateczny

"Nie dotyczy".