Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Geografia historyczna

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 1202-H-GEOH-S1
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0222) Historia i archeologia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Geografia historyczna
Jednostka: Instytut Historii i Archiwistyki
Grupy: Zajęcia obowiązkowe w I sem. studiów dla spec. nauczycielskiej
Zajęcia obowiązkowe w I sem. studiów dla spec. ogólnohistorycznej
Zajęcia obowiązkowe w I sem. studiów dla spec. skandynawskiej
Zajęcia obowiązkowe w I sem. studiów dla spec. wiedza o kulturze
Punkty ECTS i inne: 2.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

Znajomość historii i geografii na poziomie wymagań określonych w podstawie programowej tych przedmiotów dla szkół średnich

Rodzaj przedmiotu:

przedmiot obowiązkowy

Całkowity nakład pracy studenta:

60 h - 2 p.

Godziny realizowane z udziałem nauczyciela 30 h

- udział w ćwiczeniach 30 h - 1 p.

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta (sporządzanie notatek, zapoznanie się z literaturą przedmiotu) – 15 h - 0,5p.

Czas wymagany do przygotowania się do uczestnictwa w procesie oceniania (przygotowanie do egzaminu) – 15 h - 0,5 p.


Efekty uczenia się - wiedza:

Student po odbyciu zajęć posiada następującą wiedzę:

W_01: zna podstawową terminologię i kierunki badań geografii historycznej - K_W02

W_02: rozumie znaczenie geografii historycznej jako nauki pomocniczej historii - K_W07

W_03: zna podstawowe metody rekonstrukcji krajobrazu naturalnego i badania jego antropogenicznych i naturalnych przemian - K_W08

W_04: zna proces rozwoju osadnictwa wiejskiego i miejskiego na ziemiach polskich; posiada wiedzę o położeniu, obszarze i najważniejszych ośrodkach krain historycznych należących w przeszłości lub współcześnie do państwa polskiego - K_W09

W_05: jest świadomy przemian nazewnictwa miejscowego w Polsce; zna podstawowe kategorie nazw miejscowych i rozumie ich przydatność do badań historycznych - K_W10

Efekty uczenia się - umiejętności:

Po zakończeniu zajęć student posiada następujące umiejętności:

U_01: potrafi wykorzystać źródła pisane, ikonograficzne, kartograficzne i onomastyczne do badań nad historią krajobrazu naturalnego - K_U03

U_02: rozpoznaje typ rozplanowania osad wiejskich i wiejskich oraz ich funkcje i przemiany na podstawie historycznych planów - K_U06

U_03: potrafi rozpoznać kategorię, znaczenie i czas powstania prostych polskich nazw miejscowych oraz wykorzystać je do badań historycznych - K_U06

U_04: potrafi wskazać na mapie przebieg granic Polski w przeszłości, miejsca ważniejszych historycznych wydarzeń oraz obszary krain historycznych stosując odpowiednie nazewnictwo - K_U05

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

Student po zakończeniu zajęć:


K_01: rozumie znaczenie procesu terytorialnego formowania się państw i narodów dla kształtowania się ich ustrojowych, ekonomicznych i kulturowych odrębności - K_K10

K_02: jest świadomy różnorodności kulturowej Europy i świata oraz jej związku z procesami historycznymi - K_K07

K_03: jest przygotowany do popularyzowania podstawowej wiedzy o regionach historycznych w Polsce - K_K02

Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz

Metody dydaktyczne podające:

- opis
- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące:

- ćwiczeniowa
- referatu

Skrócony opis:

Zajęcia prowadzone w formie ćwiczeń poświęcone są zapoznaniu studentów z aktualnym dorobkiem i metodami badawczymi geografii historycznej - jednej z nauk pomocniczych historii, której przedmiotem badań jest środowisko naturalne i jego przekształcenia w przeszłości, w tym zwłaszcza dzieje osadnictwa, a także kartografia historyczna i onomastyka (nazwy miejscowe) oraz dawne podziały terytorialne i dzieje poszczególnych krain historycznych należących współcześnie lub w przeszłości do państwa polskiego.

Pełny opis:

Tematyka zajęć:

1. Przedmiot, zakres i dorobek geografii historycznej

2. Ukształtowanie się terytorium państwa polskiego (X w. – 1138 r.)

3. Ziemie polskie w okresie rozbicia dzielnicowego

4. Ziemie Królestwa Polskiego w latach 1320-1569

5. Rozwój terytorialny i zmiany granic Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1569-1795

6. Ziemie polskie, ich rozwój terytorialny i podziały administracyjne w okresie zaborów w latach 1772-1914

7. Ziemie polskie w latach 1918-1945

8. Regiony historyczne w Polsce

9. Źródła i metody badań nad historią krajobrazu naturalnego

10. Rozwój osadnictwa wiejskiego i miejskiego na ziemiach polskich. Historyczne typy rozplanowania wsi. Rozwój przestrzenny miast i ich socjotopografia.

11. Metody rekonstrukcji krajobrazu kulturowego - onomastyka. Badanie znaczenia nazw miejscowych

12. Metody rekonstrukcji krajobrazu kulturowego - badania z wykorzystaniem historycznych map i planów

Literatura:

Literatura podstawowa:

- Szymański J., Nauki pomocnicze historii, Warszawa 2002, s. 200 - 223.

- Arnold S., Geografia historyczna, Warszawa 1951.

Literatura uzupełniająca:

a) krajobraz naturalny

- Buczek K., Ziemie polskie przed 1000 lat. Zarys geograficzno-historyczny, Warszawa 1960.

- Górski K., Z problematyki geografii historycznej: wpływ klimatu, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” R. 13, 1965, 3, s. 545 - 551.

- Maruszczak H., Tendencje zmian klimatu ziem polskich w czasach historycznych, "Przegląd Geograficzny" t. 59: 1987, nr 4, s. 471-484.

- Mitosek H., Zagadnienie zmian i wahań klimatu po epoce lodowej, "Kwartalnik Historii Kultury Materialnej", R. 16: 1966, nr 2, s. 243-252.

- Tyszkiewicz J., Geografia historyczna Polski w średniowieczu, Warszawa 2003.

b) krajobraz kulturalny - osadnictwo wiejskie i miejskie

- Atlas historyczny miast polskich, t. 1: Prusy Królewskie i Warmia, z. 2: Toruń, oprac. J. Tandecki, Z. Kozieł, Toruń 1995; z. 4: Grudziądz, oprac. W. Sieradzan, Z. Kozieł, Toruń 1997.

- Burszta J., Od osady słowiańskiej do wsi współczesnej : o tworzeniu się krajobrazu osadniczego ziem polskich i rozplanowań wsi, Wrocław 1958.

- Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1945 roku, Warszawa 1981 (wybrane hasła).

- Kiełczewska-Zaleska M., O powstaniu i przebrażaniu kształtów wsi Pomorza Gdańskiego, Warszawa 1956.

c) kartografia historyczna

- Buczek K., Dzieje kartografii polskiej od XV do XVIII wieku. Zarys analityczno-syntetyczny, Wrocław 1963.

- Alexandrowicz S., Rozwój kartografii Wielkiego Księstwa Litewskiego od XV do połowy XVIII wieku, Poznań 1989.

d) onomastyka

- Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Warszawa 1998.

- Rymut K., Nazwy miast Polski, Warszawa 1987.

e) rozwój terytorialny ziem polskich; krainy historyczne

- Atlas historyczny Polski, red. W. Czapliński, T. Ładogórski, Warszawa 1996.

- Gloger Z., Geografia historyczna ziem dawnej Polski, Kraków 1903.

- Ślusarczyk J., Granice Polski w tysiącleciu, Toruń 1993.

Metody i kryteria oceniania:

Kolokwium z zakresu wiedzy o rozwoju terytorialnym Polski (40% oceny) - W_05, U_04, K_01, K_03

Kolokwium z zakresu wiedzy o historii i metodach badań krajobrazu naturalnego i kulturowego (60% oceny) - W_01, W_02, W_03, W_04; U_01, U_02, U_03; K_02

Oba kolokwia mają postać testu z pytaniami otwartymi i zadaniami z mapami lub infografikami. Kryterium oceny:

ndst - … pkt (do 50%)

dst- … pkt (51-60%)

dst plus- … pkt (61-70%)

db- … pkt (71-80%)

db plus- … pkt (81-90%)

bdb- … pkt (91-100%)

Praktyki zawodowe:

nie dotyczy

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/22" (zakończony)

Okres: 2021-10-01 - 2022-02-20
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 30 godzin, 22 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Michał Targowski
Prowadzący grup: Michał Targowski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/23" (zakończony)

Okres: 2022-10-01 - 2023-02-19
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 30 godzin, 20 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Michał Targowski
Prowadzący grup: Michał Targowski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-02-19
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 30 godzin, 30 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Michał Targowski
Prowadzący grup: Michał Targowski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)