Historia średniowiecza powszechna

Informacje ogólne

Kod przedmiotu:	1202-H-HSPOW-S1
Kod Erasmus / ISCED:	(brak danych) / (0222) Historia i archeologia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu:	Historia średniowiecza powszechna
Jednostka:	Instytut Historii i Archiwistyki
Grupy:
Punkty ECTS i inne:	3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS: roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS; tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h; 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się; tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS; nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta. zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia:	polski
Wymagania wstępne:	Uczestnik powinien mieć minimum podstawową (maturalną) wiedzę faktograficzną o epoce średniowiecza. Uczestnik powinien posiadać umiejętność czytania ze zrozumieniem w języku polskim i wnioskowania oraz formułowania wniosków w zwartej wypowiedzi pisemnej i ustnej; wskazana jest umiejętność czytania w języku obcym. Uczestnik powinien potrafić przygotować kilkustronicową pisemną, autorską wypowiedź o uporządkowanej strukturze. Uczestnik powinien mieć opanowaną umiejętność pracy z edytorem tekstu pozwalającym na stosowanie aparatu naukowego.
Rodzaj przedmiotu:	przedmiot obligatoryjny
Całkowity nakład pracy studenta:	Całkowity nakład pracy 90 godz.- 3 p. - udział w zajęciach 30 godz. - 1. p. - studiowanie literatury przedmiotu 30 godz.- 1 p. - przygotowanie do sprawdzianu pisemnego / przygotowanie eseju 30 godz.- 1 p.
Efekty uczenia się - wiedza:	- student zna wybrane zagadnienia historii powszechnej średniowiecza (K_W04); - student ma podstawową wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej historii (K_W7) - student posiada podstawową wiedzę pozwalającą na analizę i interpretację wytworów cywilizacji przydatnych dla poznania epoki średniowiecza (K_W09); - student zna różne źródła informacji, rozumie ich przydatność w badaniach historycznych (K_W10); - student rozumie powiązania interdyscyplinarne historii z naukami pokrewnymi i z innymi naukami humanistycznymi i społecznymi; dostrzega i rozumie znaczenie elementów innych dyscyplin naukowych w pracy historyka (K_W12); - student wie o istnieniu w historii i pokrewnych odmiennych punktów widzenia, determinowanych różnym podłożem kulturowym (K_W15); - student zna i rozumie podstawową terminologię z zakresu historii w przynajmniej jednym języku nowożytnym występującym w źródłach historycznych (K_W16); - student zna i rozumie podstawowe pojęcia w przynajmniej jednym języku starożytnym (łacina średniowieczna, staroniemiecki) (K_W17).
Efekty uczenia się - umiejętności:	- student potrafi wskazać, uzasadnić i omówić wzajemne relacje różnych kierunków badań historycznych (K_U02); - student potrafi opanować i stosować pod kierunkiem opiekuna naukowego podstawowe umiejętności badawcze w zakresie historii (K_U03) - student potrafi posłużyć się w stopniu podstawowym teoriami i paradygmatami badawczymi w zakresie historii i nauk pokrewnych (K_U04); - student potrafi zdefiniować i zastosować w mowie i na piśmie podstawową terminologię w zakresie historii i nauk pokrewnych zarówno w pracy badawczej, jak i w popularyzacji wiedzy historycznej (K_U05) - student formułuje tezy i argumentuje z wykorzystaniem poglądów innych autorów prac historycznych (K_U10). - student tłumaczy i objaśnia proste teksty źródłowe w języku starożytnym i języku nowożytnym występującym w źródłach historycznych
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:	- student ma świadomość zakresu swojej wiedzy historycznej i umiejętności warsztatowych i rozumie potrzebę dalszego, ciągłego rozwoju kompetencji w zakresie historycznym, ogólnohumanistycznym, jak też kompetencji i społecznych (K_K01); - student potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role (K_K02); - student ma świadomość wartości kultury historycznej, na którą składa się znajomość dziejów dyscypliny, świadectw, metod i korzeni historycznych kultury (K_K03); - student uznaje i szanuje różnice punktów widzenia determinowane różnym podłożem kulturowym; wykazuje niezależność i samodzielność myśli, szanując jednocześnie prawo innych osób do wykazywania tych samych cech; jest zdolny do okazywania zrozumienia dla świata wartości i postaw ludzi w różnych okresach i kontekstach historycznych (K_K06).
Metody dydaktyczne:	dyskusja, metoda okrągłego stołu, klasyczna metoda problemowa
Metody dydaktyczne eksponujące:	- pokaz
Metody dydaktyczne podające:	- opis - opowiadanie - pogadanka
Metody dydaktyczne poszukujące:	- klasyczna metoda problemowa - okrągłego stołu
Skrócony opis:	Pośród zagadnień związanych z epoką średniowiecza, powracającym motywem wartym zgłębienia jest motyw władzy i społeczeństwa. W uproszczonym, potocznym rozumieniu średniowiecze to epoka królów, korony, rycerstwa i bitew; tymczasem, rzeczywistość społeczna i polityczna była o wiele bardziej złożona i zmienna. Kurs, podczas omawiania kolejnych tematów dotyczących średniowiecza powszechnego, ma na celu zwrócenie uwagi na różnorodność metod i modeli zdobywania i sprawowania władzy, stosunków między władzą a społeczeństwem, podmiotów uczestniczących we władzy.
Pełny opis:	Tematyka zajęć: 1. Cesarstwo zachodnie i barbarzyńcy – modele władzy i stosunków społecznych (Ostrogoci, Longobardowie, Wizygoci, Merowingowie) 2. Średniowieczna nauka i edukacja 3. Cesarstwo i państwo a papiestwo i Kościół - współpraca, dominacja, rywalizacja - Karolingowie, Ludolfingowie 4. Związki zależności: lenna i wasale, włość senioralna 5. Kościół i reforma gregoriańska 6. Miasto średniowieczne - władza i społeczeństwo 7. Wikingowie w Irlandii 8. Krucjaty i państwa krzyżowe 9. Irlandia średniowiecza i Prusy pogańskie - kolonizacja, chrystianizacja, dyskryminacja 10. Anglia Plantagenetów 11. Herezje i początki dyskryminacji religijnej w średniowieczu
Literatura:	Literatura podstawowa: B. Zientara, Historia powszechna średniowiecza T. Manteuffel, Historia powszechna średniowiecza R. Michałowski, Historia powszechna. Średniowiecze S. Kwiatkowski, Średniowieczne dzieje Europy Literatura uzupełniająca: G. Althoff, Otton III, Warszawa 1999. G. Althoff, Ottonowie. Władza królewska bez państwa, Warszawa 2009 M. Angold, Cesarstwo Bizantyńskie 1025-1204 historia polityczna, Warszawa 1993. M. Barber, Rycerze i rycerskość, Warszawa 2000. M. Barber, Templariusze, Warszawa 1999 J. Baszkiewicz, Myśl polityczna wieków średnich, Poznań 2009 M. Bloch, Społeczeństwo feudalne, Warszawa 1981. H. Boockmann, Zakon krzyżacki, Warszawa 1998. P. Brown, Ciało i społeczeństwo: mężczyźni, kobiety i abstynencja seksualna we wczesnym średniowieczu, Kraków 2006. R. Collins, Europa wczesnośredniowieczna, Warszawa 1996. R. Collins, Hiszpania w czasach Wizygotów 409-711, Warszawa 2007. P. Contamine, Wojna w średniowieczu, Warszawa 1999. E.R. Curtis, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, Kraków 2009 R. Czaja, Miasta pruskie a zakon krzyżacki, Toruń 1999. R. Czaja, Grupy rządzące w miastach nadbałtyckich w średniowieczu, Toruń 2008. R. Czaja, Średniowieczne miasto jako europejskie miejsce pamięci, w: Fundamenty średniowiecznej Europy, red. Ż. Sztylc i in, Pelplin 2013, s. 27-40. A. Dobrosielska, B. Radzicki, „A tribu ad civitatem. Paradygmat państwa w polskiej historiografii poświęconej Prusom”, Pruthenia IX, 2014, s. 121-142 P. Dollinger, Dzieje Hanzy, Gdańsk 1975. G. Duby, Bitwa pod Bouvines, Warszawa 1988. G. Duby, Czas katedr. Sztuka i społeczeństwo 980-1420, Warszawa 1986. G. Duby, Rycerz, kobieta i ksiądz, Warszawa 1986. F. Dvornik, Bizancjum a prymat Rzymu, Warszawa 1985. M. Dygo, Bernard z Clairvaux, heretycy i poganie. Próba interpretacji listu Bernarda w sprawie krucjaty słowiańskiej w 1147 roku, Kwartalnik Historyczny 127, 2020, 1, s. 5-27 G. Faber, Merowingowie i Karolingowie, Warszawa 1994. W. Fałkowski, „Potestas regia”. Władza i polityka w królestwie zachodniofrankijskim na przełomie IX i X w., Warszawa 1999. W. Fałkowski, Wielki król. Ideologiczne podstawy władzy Karola Wielkiego, Warszawa 2011 P. Frankopan, Pierwsza krucjata: wezwanie ze wschodu, Warszawa 2015. J. L. Goglin, Nędzarze w średniowiecznej Europie, Warszawa 1998. K. Górski, Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach a powstanie państwa pruskiego, Wrocław 1977. A. Guriewicz, Jednostka w dziejach Europy (średniowiecze), Gdańsk 2002. A. Guriewicz, Kategorie kultury średniowiecznej, Warszawa 1976. A. Guriewicz, Problemy średniowiecznej kultury ludowej, Warszawa 1987. H. W. Haussig, Historia kultury bizantyńskiej, Warszawa 1969. J. Hauziński, Imperator „końca świata”. Fryderyk II Hohenstauf (1194-1250), Gdańsk 2000. J. Hauziński, Polityka orientalna Fryderyka II Hohenstaufa, Poznań 1978. P. Heather, Odrodzenie Rzymu: cesarze i papieże: bój o władzę nad chrześcijaństwem, Poznań 2014. P. M. Holt, Bliski wschód od wypraw krzyżowych do 1517 roku, Warszawa 1993. Historia krucjat, pod red. J. Riley-Smith, Warszawa 2000. J. Huizinga, Jesień średniowiecza, Warszawa 1967 (i następne wydania). D. Jones, Plantageneci, Kraków 2014. J. Kłoczowski, Europa słowiańska w XIV-XV w., Warszawa 1983. J. Kłoczowski, Młodsza Europa. Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji chrześcijańskiej średniowiecza, Warszawa 1998. J. Kłoczowski, Od pustelni do wspólnoty. Grupy zakonne w wielkich religiach świata, Warszawa 1987. J. Kłoczowski, Wspólnoty chrześcijańskie, Kraków 1964. S. Kwiatkowski, Klimat religijny w diecezji pomezańskiej, Toruń 1990. J. Le Goff, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1994. J. Le Goff, Narodziny czyśćca, Warszawa 1997. J. Le Goff, Świat średniowiecznej wyobraźni, Warszawa 1997. J. Le Goff, Święty Franciszek z Asyżu, Warszawa 2001. Człowiek średniowiecza, pod red. J. Le Goffa, Warszawa 1996. E. Kantorowicz, Dwa ciała króla: studium ze średniowiecznej teologii politycznej, Warszawa 2007 L. Leciejewicz, Nowa postać świata: narodziny średniowiecznej cywilizacji europejskiej, Wrocław 2000 i 2007 J. Legowicz, Historia filozofii średniowiecznej Europy, Warszawa 1980. C. Lelong, Życie codzienne w Galii Merowingów, Warszawa 1967. J. Lipoński, Narodziny cywilizacji Wysp Brytyjskich, Poznań 2001. M. Małowist, Wschód i Zachód Europy w XIII-XIV w., Warszawa 1973. M. Małowist, Tamerlan i jego czasy, Warszawa 1985. H. Manikowska, Nadzór i represja. Władza i społeczeństwo w późnośredniowiecznej Florencji, Warszawa 1993. A. Maleszka, Urbanizacja na obrzeżach łacińskiej Europy, Toruń 2024. F.X. Martin, Przybycie i osiedlenie się Normanow, 1169-1300, w: Historia Irlandii, red. T.W. Moody, F.X. Martin, s. 124-144. H. E. Mayer, Historia wypraw krzyżowych, Kraków 2008. M. Mączyńska, Wędrówki ludów, Warszawa-Kraków 1996. L. J. Milis, Anielscy mnisi i ziemscy ludzie, Kraków 1996. K. Modzelewski, Społeczeństwo i gospodarka, w: Italia, pod red. E. Tabaczyńskiej, Wrocław 1979, s. 149-274. K. Modzelewski, Barbarzyńska Europa, Warszawa 2004. K. Modzelewski, „Italia longobardzka i karolińska: społeczeństwo średniowieczne wobec antycznej schedy”, w: Italia, red. E. Tabaczyńska, Wrocław 1980, 179-202 M. Mollat, Średniowieczny rodowód Francji nowożytnej, Warszawa 1982. „Historia Irlandii”, red. T.W. Moody, F.X. Martin, Poznań 1998 W. Moszczeńska, Arystokracja w państwie Franków, Warszawa 1932. L. Mulin, Zycie codzienne zakonników w średniowieczu X-XV w., Warszawa 1986. J. Murray, Brugia kolebka kapitalizmu: 1280-1390, Warszawa 2011 Z. H. Nowak, Polityka północna Zygmunta Luksemburskiego do roku 1411, Toruń 1964. Narodziny średniowiecznej Europy, pod red. H. Samsonowicza, Warszawa 1999. Z. H. Nowak, Współpraca polityczna państw unii polsko-litewskiej i unii kalmarskiej w latach 1411-1425, Toruń 1996. D. Ó Cróinin, „Irlandia średniowieczna (400-1200), Warszawa 2010. O. G. Oexle, Społeczeństwo średniowiecza. Mentalność – grupy społeczne – formy życia, Toruń 2000. G. Ostrogorski, Dzieje Bizancjum, Warszawa 1967. Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach. Władza i społeczeństwo, red. M. Biskup, R. Czaja, Warszawa 2008. K. Pennington, Władca i prawo (1200-1600). Suwerenność monarchy a prawa poddanych w zachodnioeuropejskiej tradycji prawnej, Warszawa. A. Poppe, Państwo i Kościół na Rusi w XI w., Warszawa 1968. J. Potkowski, Zakony rycerskie, Warszawa 1995. J. Potkowski, Crecy-Orlean 1346-1429, Warszawa 1986. F. Prinz, Niemcy. Narodziny państwa – Celtowie, Rzymianie – Germanie, Warszawa 2007. D. Quirini-Popławska, Urbs populosissima, opulentissima, liberalissima. Mit czy rzeczywistość późnośredniowiecznej Wenecji, Warszawa 1997. A. Radzimiński, Kościół w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach, Malbork 2006 A. Radzimiński, Biskupstwa państwa krzyżackiego w Prusach XIII-XV w. Z dziejów organizacji kościelnej, Toruń 1999. S. Reynolds, Lenna i wasale, Kraków 2010 P. Riché, Edukacja i kultura w Europie Zachodniej VI-VIII w., Warszawa 1995. P. Riché, Karolingowie, Warszawa 1996. Rozkwit średniowiecznej Europy, pod red. H. Samsonowicza, Warszawa 2001 S. Runciman, Dzieje wypraw krzyżowych, Warszawa 1987. S. Runciman, Manicheizm średniowieczny, Warszawa 1996. S. Runciman, Schizma wschodnia, Warszawa 1963. S. Runciman, Teokracja bizantyńska, Warszawa 1982. K. Schatz, Prymat papieski od początków do współczesności, Kraków 2004. F. Seibt, Karol IV : cesarz w Europie 1346-1378, Warszawa 1996. O. von Simson, Katedra gotycka. Jej narodziny i znaczenie, Warszawa 1989. K. Skwierczyński, Recepcja idei gregoriańskich w Polsce, Toruń 2016 N. Sokołow, Narodziny weneckiego imperium kolonialnego, Warszawa 1985. J. Strzelczyk, Apostołowie Europy, Warszawa 1997. J. Strzelczyk, Otto III, Wrocław 2000. J. Srzelczyk, Goci – rzeczywistość i legenda, Warszawa 1984. J. Strzelczyk, Longobardowie, Warszawa 2014. J. Strzelczyk, Wandalowie i ich afrykańskie państwo, Warszawa 1992. J. Strzelczyk, Iroszkoci w kulturze średniowiecznej Europy. J. i D. Sourdel, Cywilizacja Islamu, Warszawa 1980. S.Swieżawski, Studia z myśli późnego średniowiecza, Warszawa 1998. W.Ullmann, Średniowieczne korzenie renesansowego humanizmu, Łódź 1985. J.-C. M. Vigueur, Rycerze i mieszczanie. Wojna, konflikty i społeczeństwo w średniowiecznych Włoszech, Warszawa 2008. M. Weber, Gospodarka i społeczeństwo, zarys socjologii rozumiejącej, Warszawa 2002. S. Weinfurter, Niemcy w średniowieczu 500-1500, Warszawa 2010. E. W. Wies, Fryderyk Barbarossa: mit i rzeczywistość, Warszawa 1996. M. Wilczyński, Germanie w służbie zachodniorzymskiej w V. w., Kraków 2001. H. Wolfram, Germanie, Kraków 1996. I. Wood, Królestwa Merowingów 450-751: Władza – społeczeństwo – kultura, Warszawa 2009. H. Zaremska, Banici w średniowiecznej Europie, Warszawa 1963. B. Zientara, Świt narodów europejskich, Warszawa 1985. B. Zientara, Przełom w rozwoju miast środkowoeuropejskich w pierwszej połowie XIII wieku, ”Przegląd Historyczny” t. 62, s. 219-241.
Metody i kryteria oceniania:	- ocena końcowego sprawdzianu pisemnego (K_W04; K_W09; K_W16; K_W17); - ocena sprawdzianów cząstkowych (K_W04; K_W09; K_W16; K_W17); - ocena aktywności na zajęciach (K_W04; K_W09; K_W10; K_W14; K_W15; K_W16; K_U02; K_U10; K_K01; K_K02; K_K03; K_K06); - ocena pracy pisemnej na zadany temat związany z problematyką omawianą na zajęciach (K_W04; K_W09; K_W10; K_W14; K_W15; K_W16; K_U02; K_U04). Skala ocen: 91%–100% – bardzo dobry 81%–90% – dobry plus 71%–80% – dobry 61%–70% – dostateczny plus 51%–60 % – dostateczny 0%–50% – niedostateczny

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2022/23" (zakończony)

Okres:	2023-02-20 - 2023-09-30	Wybrany podział planu: tygodniowy cykl przedmiotu Przejdź do planu PN CW CW WT ŚR CZ PT
Typ zajęć:	Ćwiczenia, 30 godzin, 20 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy:	Roman Czaja
Prowadzący grup:	Roman Czaja, Anna Maleszka
Lista studentów:	(nie masz dostępu)
Zaliczenie:	Przedmiot - Zaliczenie na ocenę Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (zakończony)

Okres:	2024-02-20 - 2024-09-30	Wybrany podział planu: tygodniowy cykl przedmiotu Przejdź do planu PN WT CW CW ŚR CZ PT
Typ zajęć:	Ćwiczenia, 30 godzin, 18 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy:	Anna Maleszka
Prowadzący grup:	Anna Maleszka
Lista studentów:	(nie masz dostępu)
Zaliczenie:	Przedmiot - Zaliczenie na ocenę Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:	Pośród zagadnień związanych z epoką średniowiecza, powracającym motywem wartym zgłębienia jest motyw władzy i społeczeństwa. W uproszczonym, potocznym rozumieniu średniowiecze to epoka królów, korony, rycerstwa i bitew; tymczasem, rzeczywistość społeczna i polityczna była o wiele bardziej złożona i zmienna. Kurs, podczas omawiania kolejnych tematów dotyczących średniowiecza powszechnego, ma na celu zwrócenie uwagi na różnorodność metod i modeli zdobywania i sprawowania władzy, stosunków między władzą a społeczeństwem, podmiotów uczestniczących we władzy.
Pełny opis:	Tematyka zajęć: 1. Cesarstwo zachodnie i barbarzyńcy – modele władzy i stosunków społecznych (Ostrogoci, Longobardowie, Wizygoci, Merowingowie) 2. Średniowieczna nauka i edukacja 3. Cesarstwo i państwo a papiestwo i Kościół - współpraca, dominacja, rywalizacja - Karolingowie, Ludolfingowie 4. Związki zależności: lenna i wasale, włość senioralna 5. Kościół i reforma gregoriańska 6. Miasto średniowieczne - władza i społeczeństwo 7. Wikingowie w Irlandii 8. Krucjaty i państwa krzyżowe 9. Irlandia średniowiecza i Prusy pogańskie - kolonizacja, chrystianizacja, dyskryminacja 10. Anglia Plantagenetów 11. Herezje i początki dyskryminacji religijnej w średniowieczu
Literatura:	Literatura podstawowa: B. Zientara, Historia powszechna średniowiecza T. Manteuffel, Historia powszechna średniowiecza R. Michałowski, Historia powszechna. Średniowiecze S. Kwiatkowski, Średniowieczne dzieje Europy Literatura uzupełniająca: G. Althoff, Otton III, Warszawa 1999. G. Althoff, Ottonowie. Władza królewska bez państwa, Warszawa 2009 M. Angold, Cesarstwo Bizantyńskie 1025-1204 historia polityczna, Warszawa 1993. M. Barber, Rycerze i rycerskość, Warszawa 2000. M. Barber, Templariusze, Warszawa 1999 J. Baszkiewicz, Myśl polityczna wieków średnich, Poznań 2009 M. Bloch, Społeczeństwo feudalne, Warszawa 1981. H. Boockmann, Zakon krzyżacki, Warszawa 1998. P. Brown, Ciało i społeczeństwo: mężczyźni, kobiety i abstynencja seksualna we wczesnym średniowieczu, Kraków 2006. R. Collins, Europa wczesnośredniowieczna, Warszawa 1996. R. Collins, Hiszpania w czasach Wizygotów 409-711, Warszawa 2007. P. Contamine, Wojna w średniowieczu, Warszawa 1999. E.R. Curtis, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, Kraków 2009 R. Czaja, Miasta pruskie a zakon krzyżacki, Toruń 1999. R. Czaja, Grupy rządzące w miastach nadbałtyckich w średniowieczu, Toruń 2008. R. Czaja, Średniowieczne miasto jako europejskie miejsce pamięci, w: Fundamenty średniowiecznej Europy, red. Ż. Sztylc i in, Pelplin 2013, s. 27-40. A. Dobrosielska, B. Radzicki, „A tribu ad civitatem. Paradygmat państwa w polskiej historiografii poświęconej Prusom”, Pruthenia IX, 2014, s. 121-142 P. Dollinger, Dzieje Hanzy, Gdańsk 1975. G. Duby, Bitwa pod Bouvines, Warszawa 1988. G. Duby, Czas katedr. Sztuka i społeczeństwo 980-1420, Warszawa 1986. G. Duby, Rycerz, kobieta i ksiądz, Warszawa 1986. F. Dvornik, Bizancjum a prymat Rzymu, Warszawa 1985. M. Dygo, Bernard z Clairvaux, heretycy i poganie. Próba interpretacji listu Bernarda w sprawie krucjaty słowiańskiej w 1147 roku, Kwartalnik Historyczny 127, 2020, 1, s. 5-27 G. Faber, Merowingowie i Karolingowie, Warszawa 1994. W. Fałkowski, „Potestas regia”. Władza i polityka w królestwie zachodniofrankijskim na przełomie IX i X w., Warszawa 1999. W. Fałkowski, Wielki król. Ideologiczne podstawy władzy Karola Wielkiego, Warszawa 2011 P. Frankopan, Pierwsza krucjata: wezwanie ze wschodu, Warszawa 2015. J. L. Goglin, Nędzarze w średniowiecznej Europie, Warszawa 1998. K. Górski, Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach a powstanie państwa pruskiego, Wrocław 1977. A. Guriewicz, Jednostka w dziejach Europy (średniowiecze), Gdańsk 2002. A. Guriewicz, Kategorie kultury średniowiecznej, Warszawa 1976. A. Guriewicz, Problemy średniowiecznej kultury ludowej, Warszawa 1987. H. W. Haussig, Historia kultury bizantyńskiej, Warszawa 1969. J. Hauziński, Imperator „końca świata”. Fryderyk II Hohenstauf (1194-1250), Gdańsk 2000. J. Hauziński, Polityka orientalna Fryderyka II Hohenstaufa, Poznań 1978. P. Heather, Odrodzenie Rzymu: cesarze i papieże: bój o władzę nad chrześcijaństwem, Poznań 2014. P. M. Holt, Bliski wschód od wypraw krzyżowych do 1517 roku, Warszawa 1993. Historia krucjat, pod red. J. Riley-Smith, Warszawa 2000. J. Huizinga, Jesień średniowiecza, Warszawa 1967 (i następne wydania). D. Jones, Plantageneci, Kraków 2014. J. Kłoczowski, Europa słowiańska w XIV-XV w., Warszawa 1983. J. Kłoczowski, Młodsza Europa. Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji chrześcijańskiej średniowiecza, Warszawa 1998. J. Kłoczowski, Od pustelni do wspólnoty. Grupy zakonne w wielkich religiach świata, Warszawa 1987. J. Kłoczowski, Wspólnoty chrześcijańskie, Kraków 1964. S. Kwiatkowski, Klimat religijny w diecezji pomezańskiej, Toruń 1990. J. Le Goff, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1994. J. Le Goff, Narodziny czyśćca, Warszawa 1997. J. Le Goff, Świat średniowiecznej wyobraźni, Warszawa 1997. J. Le Goff, Święty Franciszek z Asyżu, Warszawa 2001. Człowiek średniowiecza, pod red. J. Le Goffa, Warszawa 1996. E. Kantorowicz, Dwa ciała króla: studium ze średniowiecznej teologii politycznej, Warszawa 2007 L. Leciejewicz, Nowa postać świata: narodziny średniowiecznej cywilizacji europejskiej, Wrocław 2000 i 2007 J. Legowicz, Historia filozofii średniowiecznej Europy, Warszawa 1980. C. Lelong, Życie codzienne w Galii Merowingów, Warszawa 1967. J. Lipoński, Narodziny cywilizacji Wysp Brytyjskich, Poznań 2001. M. Małowist, Wschód i Zachód Europy w XIII-XIV w., Warszawa 1973. M. Małowist, Tamerlan i jego czasy, Warszawa 1985. H. Manikowska, Nadzór i represja. Władza i społeczeństwo w późnośredniowiecznej Florencji, Warszawa 1993. A. Maleszka, Urbanizacja na obrzeżach łacińskiej Europy, Toruń 2024. F.X. Martin, Przybycie i osiedlenie się Normanow, 1169-1300, w: Historia Irlandii, red. T.W. Moody, F.X. Martin, s. 124-144. H. E. Mayer, Historia wypraw krzyżowych, Kraków 2008. M. Mączyńska, Wędrówki ludów, Warszawa-Kraków 1996. L. J. Milis, Anielscy mnisi i ziemscy ludzie, Kraków 1996. K. Modzelewski, Społeczeństwo i gospodarka, w: Italia, pod red. E. Tabaczyńskiej, Wrocław 1979, s. 149-274. K. Modzelewski, Barbarzyńska Europa, Warszawa 2004. K. Modzelewski, „Italia longobardzka i karolińska: społeczeństwo średniowieczne wobec antycznej schedy”, w: Italia, red. E. Tabaczyńska, Wrocław 1980, 179-202 M. Mollat, Średniowieczny rodowód Francji nowożytnej, Warszawa 1982. „Historia Irlandii”, red. T.W. Moody, F.X. Martin, Poznań 1998 W. Moszczeńska, Arystokracja w państwie Franków, Warszawa 1932. L. Mulin, Zycie codzienne zakonników w średniowieczu X-XV w., Warszawa 1986. J. Murray, Brugia kolebka kapitalizmu: 1280-1390, Warszawa 2011 Z. H. Nowak, Polityka północna Zygmunta Luksemburskiego do roku 1411, Toruń 1964. Narodziny średniowiecznej Europy, pod red. H. Samsonowicza, Warszawa 1999. Z. H. Nowak, Współpraca polityczna państw unii polsko-litewskiej i unii kalmarskiej w latach 1411-1425, Toruń 1996. D. Ó Cróinin, „Irlandia średniowieczna (400-1200), Warszawa 2010. O. G. Oexle, Społeczeństwo średniowiecza. Mentalność – grupy społeczne – formy życia, Toruń 2000. G. Ostrogorski, Dzieje Bizancjum, Warszawa 1967. Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach. Władza i społeczeństwo, red. M. Biskup, R. Czaja, Warszawa 2008. K. Pennington, Władca i prawo (1200-1600). Suwerenność monarchy a prawa poddanych w zachodnioeuropejskiej tradycji prawnej, Warszawa. A. Poppe, Państwo i Kościół na Rusi w XI w., Warszawa 1968. J. Potkowski, Zakony rycerskie, Warszawa 1995. J. Potkowski, Crecy-Orlean 1346-1429, Warszawa 1986. F. Prinz, Niemcy. Narodziny państwa – Celtowie, Rzymianie – Germanie, Warszawa 2007. D. Quirini-Popławska, Urbs populosissima, opulentissima, liberalissima. Mit czy rzeczywistość późnośredniowiecznej Wenecji, Warszawa 1997. A. Radzimiński, Kościół w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach, Malbork 2006 A. Radzimiński, Biskupstwa państwa krzyżackiego w Prusach XIII-XV w. Z dziejów organizacji kościelnej, Toruń 1999. S. Reynolds, Lenna i wasale, Kraków 2010 P. Riché, Edukacja i kultura w Europie Zachodniej VI-VIII w., Warszawa 1995. P. Riché, Karolingowie, Warszawa 1996. Rozkwit średniowiecznej Europy, pod red. H. Samsonowicza, Warszawa 2001 S. Runciman, Dzieje wypraw krzyżowych, Warszawa 1987. S. Runciman, Manicheizm średniowieczny, Warszawa 1996. S. Runciman, Schizma wschodnia, Warszawa 1963. S. Runciman, Teokracja bizantyńska, Warszawa 1982. K. Schatz, Prymat papieski od początków do współczesności, Kraków 2004. F. Seibt, Karol IV : cesarz w Europie 1346-1378, Warszawa 1996. O. von Simson, Katedra gotycka. Jej narodziny i znaczenie, Warszawa 1989. K. Skwierczyński, Recepcja idei gregoriańskich w Polsce, Toruń 2016 N. Sokołow, Narodziny weneckiego imperium kolonialnego, Warszawa 1985. J. Strzelczyk, Apostołowie Europy, Warszawa 1997. J. Strzelczyk, Otto III, Wrocław 2000. J. Srzelczyk, Goci – rzeczywistość i legenda, Warszawa 1984. J. Strzelczyk, Longobardowie, Warszawa 2014. J. Strzelczyk, Wandalowie i ich afrykańskie państwo, Warszawa 1992. J. Strzelczyk, Iroszkoci w kulturze średniowiecznej Europy. J. i D. Sourdel, Cywilizacja Islamu, Warszawa 1980. S.Swieżawski, Studia z myśli późnego średniowiecza, Warszawa 1998. W.Ullmann, Średniowieczne korzenie renesansowego humanizmu, Łódź 1985. J.-C. M. Vigueur, Rycerze i mieszczanie. Wojna, konflikty i społeczeństwo w średniowiecznych Włoszech, Warszawa 2008. M. Weber, Gospodarka i społeczeństwo, zarys socjologii rozumiejącej, Warszawa 2002. S. Weinfurter, Niemcy w średniowieczu 500-1500, Warszawa 2010. E. W. Wies, Fryderyk Barbarossa: mit i rzeczywistość, Warszawa 1996. M. Wilczyński, Germanie w służbie zachodniorzymskiej w V. w., Kraków 2001. H. Wolfram, Germanie, Kraków 1996. I. Wood, Królestwa Merowingów 450-751: Władza – społeczeństwo – kultura, Warszawa 2009. H. Zaremska, Banici w średniowiecznej Europie, Warszawa 1963. B. Zientara, Świt narodów europejskich, Warszawa 1985. B. Zientara, Przełom w rozwoju miast środkowoeuropejskich w pierwszej połowie XIII wieku, ”Przegląd Historyczny” t. 62, s. 219-241.

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2024/25" (w trakcie)

Okres:	2025-02-24 - 2025-09-20	Wybrany podział planu: tygodniowy cykl przedmiotu Przejdź do planu PN WT ŚR CZ CW CW PT
Typ zajęć:	Ćwiczenia, 30 godzin, 17 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy:	Anna Maleszka
Prowadzący grup:	Anna Maleszka
Lista studentów:	(nie masz dostępu)
Zaliczenie:	Przedmiot - Zaliczenie na ocenę Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:	Pośród zagadnień związanych z epoką średniowiecza, powracającym motywem wartym zgłębienia jest motyw władzy i społeczeństwa. W uproszczonym, potocznym rozumieniu średniowiecze to epoka królów, korony, rycerstwa i bitew; tymczasem, rzeczywistość społeczna i polityczna była o wiele bardziej złożona i zmienna. Kurs, podczas omawiania kolejnych tematów dotyczących średniowiecza powszechnego, ma na celu zwrócenie uwagi na różnorodność metod i modeli zdobywania i sprawowania władzy, stosunków między władzą a społeczeństwem, podmiotów uczestniczących we władzy.
Pełny opis:	Tematyka zajęć: 1. Cesarstwo zachodnie i barbarzyńcy – modele władzy i stosunków społecznych (Ostrogoci, Longobardowie, Wizygoci, Merowingowie) 2. Średniowieczna nauka i edukacja 3. Cesarstwo i państwo a papiestwo i Kościół - współpraca, dominacja, rywalizacja - Karolingowie, Ludolfingowie 4. Związki zależności: lenna i wasale, włość senioralna 5. Kościół i reforma gregoriańska 6. Miasto średniowieczne - władza i społeczeństwo 7. Wikingowie w Irlandii 8. Krucjaty i państwa krzyżowe 9. Irlandia średniowiecza i Prusy pogańskie - kolonizacja, chrystianizacja, dyskryminacja 10. Anglia Plantagenetów 11. Herezje i początki dyskryminacji religijnej w średniowieczu
Literatura:	Literatura podstawowa: B. Zientara, Historia powszechna średniowiecza T. Manteuffel, Historia powszechna średniowiecza R. Michałowski, Historia powszechna. Średniowiecze S. Kwiatkowski, Średniowieczne dzieje Europy Literatura uzupełniająca: G. Althoff, Otton III, Warszawa 1999. G. Althoff, Ottonowie. Władza królewska bez państwa, Warszawa 2009 M. Angold, Cesarstwo Bizantyńskie 1025-1204 historia polityczna, Warszawa 1993. M. Barber, Rycerze i rycerskość, Warszawa 2000. M. Barber, Templariusze, Warszawa 1999 J. Baszkiewicz, Myśl polityczna wieków średnich, Poznań 2009 M. Bloch, Społeczeństwo feudalne, Warszawa 1981. H. Boockmann, Zakon krzyżacki, Warszawa 1998. P. Brown, Ciało i społeczeństwo: mężczyźni, kobiety i abstynencja seksualna we wczesnym średniowieczu, Kraków 2006. R. Collins, Europa wczesnośredniowieczna, Warszawa 1996. R. Collins, Hiszpania w czasach Wizygotów 409-711, Warszawa 2007. P. Contamine, Wojna w średniowieczu, Warszawa 1999. E.R. Curtis, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, Kraków 2009 R. Czaja, Miasta pruskie a zakon krzyżacki, Toruń 1999. R. Czaja, Grupy rządzące w miastach nadbałtyckich w średniowieczu, Toruń 2008. R. Czaja, Średniowieczne miasto jako europejskie miejsce pamięci, w: Fundamenty średniowiecznej Europy, red. Ż. Sztylc i in, Pelplin 2013, s. 27-40. A. Dobrosielska, B. Radzicki, „A tribu ad civitatem. Paradygmat państwa w polskiej historiografii poświęconej Prusom”, Pruthenia IX, 2014, s. 121-142 P. Dollinger, Dzieje Hanzy, Gdańsk 1975. G. Duby, Bitwa pod Bouvines, Warszawa 1988. G. Duby, Czas katedr. Sztuka i społeczeństwo 980-1420, Warszawa 1986. G. Duby, Rycerz, kobieta i ksiądz, Warszawa 1986. F. Dvornik, Bizancjum a prymat Rzymu, Warszawa 1985. M. Dygo, Bernard z Clairvaux, heretycy i poganie. Próba interpretacji listu Bernarda w sprawie krucjaty słowiańskiej w 1147 roku, Kwartalnik Historyczny 127, 2020, 1, s. 5-27 G. Faber, Merowingowie i Karolingowie, Warszawa 1994. W. Fałkowski, „Potestas regia”. Władza i polityka w królestwie zachodniofrankijskim na przełomie IX i X w., Warszawa 1999. W. Fałkowski, Wielki król. Ideologiczne podstawy władzy Karola Wielkiego, Warszawa 2011 P. Frankopan, Pierwsza krucjata: wezwanie ze wschodu, Warszawa 2015. J. L. Goglin, Nędzarze w średniowiecznej Europie, Warszawa 1998. K. Górski, Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach a powstanie państwa pruskiego, Wrocław 1977. A. Guriewicz, Jednostka w dziejach Europy (średniowiecze), Gdańsk 2002. A. Guriewicz, Kategorie kultury średniowiecznej, Warszawa 1976. A. Guriewicz, Problemy średniowiecznej kultury ludowej, Warszawa 1987. H. W. Haussig, Historia kultury bizantyńskiej, Warszawa 1969. J. Hauziński, Imperator „końca świata”. Fryderyk II Hohenstauf (1194-1250), Gdańsk 2000. J. Hauziński, Polityka orientalna Fryderyka II Hohenstaufa, Poznań 1978. P. Heather, Odrodzenie Rzymu: cesarze i papieże: bój o władzę nad chrześcijaństwem, Poznań 2014. P. M. Holt, Bliski wschód od wypraw krzyżowych do 1517 roku, Warszawa 1993. Historia krucjat, pod red. J. Riley-Smith, Warszawa 2000. J. Huizinga, Jesień średniowiecza, Warszawa 1967 (i następne wydania). D. Jones, Plantageneci, Kraków 2014. J. Kłoczowski, Europa słowiańska w XIV-XV w., Warszawa 1983. J. Kłoczowski, Młodsza Europa. Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji chrześcijańskiej średniowiecza, Warszawa 1998. J. Kłoczowski, Od pustelni do wspólnoty. Grupy zakonne w wielkich religiach świata, Warszawa 1987. J. Kłoczowski, Wspólnoty chrześcijańskie, Kraków 1964. S. Kwiatkowski, Klimat religijny w diecezji pomezańskiej, Toruń 1990. J. Le Goff, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1994. J. Le Goff, Narodziny czyśćca, Warszawa 1997. J. Le Goff, Świat średniowiecznej wyobraźni, Warszawa 1997. J. Le Goff, Święty Franciszek z Asyżu, Warszawa 2001. Człowiek średniowiecza, pod red. J. Le Goffa, Warszawa 1996. E. Kantorowicz, Dwa ciała króla: studium ze średniowiecznej teologii politycznej, Warszawa 2007 L. Leciejewicz, Nowa postać świata: narodziny średniowiecznej cywilizacji europejskiej, Wrocław 2000 i 2007 J. Legowicz, Historia filozofii średniowiecznej Europy, Warszawa 1980. C. Lelong, Życie codzienne w Galii Merowingów, Warszawa 1967. J. Lipoński, Narodziny cywilizacji Wysp Brytyjskich, Poznań 2001. M. Małowist, Wschód i Zachód Europy w XIII-XIV w., Warszawa 1973. M. Małowist, Tamerlan i jego czasy, Warszawa 1985. H. Manikowska, Nadzór i represja. Władza i społeczeństwo w późnośredniowiecznej Florencji, Warszawa 1993. A. Maleszka, Urbanizacja na obrzeżach łacińskiej Europy, Toruń 2024. F.X. Martin, Przybycie i osiedlenie się Normanow, 1169-1300, w: Historia Irlandii, red. T.W. Moody, F.X. Martin, s. 124-144. H. E. Mayer, Historia wypraw krzyżowych, Kraków 2008. M. Mączyńska, Wędrówki ludów, Warszawa-Kraków 1996. L. J. Milis, Anielscy mnisi i ziemscy ludzie, Kraków 1996. K. Modzelewski, Społeczeństwo i gospodarka, w: Italia, pod red. E. Tabaczyńskiej, Wrocław 1979, s. 149-274. K. Modzelewski, Barbarzyńska Europa, Warszawa 2004. K. Modzelewski, „Italia longobardzka i karolińska: społeczeństwo średniowieczne wobec antycznej schedy”, w: Italia, red. E. Tabaczyńska, Wrocław 1980, 179-202 M. Mollat, Średniowieczny rodowód Francji nowożytnej, Warszawa 1982. „Historia Irlandii”, red. T.W. Moody, F.X. Martin, Poznań 1998 W. Moszczeńska, Arystokracja w państwie Franków, Warszawa 1932. L. Mulin, Zycie codzienne zakonników w średniowieczu X-XV w., Warszawa 1986. J. Murray, Brugia kolebka kapitalizmu: 1280-1390, Warszawa 2011 Z. H. Nowak, Polityka północna Zygmunta Luksemburskiego do roku 1411, Toruń 1964. Narodziny średniowiecznej Europy, pod red. H. Samsonowicza, Warszawa 1999. Z. H. Nowak, Współpraca polityczna państw unii polsko-litewskiej i unii kalmarskiej w latach 1411-1425, Toruń 1996. D. Ó Cróinin, „Irlandia średniowieczna (400-1200), Warszawa 2010. O. G. Oexle, Społeczeństwo średniowiecza. Mentalność – grupy społeczne – formy życia, Toruń 2000. G. Ostrogorski, Dzieje Bizancjum, Warszawa 1967. Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach. Władza i społeczeństwo, red. M. Biskup, R. Czaja, Warszawa 2008. K. Pennington, Władca i prawo (1200-1600). Suwerenność monarchy a prawa poddanych w zachodnioeuropejskiej tradycji prawnej, Warszawa. A. Poppe, Państwo i Kościół na Rusi w XI w., Warszawa 1968. J. Potkowski, Zakony rycerskie, Warszawa 1995. J. Potkowski, Crecy-Orlean 1346-1429, Warszawa 1986. F. Prinz, Niemcy. Narodziny państwa – Celtowie, Rzymianie – Germanie, Warszawa 2007. D. Quirini-Popławska, Urbs populosissima, opulentissima, liberalissima. Mit czy rzeczywistość późnośredniowiecznej Wenecji, Warszawa 1997. A. Radzimiński, Kościół w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach, Malbork 2006 A. Radzimiński, Biskupstwa państwa krzyżackiego w Prusach XIII-XV w. Z dziejów organizacji kościelnej, Toruń 1999. S. Reynolds, Lenna i wasale, Kraków 2010 P. Riché, Edukacja i kultura w Europie Zachodniej VI-VIII w., Warszawa 1995. P. Riché, Karolingowie, Warszawa 1996. Rozkwit średniowiecznej Europy, pod red. H. Samsonowicza, Warszawa 2001 S. Runciman, Dzieje wypraw krzyżowych, Warszawa 1987. S. Runciman, Manicheizm średniowieczny, Warszawa 1996. S. Runciman, Schizma wschodnia, Warszawa 1963. S. Runciman, Teokracja bizantyńska, Warszawa 1982. K. Schatz, Prymat papieski od początków do współczesności, Kraków 2004. F. Seibt, Karol IV : cesarz w Europie 1346-1378, Warszawa 1996. O. von Simson, Katedra gotycka. Jej narodziny i znaczenie, Warszawa 1989. K. Skwierczyński, Recepcja idei gregoriańskich w Polsce, Toruń 2016 N. Sokołow, Narodziny weneckiego imperium kolonialnego, Warszawa 1985. J. Strzelczyk, Apostołowie Europy, Warszawa 1997. J. Strzelczyk, Otto III, Wrocław 2000. J. Srzelczyk, Goci – rzeczywistość i legenda, Warszawa 1984. J. Strzelczyk, Longobardowie, Warszawa 2014. J. Strzelczyk, Wandalowie i ich afrykańskie państwo, Warszawa 1992. J. Strzelczyk, Iroszkoci w kulturze średniowiecznej Europy. J. i D. Sourdel, Cywilizacja Islamu, Warszawa 1980. S.Swieżawski, Studia z myśli późnego średniowiecza, Warszawa 1998. W.Ullmann, Średniowieczne korzenie renesansowego humanizmu, Łódź 1985. J.-C. M. Vigueur, Rycerze i mieszczanie. Wojna, konflikty i społeczeństwo w średniowiecznych Włoszech, Warszawa 2008. M. Weber, Gospodarka i społeczeństwo, zarys socjologii rozumiejącej, Warszawa 2002. S. Weinfurter, Niemcy w średniowieczu 500-1500, Warszawa 2010. E. W. Wies, Fryderyk Barbarossa: mit i rzeczywistość, Warszawa 1996. M. Wilczyński, Germanie w służbie zachodniorzymskiej w V. w., Kraków 2001. H. Wolfram, Germanie, Kraków 1996. I. Wood, Królestwa Merowingów 450-751: Władza – społeczeństwo – kultura, Warszawa 2009. H. Zaremska, Banici w średniowiecznej Europie, Warszawa 1963. B. Zientara, Świt narodów europejskich, Warszawa 1985. B. Zientara, Przełom w rozwoju miast środkowoeuropejskich w pierwszej połowie XIII wieku, ”Przegląd Historyczny” t. 62, s. 219-241.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.