Przechowywanie i ochrona archiwaliów

1. Ukończenie studiów licencjackich, studiów magisterskich lub jednolitych studiów magisterskich.

2. Podstawowa wiedza z zakresu historii powszechnej, chemii, fizyki, biologii.

3. Elementarna wiedza z zakresu rodzajów nośników/podłoży w zapisie informacji oraz z zakresu materiałów piśmienniczych.

4. Świadomość znaczenia i konieczności ochrony zbiorów archiwalnych przed zniszczeniem.

przedmiot obligatoryjny

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( godz.):

- udział w konwersatorium i dyskusja– 14 godzin = 1 ECTS

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.):

- czytanie literatury–1 ECTS (7h)

- przygotowanie do zaliczenia pisemnego- 1 ECTS (7h)

Łącznie: 28 godz. (3 ECTS)

W1: zna podstawy historii, techniki i technologii wytwarzania materiałów pod względem charakteru zgromadzonego zasobu archiwalnego.

W2:r rozróżnia podstawowe rodzaje działań z zakresu ochrony archiwaliów przed zniszczeniem ze szczególny uwzględnieniem profilaktyki konserwatorskiej.

W3: charakteryzuje podstawowe przyczyny i zniszczenia archiwaliów oraz współczesnych nośników informacji;

W4: wymienia podstawowe warunki poprawnego przechowywania archiwaliów w magazynach (klimat, oświetlenie i sposób przechowywania) w ramach profilaktyki konserwatorskiej;

W5: zna i rozróżnia materiały do długoterminowego i wieczystego przechowywania zasobu archiwalnego od materiałów szkodliwych w ramach profilaktyki konserwatorskiej;

W5: opisuje sposoby poprawnego obchodzenia się z zabytkowymi i współczesnymi archiwaliami w ramach profilaktyki konserwatorskiej;

W6: przedstawia zagrożenia, jakie mogą się pojawić i zaszkodzić zasobowi archiwalnemu;

W7: rozumie potrzebę prowadzenia profilaktyki konserwatorskiej nad zbiorem archiwalnym w sposób ciągły i konsekwentny.

W8: zna podstawowe sposoby postępowania i zabezpieczania zbiorów archiwalnych w trakcie sytuacji kryzysowych.

U1: wstępnie rozpoznaje rodzaj materiałów występujących w zasobie archiwalnym.

U2: obchodzi się z archiwaliami w sposób bezpieczny i adekwatny do ich stanu zachowania.

U3: analizuje ryzyko zagrożeń dla utrzymania materiałów archiwalnych w dobrym stanie zachowania

U4. wykorzystuje zdobytą wiedzę do utrzymania zbiorów archiwalny w jak najlepszym stanie.

U5: rozpoznaje podstawowe rodzaje zniszczeń w zasobie archiwalnym

U6. stale realizuje działania z zakresu profilaktyki konserwatorskiej

K1: dostrzega potrzebę ciągłego kształcenia się, uaktualniania wiedzy i informacji z zakresu profilaktyki konserwatorskiej

K2: Formułuje problemy związane z przechowywaniem i opieką nad archiwaliami w celu rozpowszechniania idei ochrony dziedzictwa kulturowego.

K3: Współpracuje z dyplomowanymi konserwatorami dzieł sztuki, spec.: papier i skóra w zespole.

K4: Przestrzega zasad przechowywania i ochrony zasobu archiwalnego przed zniszczeniem.

K5:

- pokaz

- opis
- opowiadanie
- pogadanka
- wykład konwersatoryjny

- studium przypadku

Celem zajęć jest przekazanie elementarnej wiedzy z zakresu przechowywania i ochrony archiwaliów na którą składają się : zagadnienia związane z rodzajem zbiorów archiwalnych z uwzględnieniem materiałoznawstwa, czynników niszczących wpływających na proces ich niszczenia, wiedzą związaną z tzw. konserwacja profilaktyczną. Zagadnienia poruszane w trakcie zajęć motywują uczestników do stałego poszerzania informacji, kształtują indywidualną i grupową odpowiedzialność za utrzymanie archiwaliów w dobrym stanie zachowania. Zajęcia przyczyniają się również do rozwijania umiejętności pracy w grupie wśród specjalistów różnych dyscyplin naukowych.

Konwersatorium poświęcone jest ochronie historycznych i współczesnych nośników informacji. Należą do nich dokumenty rękopiśmienne, drukowane, rysunki kartograficznie, fotografie, księgi archiwalne, poszyty, teki z dokumentami, materiały audiowizualne. Uczestnicy konwersatorium zaznajamiają się z podstawowymi informacjami na temat historycznych i współczesnych nośników informacji pod względem ich historii, techniki i technologii wykonania. Uświadamiają sobie możliwości i i ograniczenia związane z działaniem na rzecz ich ochrony przed zniszczeniem. W ten sposób zajęcia zwracają uwagę na etyczną postawę i zbiorową odpowiedzialność za zachowanie w dobrym stanie zbiorów archiwalnych. Charakter prowadzonych zajęć pozwoli na zapoznanie się z zakresem obowiązków konserwatora dzieł sztuki. Wyjaśni drogę pozyskania w tym zakresie pomocy oraz rolę opiekuna/opiekunów zbiorów archiwalnych w ich zachowaniu dla przyszłych pokoleń. Wyjaśni zakres i rolę prowadzenia działań z zakresu profilaktyki konserwatorskiej. Tematyka zajęć obejmuje szerokie spektrum zagadnień omawianych i dyskutowanych w kilku grupach tematycznych. Pierwsza dotyczy przedstawienia i dyskusji na temat historycznych materiałów piśmienniczych oraz innych nośników informacji. Dyskutowane będą różnice i podobieństwa w technice i technologii stosowanych materiałów oraz przyczyny ich zniszczeń (między innymi zakwaszenie XIX i XX-wiecznych papierowych archiwaliów). Zostaną przedstawione działania, jakie można prowadzić w celu zapobiegania zniszczeniom. Zaprezentowane zostaną nowoczesne metody magazynowania archiwaliów, systemy ochrony materiałów archiwalnych w archiwach państwowych (przepisy prawne i zarządzenia, zabiegi profilaktyczne, organizacja pracy z uwzględnieniem ochrony archiwaliów, zdrowia użytkowników i pracowników). Zostaną również przedstawione zasady użytkowania papieru trwałego i archiwalnego w przepisach polskich i zagranicznych.

LITERATURA PODSTAWOWA:

1. Ochrona zbiorów, Seria wydawnicza Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów oraz Muzeum Narodowego w Krakowie

-Zasady postępowania z obiektami zabytkowymi na podłożu papierowym, 01

-Zarządzanie klimatem w muzeach ochrona zbiorów i energooszczędność, 02

-ABC profilaktyki konserwatorskiej w muzeach, 03

- Skóra w obiektach muzealnych, 04.

2. Zyska B., Ochrona zbiorów bibliotecznych przed zniszczeniem, Katastrofy w bibliotekach – przyczyny, zapobieganie i akcje ratunkowe, t. 4, Katowice 1998.

3. Świecka .E. Konserwacja zapobiegawcza czyli strategia skutecznej ochrony zabytków, Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki, vol. 12, nr 4 2001.

4. Strzelczyk A. B., J. Karbowska-Berent, 2004. Drobnoustroje i owady niszczące zabytki i ich zwalczanie. Wydawnictwo UMK, Toruń

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

1. J. Dąbrowski, J. Siniarska-Czaplicka, Rękodzieło papiernicze, Warszawa 1991

2. Polska Norma PN-ISO-11799 czerwiec 2006. Informacja i dokumentacja. Wymagania dotyczące warunków przechowywania materiałów archiwalnych i bibliotecznych.

3. Rouba B., Najważniejsze, rady dla opiekunów i pracowników muzeum, Konserwacja zapobiegawcza w muzeach, Warszawa 2007, 128-154.

4. Rams. D., Woźniak M., Wpływ światła na zbiory biblioteczne, Notes Konserwatorski 6, 2002, s. 125-135.

7.A.Czajka, Nowe budynki archiwalne koncepcje, technologie, inspiracje s.18-28; Podstawy przygotowania na wypadek katastrofy s. 135-143. [w] Ochrona zasobu Archiwów Kościelnych. Warszawa 2012.

5. Jonathan Rhys-Lewis, Conservation and Preservation Activities in Archives and Libraries in Developing, Countries November 2000 Protecting archives from water damage, Guidelines 1/2003 r. ARCHEION - najstarsze wydawane w Polsce czasopismo naukowe poświęcone sprawom archiwalnym. NDAP

6. Peter van der Most, Peter Defize, John Havermans, Archives Damage Atlas, A tool for assessing damage, Compiled by Erik van der Doe, Metamorfoze 2010

Canadian Conservation Institute Notes

7. Maria Kobold, Jana Moczarski, Besthandserhaltung, Ein Ratgeber fur Verwaltungen, Archive und Bibliotheken , Deutsche Nationalbibliothek 2012

Conservation WISE GUIDE, Revised printing funded by The Institute of Digitisation: standards landscape for european museums, archives, libraries, Museum and Library Services, 2000

8. Paper Conservation: Decisions & Compromises, Extended Abstracts presented at the, ICOM-CC Graphic Document Working Group, Interim Meeting Vienna, Austrian National Library, 17-19 April 2013

9. I n t e r n a t i o n a l P r e s e r v a t i o n News, II F L AP AC, Newsletter of the IFLA Core Activity on Preservation and Conservation

- Aktywność na zajęciach

Kolokwium końcowe w formie testu (test wielokrotnego wyboru - 7 pytań oraz pytanie otwarte - 1 pytanie);

maksymalnie można uzyskać 15 pkt.

do zaliczenia konieczne jest 8 pkt.

Szczegóły:

Punktacja:

16 – 15 bdb

14-13 db+

12 -11 db

10-9 dst+

8 - dst

7- 0 ndst