Wprowadzenie do ikonografii
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 1402-11-WIK-S1 |
Kod Erasmus / ISCED: |
(brak danych)
/
(0222) Historia i archeologia
|
Nazwa przedmiotu: | Wprowadzenie do ikonografii |
Jednostka: | Wydział Sztuk Pięknych |
Grupy: |
Przedmioty obowiązkowe 1 rok sem. zimowy Historia sztuki (s1) |
Punkty ECTS i inne: |
3.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Wymagania wstępne: | Brak. |
Całkowity nakład pracy studenta: | Udział w zajęciach (30 h); Praca indywidualna studenta/ki: - czytanie wybranych fragmentów literatury przedmiotu (10 h); - przygotowanie referatu (15 h); - przygotowanie do kolokwium (35 h); Razem 90 h (3 pkt. ECTS). |
Efekty uczenia się - wiedza: | W1: Student/ka zna podstawową literaturę przedmiotu oraz potrafi prawidłowo i ze zrozumieniem z niej korzystać (W03); W2: Student/ka wie, że prawidłowe odczytanie ujęcia lub motywu ikonograficznego wymaga odniesienia się do innych dziedzin nauki, np. historii czy literaturoznawstwa (W07); W3: Student/ka potrafi wskazać, jak zmieniało się podejście do ikonografii oraz ikonologii w badaniach nad historią sztuki (W08). |
Efekty uczenia się - umiejętności: | U1: Student/ka potrafi przygotować i wygłosić referat dotyczący zadanego zagadnienia z zastosowaniem prawidłowej terminologii (U03, U08); U2: Student/ka potrafi przygotować materiał wizualny ilustrujący wybrane ujęcia i motywy ikonograficzne (U07). |
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne: | K1: Student/ka wie, że poszczególne ujęcia i motywy ikonograficzne odczytywano w odmienny sposób w różnych okresach oraz kontekstach historyczno-kulturowych (K02); K2: Student/ka dostrzega znaczenie dzieł sztuki w konstruowaniu więzi społecznych w różnych okresach historycznych (K04). |
Metody dydaktyczne: | Metoda aktywizująca, eksponująca. |
Metody dydaktyczne eksponujące: | - pokaz |
Metody dydaktyczne podające: | - opis |
Metody dydaktyczne poszukujące: | - ćwiczeniowa |
Metody dydaktyczne w kształceniu online: | - metody oparte na współpracy |
Pełny opis: |
Zakres tematów: 1. Wprowadzenie (zdefiniowanie pojęć ikonografia i ikonologia); 2. Typologia biblijna (terminologia, przykłady zastosowania w sztuce); 3. Ikonografia chrystologiczna (rozwój form, podstawowe typy ikonograficzne); 4. Ikonografia o charakterze dogmatycznym; 5. Ikonografia maryjna (rozwój form, podstawowe typy ikonograficzne); 6. Ikonografia hagiograficzna (wybrani święci); 7. Emblematyka (budowa emblematu, miejsce w kulturze, przykładowe książki emblematyczne, funkcjonowanie w sztuce); 8. Personifikacje i alegorie; 9. Ikonografia protestancka; powtórzenie. |
Literatura: |
Literatura obowiązkowa (w wybranych fragmentach): Alciatus A., Emblematum libellus. Książeczka emblematów, oprac. R. Krzywy, Warszawa 2002; Białostocki J., Sztuka i Reformacja, [w:] idem, Symbole i obrazy w świecie sztuki, Warszawa 1982, s. 230-276; Białostocki J., Metoda ikonologiczna w badaniach nad sztuką, [w:] idem, Płeć śmierci, Warszawa 2007, s. 41-122; Białostocki J., Vanitas. Z dziejów obrazowania idei „marności” i „przemijania” w poezji i sztuce, [w:] idem, Płeć śmierci, Warszawa 2007, s. 41-122; Białostocki J., Wybór pism estetycznych, oprac. A. Kuczyńska, Kraków 2008; Biernacka M., Ikonografia publicznej działalności Chrystusa w polskiej sztuce nowożytnej, Warszawa 2003; Buchwald-Pelcowa P., Emblematyka w polskich kolegiach jezuickich, [w:] Artes atque humaniora. Studia Stanislao Mossakowski sexagenario dicata, red. A. Rottermund, Warszawa 1998, s. 169-179; Dobrzeniecki T., Średniowieczne źródła "Piety", [w:] Treści dzieła sztuki. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Gdańsk, grudzień 1966, Warszawa 1969; Dobrzeniecki T., U źródeł przedstawień: „Tron Łaski” i „Pietas Domini”, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, XV, 1971, nr 1, s. 221-307; Dobrzeniecki T., Wybrane zagadnienia ikonografii pasyjnej w sztuce polskiej, [w:] Męka Chrystusa wczoraj i dziś, red. H. D. Wojtyska, J. J. Kopeć, Warszawa 1981, s. 131-151; Dzik J., Ikonografia Stanisława Kazimierczyka jako reprezentanta świątobliwych „Felicis saeculi Cracoviae” w polskiej sztuce nowożytnej, „Nasza Przeszłość”, LXVIII, 1987, s. 61-91; Dziubecki T., Ikonografia Męki Chrystusa w nowożytnym malarstwie kościelnym w Polsce, Warszawa 1996; Jagla J., Boska Medycyna i Niebiescy Uzdrowiciele wobec kalectwa i chorób człowieka. Ikonografia „Patronów od Chorób” i „Świętych Miłujących Żebraków” w sztuce polskiej XIV-XVII w., Warszawa 2004; Jagla J., Wieczna prośba i dziękczynienie. O symbolicznych relacjach między sacrum i profanum w przedstawieniach wotywnych z obszaru Polski Centralnej, Warszawa 2009; Jurkowlaniec G., Chrystus Umęczony. Ikonografia w Polsce od XIII do XVI wieku, Warszawa 2001. Kalinowski L., Geneza Piety średniowiecznej, „Prace Komisji Historii Sztuki”, X, 1952, s. 153 -260; Kalinowski L., Ikonologia czy ikonografia? Termin ikonologia w badaniach nad sztuką Erwina Panofsky’ego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. „Prace z Historii Sztuki”, X, 1972, s. 5-32; Karłowska-Kamzowa A., Przedstawienia odpowiedzialności indywidualnej na Sądzie Ostatecznym w sztuce średniowiecznej Zachodu, „Rocznik Historii Sztuki”, XXI, 1995, s. 47-83; Karłowska-Kamzowa A., Funkcje wyobrażeń Sądu Ostatecznego w późnym średniowieczu. Na marginesie odkrycia malowideł ściennych w kościele św. Elżbiety we Wrocławiu, [w:] Z dziejów wielkomiejskiej fary. Wrocławski kościół św. Elżbiety w świetle historii i zabytków sztuki, red. M. Zlat, Wrocław 1996, s. 103-111; Knapiński R., Titulus ecclesiae. Ikonografia wezwań współczesnych kościołów katedralnych w Polsce, Warszawa 1999; Knapiński R., Biblia pauperum – rzecz o dialogu słowa i obrazu, „Nauka”, IV,2004, s. 133-164; Knapiński R., Ikonografia hagiograficzna. Zagadnienie autentyczności wizerunku świętego, [w:] Causa creandi. O pragmatyce źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2005, s. 399-408; Knapiński R., Witkowska A. OSU, Polskie niebo. Ikonografia hagiograficzna u progu XVII wieku, Pelplin 2007; Maryja Matka Chrystusa, red. J. S. Pasierb, Warszawa 1987 (=Ikonografia nowożytnej sztuki kościelnej w Polsce. Nowy Testament, t. 1) ; Maryja orędowniczka wiernych, red. J. S. Pasierb, Warszawa 1987 (=Ikonografia nowożytnej sztuki kościelnej w Polsce. Nowy Testament, t. 1) ; Mazurkiewicz R., Deesis. Idea wstawiennictwa Bogarodzicy i świętego Jana Chrzciciela w kulturze średniowiecznej, Kraków 1994; Mączyński R., Mater Gratiarum Varsaviensis. Wizerunki Madonny Łaskawej w sztuce polskiej, „Rocznik Historii Sztuki”, XXI, 1995, s. 249-315; Michalski S., Protestanci a sztuka. Spór o obrazy w Europie nowożytnej, Warszawa 1989; Panofsky E., Ikonografia i ikonologia, [w:] idem, Studia z historii sztuki, oprac. J. Białostocki, Warszawa 1971, s. 11-32; Pelc J., Słowo i obraz, Warszawa 2002; Pielas M., Matka Boska Bolesna, Kraków 2000; Podgórska H., Zmartwychwstanie Chrystusa w polskiej sztuce nowożytnej, Warszawa 1997; Ripa C., Iconologia, przeł. I. Kania, wydanie dowolne; Siedem grzechów głównych. Ryciny z Gabinetu Rycin PAU w Bibliotece Naukowej Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, red. T. Leśniak, J. P. Gawlik, Warszawa 2006; Skubiszewski P., „Złożenie do Grobu” w dominikańskim tryptyku w Krakowie i zagadnienie przedstawień Chrystusa Umęczonego, „Biuletyn Historii Sztuki”, LX, 1998, nr 3/4, s. 315-349; Trzeciak P., He Deutera Parousia. O ikonografii Sądu Ostatecznego w Gdańsku, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, XXXVI, 1992, s. 191-207; Walczak M., Alter Christus. Biblijne i teologiczne podstawy pojęcia, [w:] idem, Alter Christus. Studia nad obrazowaniem świętości w sztuce średniowiecznej na przykładzie św. Tomasza Becketa, Kraków 2001; Zapolska E., Cnoty teologalne i kardynalne, Kraków 2000. Leksykony i słowniki: Battistini M., Symbole i alegorie, Warszawa 2005; Encyklopedia katolicka, red. F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski, t. 1-14, Lublin 1973-2014 (wybrane hasła); Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990; Fros H., Sowa F., Księga imion i świętych, t. 1-6, Kraków 1997-2007; Gorys E., Leksykon świętych, Warszawa 2007; Hagiografia Polska, red. R. Gustaw, t. 1-2, Lublin 1971; Schiller G., Iconography of Christian Art, vol. 1, Christ's Incarnation, Childhood, Baptism, Temptation, Transfiguration, Works and Miracles; vol. 2, The Passion of Jesus Christ, New York 1972; Seibert J., Leksykon sztuki chrześcijańskiej. Tematy, postacie, symbole, Kielce 2007; Słownik terminologiczny sztuk pięknych (wydanie najnowsze). |
Metody i kryteria oceniania: |
Warunki zaliczenia przedmiotu: - obecność na zajęciach (maks. 2 nieobecności); - przygotowanie referatu; - aktywny udział w zajęciach; - zaliczenie kolokwium końcowego (próg zaliczenia 51%). |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/22" (zakończony)
Okres: | 2021-10-01 - 2022-02-20 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | (brak danych) | |
Prowadzący grup: | Monika Jakubek-Raczkowska, Alicja Saar-Kozłowska | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2021/22" (zakończony)
Okres: | 2022-02-21 - 2022-09-30 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ KON
PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Monika Jakubek-Raczkowska | |
Prowadzący grup: | Monika Jakubek-Raczkowska, Alicja Saar-Kozłowska | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę |
|
Skrócony opis: |
Konwersatorium o charakterze propedeutycznym. Zaznajamia z metodami analiz treści dzieła sztuki: ikonografią / ikonologią oraz (na poziomie podstawowym) z ujęciem semiotycznym (znak – kod – komunikat) i antropologicznym (funkcje przedstawień). Omawiane są podstawowe typy przedstawieniowe w ujęciu historycznym w chrześcijańskiej sztuce sakralnej (15 godz.) i europejskiej sztuce świeckiej (15 godz.) od późnego antyku do XIX wieku. Zajęcia mają charakter pomocniczy wobec kursu historii sztuki oraz przygotowują studentów do podjęcia samodzielnych studiów w zakresie ikonografii. |
|
Pełny opis: |
T e m a t y: 1. Wprowadzenie do analiz ikonograficznych oraz innych metod interpretacji treści dzieła sztuki ____________________________________________________________ BLOK I S Z T U K A S A K R A L N A Podstawowe artykuły wiary i dogmaty chrześcijańskie 2. Obraz w ikonosferze sakralnej. Funkcje obrazu w Kościele Zachodnim 3. Ikonografia świętych - wprowadzenie 4. Obraz Boga w sztuce chrześcijańskiej 5. Ikonografia Inkarnacji i Epifanii 5. Ikonografia Męki Pańskiej 6. Ikonografia jako wyraz dojrzewania dogmatu maryjnego ____________________________________________________________ BLOK II S Z T U K A Ś W I E C K A 1. Nośniki treści ideowych w sztuce świeckiej: znaki, symbole, alegorie, personifikacje, personifikacje emblemowe itd. 2. Hieroglifika. 3. Emblematyka 4. Ikonologia 5. Obrazowanie cnót teologalnych i kardynalnych 6. Wpływ emblematyki i ikonologii na ikonografię nowożytną (wybrane przykłady). 7. Obrazowanie wybranych mitów. 8. Analiza wybranych dzieł sztuki nowożytnej pod kątem określenia rodzajów nośników treści ideowych. |
|
Literatura: |
Podstawowy tekst metodologiczny: PANOFSKY Erwin, Ikonografia i ikonologia, [w:] IDEM, Studia z historii sztuki, Warszawa 1971, s. 11-32. Komentarze do metody: KALINOWSKI Lech, Ikonologia czy ikonografia? Termin ikonologia w badaniach nad sztuką Erwina Panofskiego, "Zeszyty Naukowe UJ", Prace z historii sztuki 10, 1972, s. 5-33. Dostęp online: https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/phs1972/0011/image. SEIDEL-GRZESIŃSKA Agnieszka, STANICKA-BRZEZICKA Ksenia, Wyczerpujący opis wszechświata – dawne i współczesne metody opisu treści dzieła sztuki, „Studia o Książce i Informacji”, 28, 2009, s. 39-49. Dostęp online: http://bibl.sjol.eu/preview/-109. __________________________________________________________ CZĘŚĆ I. I k o n o g r a f i a s z t u k i s a k r a l n e j __________________________________________________________ LITERATURA PODSTAWOWA • BŁASZCZYK Iwona, Treści ideowe motywu drzewa w polskiej sztuce około roku 1400, [w:] Sztuka ok. 1400. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Poznań listopad 1995, red. T. Hrankowska, t. 2, Warszawa 1996, s. 209–235. • DOBRZENIECKI Tadeusz, Hagia-Maria Theotokos w sztuce wczesnochrześcijańskiej, [w:] Maryja w tajemnicy Chrystusa, praca zbiorowa pod red. S. C. Napiórkowskiego i ks. S. Longosza, Niepokalanów 1997, s. 140-164. • FORSTNER Dorothea, Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990. • IKONOGRAFIA NOWOŻYTNEJ SZTUKI KOŚCIELNEJ, red. J. St. Pasierb, t. 1: Maryja Matka Chrystusa, Warszawa 1987. • JAZYKOWA Irina, Podstawowe typy ikon Bogurodzicy w tradycji bizantyńsko-rosyjskiej oraz ich interpretacja teologiczna, [w :] Ikona liturgiczna. Ewangelizacyjne przesłanie ikonografii maryjnej, pod red. K. Peka, Warszawa 1999 (Theotokos. Seria mariologiczna 9), s. 90-98. • JURKOWLANIEC Grażyna, Chrystus Umęczony, Ikonografia w Polsce od XIII do XVI wieku, Warszawa 2001, (fragmenty, zwł. s. 10–165). • KNAPIŃSKI Ryszard, Kolegium Apostolskie w sztuce pierwszego tysiąclecia, [w:] Symbol Apostolski w nauczaniu i sztuce kościoła do soboru trydenckiego, red. R. Knapiński, Lublin 1997, s. 115–145. • KOBIELUS Stanisław, Krzyż Chrystusa. Od znaku i figury do symbolu i metafory, Tyniec 2011. • KOPALIŃSKI Władysław, Słownik symboli, Warszawa 1990. • MIZIOŁEK Jerzy, Przedstawienia procesyjne w sztuce wczesnochrześcijańskiej, Folia Historiae Atrium 21 (1985), s. 5-33. • MIZIOŁEK Jerzy, Secundus adventus. Chrystus jako prawdziwe Słońce w sztuce pierwszego tysiąclecia, BHS 49 (1987), nr 1-2, s. 3–34. • MIZIOŁEK Jerzy, Sol verus. Studia nad ikonografią Chrystusa w sztuce pierwszego tysiąclecia, Wrocław–Warszawa–Kraków 1991. • PANOFSKY Erwin, Imago Pietatis. Przyczynek do historii typów przedstawieniowych Mąż Boleści i Maria Pośredniczka, [w:] tegoż, Średniowiecze Warszawa 2001, s. 221–263. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA • BELTING Hans, Obraz i kult. Historia obrazu przed epoką sztuki, Gdańsk 2010 (fragmenty: rozdz. 3–8: s. 39–188, rozdz. 19: 468–522. • FREEDBERG David, Potęga wizerunków. Studia z historii sztuki i oddziaływania, Kraków 2005. • KALISZUK Jerzy, Mędrcy ze Wschodu. Legenda i kult Trzech Króli w średniowiecznej Polsce, Warszawa 2005 (fragmenty). • KLIŚ Zygmunt, Pasja. Cykle pasyjne Chrystusa w średniowiecznym malarstwie ściennym Europy Środkowej, Kraków 2006 (fragmenty). • KOBIELUS Stanisław, Magiczne i symboliczne znaczenie koralu w przedstawieniach Matki Bożej z Dzieciątkiem a przełomie średniowiecza i renesansu, [w:] Tegoż, Dzieło sztuki – dzieło wiary, s. 216–227. • KOBIELUS Stanisław, Człowiek i ogród rajski w kulturze religijnej średniowiecza, Warszawa 1997. • KOBIELUS Stanisław, Lapidarium christianum. Symbolika drogich kamieni. Wczesne chrześcijaństwo i średniowiecze, Tyniec 2012. • MICHNIEWSKA Maria, Rośliny w małopolskim gotyckim malarstwie tablicowym 1420–1540, Kraków 2014 (s. 45–94). • OLSZEWSKI Andrzej M., Mulier Amicta Sole w sztuce gotyku, „Nasza Przeszłość”, 82, 1994, s. 35–95. • THEREL Marie-Louise, Á l’origine du décor du portail occidental de Notre-Dame de Senlis: Le triomphe de la Vierge-Église. Sources historiques, littéraires et iconographiques, Paris 1984, s. 228–229. • VERDIER Philippe, Le Couronnement de la Vierge. Les origines et les premiers développements d’un thème iconographique, Montréal–Paris 1980. • ZALEWSKA Katarzyna, Modlitwa i obraz. Średniowieczna ikonografia różańcowa, Warszawa 1994. • ŻAK-KULESZA Magdalena, Kompozycje przyrody w ikonografii maryjnej na wybranych przekładach malarstwa niderlandzkiego i niemieckiego od XV do pocz. XVI w, Lublin 2017 (fragmenty: s. 57–132). __________________________________________________________ CZĘŚĆ II. I k o n o g r a f i a ś w i e c k a __________________________________________________________ LITERATURA PODSTAWOWA • Ars Emblematica. Ukryte znaczenia w malarstwie holenderskim XVII w. katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Warszawie 1981. • ALCIATUS Andrea, Emblematum libellus. Książeczka emblematów, przekład i komentarze pod kierunkiem Mieczysława Mejora, Anna Dawidziuk, Bianka Dziadkiewicz, Ewa Kustroń-Zaniewska, wstęp i opracowanie Roman Krzywy, Warszawa 2002. • BIAŁOSTOCKI Jan, Vanitas. Z dziejów obrazowania idei „marności” i „przemijania” w poezji i sztuce, [w:] tegoż, Teoria i twórczość, Poznań 1961, s. 106-136. • KLIMKIEWICZ Anna, Hypnerotomachia Poliphili Francesca Colonny, Kraków 2015. • LURKER Manfred, Uniwersalność symboliki drzewa, [w:] tegoż, Przesłanie symboli w mitach, kulturach, religiach, Kraków 1994, s. 206-224. • PELC Janusz, Słowo i obraz na pograniczu literatury i sztuk plastycznych, Kraków 2002. • HORAPOLLON, Hieroglify, przełożył i komentarzem opatrzył, Jerzy Kroczak, wstęp Jacek Sokolski, Wrocław 2003. • RIPA Cesare, Iconologia, przełożył Ireneusz Kania, Kraków 1998. • KARPOWICZ Mariusz, Piękne nieznajome z Saskiego Ogrodu, [w:] tegoż, Piękne nieznajome, Warszawa 1868. • MAŚLIŃSKA-NOWAKOWA Zofia, Formy słowno-obrazowe dekoracji kościoła św. Anny w Krakowie, [w:] Treści dzieła sztuki, Warszawa 1969, s. 195-213. • SAAR-KOZŁOWSKA Alicja, Symbolika perły. Przyczynek do badań nad wykorzystaniem motywu perły w ikonologii i emblematyce, [w:] Dawna i nowsza biżuteria w Polsce. Materiały z VIII sesji naukowej z cyklu Rzemiosło artystyczne i wzornictwo w Polsce przygotowanej przez Toruński Oddział Historyków Sztuki zrealizowanej we współpracy z Międzynarodowymi Targami Gdańskimi S.A. w Gdańsku w dniach 14-15 marca 2007 roku, Toruń 2008, s. 11-43. • SAAR-KOZŁOWSKA Alicja, Minerwa Północy i Szwedzki Herkules. Wizerunek królowej Krystyny w grafice propagandowej z 1649 roku, „Acta Universitatis Nicolai Copernici”. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, t. 41, Nauki Humanistyczno-Społeczne, Zeszyt 398, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2011, s. 39-73. • ZAPOLSKA Ewa, Cnoty teologalne i kardynalne, Kraków 2000. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA • BIAŁOSTOCKI Jan, Kompozycja emblematyczna epitafiów śląskich XVI wieku, [w:] Ze studiów nad sztuką XVI wieku na Śląsku i w krajach sąsiednich, Wrocław 1968, s. 77-92. • GRIMAL Pierre, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław-Warszawa-Kraków 2009 (lub wcześniejsze wydania). • HECKSCHER Wiliam S., WIRTH Karl-August, Emblem, Emblembuch, [w:] Reallexicon zur Deutschen Kunstgeschichte, Bd. VIII, szp. 85-228. • HENKEL Artur, SCHÖNE Albrecht, Emblemata. Handbuch zur Sinbildkunst des XVI. Und XVII. Jahrhunderts, Stutgart 1976. • DIE SPRACHE DER BILDER, Herzog Anton Ulrich-Museum, Braunschweig 1978 (katalog wystawy). • SZAFRAŃSKA Małgorzata, Ogrody Poliphila. Wczesny ogród renesansowy w świetle Hypnerotomachii Poliphili, Biuletyn Historii Sztuki, R. LIV, 1991, nr 1, s. 1-24. • TERVARENT Guy de, Attributs et symboles dans l`art profane 1450-1600. Dictionnaire d`un langage perdu, Genève 1958. MATERIAŁY POMOCNICZE Bazy danych dotyczące emblematyki (przykłady) the OpenEmblem Project – prowadzony przez University of Illinois at Urbana-Champaign Zdigitalizowane książki • Alciato, Andrea, Livret des emblemes (first edition), 1536 • Alciato, Andrea, Emblemes, 1549 • Alciato, Andrea, Emblemata / Les emblemes, 1584 • Alciato, Andrea, Les emblemes, 1615 • Aneau, Barthélemy, Picta poesis, 1552 • Aneau, Barthélemy, Imagination poétique, 1552 • Bèze, Théodore de, Emblems in Icones, 1580 • Bèze, Théodore de, Emblems in Vrais Pourtraits, 1581 • Boissard, Jean Jacques, Emblemes latins…, 1588 • Boissard, Jean Jacques, Emblematum liber…, 1593 • Boissard, Jean Jacques, Emblemes, 1595 • Corrozet, Gilles, Emblems in Cebes, Tableau, 1543 • Corrozet, Gilles, Hecatomgraphie, 1540 • Cousteau, Pierre, Le pegme, 1560 • Cousteau, Pierre, Pegma, 1555 • Gueroult, Guillaume, Premier livre des emblemes, 1550 • Junius, Hadrianus, Les emblesmes, 1567 • Junius, Hadrianus, Emblemata, 1565 • La Perrière, Guillaume de, Le theatre des bons engins, [1544] • La Perrière, Guillaume de, Morosophie (first edition), 1553 • Montenay, Georgette de, Emblemes ou devises chestiennes, 1571 • Montenay, Georgette de, Emblematum Christianorum centuria, 1584 • Paradin, Claude, Devises héroïques, 1551 • Paradin, Claude, Devises héroïques, 1557 • Sambucus, Joannes, Les emblemes, 1567 • Sambucus, Joannes, Emblemata, 1564 • Scève, Maurice, Délie, 1544 Skojarzone strony albo podobne projekty, które można oglądać w Internecie: • Emblem Project Utrecht • http://www.let.uu.nl/emblems/html/index.html • Emblematica Online • http://www.hab.de/forschung/projekte/emblematica.htm • Projekt oparty na Herzog August Bibliothek, Wolfenbüttel • German Emblem Books: A Digital Imaging Project: http://images.library.uiuc.edu/projects/emblems/ • Projekt University of Illinois at Urbana-Champaign. • Proyecto de Investigación sobre Literatura Emblemática Hispánica • http://rosalia.dc.fi.udc.es/emblematica • Projekt oparty na Universidade da Coruña. • Książki emblematyczne powstałe w renesansie. Monachium • http://mdz2.bib-bvb.de/~emblem/ • http://www.ces.arts.gla.ac.uk/html/AHRBProject.htm • GlasgowGlasgow Emblem Digitisation Project • The Glasgow Centre for Emblem Studies has been awarded a grant of Stg.£163,865 by the Arts and Humanities Research Board for the digitisation of the corpus of French Sixteenth Century Emblem Books • Research Team on Hispanic Emblematic Literature, University of Coruña Alciato at Glasgow – 22 edycje prac Alciatiego z lat 1531-1621. Alciato's Book of Emblems |
|
Uwagi: |
Zajęcia są obowiązkowe i kończą się zaliczeniem na ocenę. Do ukończenia przedmiotu konieczne jest dotrzymanie warunków zaliczenia obu części (ikonografia sakralna i ikonografia świecka). Na ocenę końcową składają się oceny cząstkowe następujących działań: - aktywne uczestnictwo w zajęciach; - oceny z testów slajdowych w ciągu semestru (próg zaliczenia - 50%); - przygotowanie krótkiej pracy pisemnej na zadany temat. |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/23" (zakończony)
Okres: | 2022-10-01 - 2023-02-19 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR KON
CZ PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Monika Jakubek-Raczkowska, Alicja Saar-Kozłowska | |
Prowadzący grup: | Monika Jakubek-Raczkowska, Alicja Saar-Kozłowska | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2022/23" (zakończony)
Okres: | 2023-02-20 - 2023-09-30 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Monika Jakubek-Raczkowska | |
Prowadzący grup: | (brak danych) | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę |
|
Skrócony opis: |
Konwersatorium o charakterze propedeutycznym. Zaznajamia z metodami analiz treści dzieła sztuki: ikonografią / ikonologią oraz (na poziomie podstawowym) z ujęciem semiotycznym (znak – kod – komunikat) i antropologicznym (funkcje przedstawień). Omawiane są podstawowe typy przedstawieniowe w ujęciu historycznym w chrześcijańskiej sztuce sakralnej (15 godz.) i europejskiej sztuce świeckiej (15 godz.) od późnego antyku do XIX wieku. Zajęcia mają charakter pomocniczy wobec kursu historii sztuki oraz przygotowują studentów do podjęcia samodzielnych studiów w zakresie ikonografii. |
|
Pełny opis: |
T e m a t y: 1. Wprowadzenie do analiz ikonograficznych oraz innych metod interpretacji treści dzieła sztuki ____________________________________________________________ BLOK I S Z T U K A S A K R A L N A Podstawowe artykuły wiary i dogmaty chrześcijańskie 2. Obraz w ikonosferze sakralnej. Funkcje obrazu w Kościele Zachodnim 3. Ikonografia świętych - wprowadzenie 4. Obraz Boga w sztuce chrześcijańskiej 5. Ikonografia Inkarnacji i Epifanii 5. Ikonografia Męki Pańskiej 6. Ikonografia jako wyraz dojrzewania dogmatu maryjnego ____________________________________________________________ BLOK II S Z T U K A Ś W I E C K A 1. Nośniki treści ideowych w sztuce świeckiej: znaki, symbole, alegorie, personifikacje, personifikacje emblemowe itd. 2. Hieroglifika. 3. Emblematyka 4. Ikonologia 5. Obrazowanie cnót teologalnych i kardynalnych 6. Wpływ emblematyki i ikonologii na ikonografię nowożytną (wybrane przykłady). 7. Obrazowanie wybranych mitów. 8. Analiza wybranych dzieł sztuki nowożytnej pod kątem określenia rodzajów nośników treści ideowych. |
|
Literatura: |
Podstawowy tekst metodologiczny: PANOFSKY Erwin, Ikonografia i ikonologia, [w:] IDEM, Studia z historii sztuki, Warszawa 1971, s. 11-32. Komentarze do metody: KALINOWSKI Lech, Ikonologia czy ikonografia? Termin ikonologia w badaniach nad sztuką Erwina Panofskiego, "Zeszyty Naukowe UJ", Prace z historii sztuki 10, 1972, s. 5-33. Dostęp online: https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/phs1972/0011/image. SEIDEL-GRZESIŃSKA Agnieszka, STANICKA-BRZEZICKA Ksenia, Wyczerpujący opis wszechświata – dawne i współczesne metody opisu treści dzieła sztuki, „Studia o Książce i Informacji”, 28, 2009, s. 39-49. Dostęp online: http://bibl.sjol.eu/preview/-109. __________________________________________________________ CZĘŚĆ I. I k o n o g r a f i a s z t u k i s a k r a l n e j __________________________________________________________ LITERATURA PODSTAWOWA • BŁASZCZYK Iwona, Treści ideowe motywu drzewa w polskiej sztuce około roku 1400, [w:] Sztuka ok. 1400. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Poznań listopad 1995, red. T. Hrankowska, t. 2, Warszawa 1996, s. 209–235. • DOBRZENIECKI Tadeusz, Hagia-Maria Theotokos w sztuce wczesnochrześcijańskiej, [w:] Maryja w tajemnicy Chrystusa, praca zbiorowa pod red. S. C. Napiórkowskiego i ks. S. Longosza, Niepokalanów 1997, s. 140-164. • FORSTNER Dorothea, Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990. • IKONOGRAFIA NOWOŻYTNEJ SZTUKI KOŚCIELNEJ, red. J. St. Pasierb, t. 1: Maryja Matka Chrystusa, Warszawa 1987. • JAZYKOWA Irina, Podstawowe typy ikon Bogurodzicy w tradycji bizantyńsko-rosyjskiej oraz ich interpretacja teologiczna, [w :] Ikona liturgiczna. Ewangelizacyjne przesłanie ikonografii maryjnej, pod red. K. Peka, Warszawa 1999 (Theotokos. Seria mariologiczna 9), s. 90-98. • JURKOWLANIEC Grażyna, Chrystus Umęczony, Ikonografia w Polsce od XIII do XVI wieku, Warszawa 2001, (fragmenty, zwł. s. 10–165). • KNAPIŃSKI Ryszard, Kolegium Apostolskie w sztuce pierwszego tysiąclecia, [w:] Symbol Apostolski w nauczaniu i sztuce kościoła do soboru trydenckiego, red. R. Knapiński, Lublin 1997, s. 115–145. • KOBIELUS Stanisław, Krzyż Chrystusa. Od znaku i figury do symbolu i metafory, Tyniec 2011. • KOPALIŃSKI Władysław, Słownik symboli, Warszawa 1990. • MIZIOŁEK Jerzy, Przedstawienia procesyjne w sztuce wczesnochrześcijańskiej, Folia Historiae Atrium 21 (1985), s. 5-33. • MIZIOŁEK Jerzy, Secundus adventus. Chrystus jako prawdziwe Słońce w sztuce pierwszego tysiąclecia, BHS 49 (1987), nr 1-2, s. 3–34. • MIZIOŁEK Jerzy, Sol verus. Studia nad ikonografią Chrystusa w sztuce pierwszego tysiąclecia, Wrocław–Warszawa–Kraków 1991. • PANOFSKY Erwin, Imago Pietatis. Przyczynek do historii typów przedstawieniowych Mąż Boleści i Maria Pośredniczka, [w:] tegoż, Średniowiecze Warszawa 2001, s. 221–263. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA • BELTING Hans, Obraz i kult. Historia obrazu przed epoką sztuki, Gdańsk 2010 (fragmenty: rozdz. 3–8: s. 39–188, rozdz. 19: 468–522. • FREEDBERG David, Potęga wizerunków. Studia z historii sztuki i oddziaływania, Kraków 2005. • KALISZUK Jerzy, Mędrcy ze Wschodu. Legenda i kult Trzech Króli w średniowiecznej Polsce, Warszawa 2005 (fragmenty). • KLIŚ Zygmunt, Pasja. Cykle pasyjne Chrystusa w średniowiecznym malarstwie ściennym Europy Środkowej, Kraków 2006 (fragmenty). • KOBIELUS Stanisław, Magiczne i symboliczne znaczenie koralu w przedstawieniach Matki Bożej z Dzieciątkiem a przełomie średniowiecza i renesansu, [w:] Tegoż, Dzieło sztuki – dzieło wiary, s. 216–227. • KOBIELUS Stanisław, Człowiek i ogród rajski w kulturze religijnej średniowiecza, Warszawa 1997. • KOBIELUS Stanisław, Lapidarium christianum. Symbolika drogich kamieni. Wczesne chrześcijaństwo i średniowiecze, Tyniec 2012. • MICHNIEWSKA Maria, Rośliny w małopolskim gotyckim malarstwie tablicowym 1420–1540, Kraków 2014 (s. 45–94). • OLSZEWSKI Andrzej M., Mulier Amicta Sole w sztuce gotyku, „Nasza Przeszłość”, 82, 1994, s. 35–95. • THEREL Marie-Louise, Á l’origine du décor du portail occidental de Notre-Dame de Senlis: Le triomphe de la Vierge-Église. Sources historiques, littéraires et iconographiques, Paris 1984, s. 228–229. • VERDIER Philippe, Le Couronnement de la Vierge. Les origines et les premiers développements d’un thème iconographique, Montréal–Paris 1980. • ZALEWSKA Katarzyna, Modlitwa i obraz. Średniowieczna ikonografia różańcowa, Warszawa 1994. • ŻAK-KULESZA Magdalena, Kompozycje przyrody w ikonografii maryjnej na wybranych przekładach malarstwa niderlandzkiego i niemieckiego od XV do pocz. XVI w, Lublin 2017 (fragmenty: s. 57–132). __________________________________________________________ CZĘŚĆ II. I k o n o g r a f i a ś w i e c k a __________________________________________________________ LITERATURA PODSTAWOWA • Ars Emblematica. Ukryte znaczenia w malarstwie holenderskim XVII w. katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Warszawie 1981. • ALCIATUS Andrea, Emblematum libellus. Książeczka emblematów, przekład i komentarze pod kierunkiem Mieczysława Mejora, Anna Dawidziuk, Bianka Dziadkiewicz, Ewa Kustroń-Zaniewska, wstęp i opracowanie Roman Krzywy, Warszawa 2002. • BIAŁOSTOCKI Jan, Vanitas. Z dziejów obrazowania idei „marności” i „przemijania” w poezji i sztuce, [w:] tegoż, Teoria i twórczość, Poznań 1961, s. 106-136. • KLIMKIEWICZ Anna, Hypnerotomachia Poliphili Francesca Colonny, Kraków 2015. • LURKER Manfred, Uniwersalność symboliki drzewa, [w:] tegoż, Przesłanie symboli w mitach, kulturach, religiach, Kraków 1994, s. 206-224. • PELC Janusz, Słowo i obraz na pograniczu literatury i sztuk plastycznych, Kraków 2002. • HORAPOLLON, Hieroglify, przełożył i komentarzem opatrzył, Jerzy Kroczak, wstęp Jacek Sokolski, Wrocław 2003. • RIPA Cesare, Iconologia, przełożył Ireneusz Kania, Kraków 1998. • KARPOWICZ Mariusz, Piękne nieznajome z Saskiego Ogrodu, [w:] tegoż, Piękne nieznajome, Warszawa 1868. • MAŚLIŃSKA-NOWAKOWA Zofia, Formy słowno-obrazowe dekoracji kościoła św. Anny w Krakowie, [w:] Treści dzieła sztuki, Warszawa 1969, s. 195-213. • SAAR-KOZŁOWSKA Alicja, Symbolika perły. Przyczynek do badań nad wykorzystaniem motywu perły w ikonologii i emblematyce, [w:] Dawna i nowsza biżuteria w Polsce. Materiały z VIII sesji naukowej z cyklu Rzemiosło artystyczne i wzornictwo w Polsce przygotowanej przez Toruński Oddział Historyków Sztuki zrealizowanej we współpracy z Międzynarodowymi Targami Gdańskimi S.A. w Gdańsku w dniach 14-15 marca 2007 roku, Toruń 2008, s. 11-43. • SAAR-KOZŁOWSKA Alicja, Minerwa Północy i Szwedzki Herkules. Wizerunek królowej Krystyny w grafice propagandowej z 1649 roku, „Acta Universitatis Nicolai Copernici”. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, t. 41, Nauki Humanistyczno-Społeczne, Zeszyt 398, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2011, s. 39-73. • ZAPOLSKA Ewa, Cnoty teologalne i kardynalne, Kraków 2000. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA • BIAŁOSTOCKI Jan, Kompozycja emblematyczna epitafiów śląskich XVI wieku, [w:] Ze studiów nad sztuką XVI wieku na Śląsku i w krajach sąsiednich, Wrocław 1968, s. 77-92. • GRIMAL Pierre, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław-Warszawa-Kraków 2009 (lub wcześniejsze wydania). • HECKSCHER Wiliam S., WIRTH Karl-August, Emblem, Emblembuch, [w:] Reallexicon zur Deutschen Kunstgeschichte, Bd. VIII, szp. 85-228. • HENKEL Artur, SCHÖNE Albrecht, Emblemata. Handbuch zur Sinbildkunst des XVI. Und XVII. Jahrhunderts, Stutgart 1976. • DIE SPRACHE DER BILDER, Herzog Anton Ulrich-Museum, Braunschweig 1978 (katalog wystawy). • SZAFRAŃSKA Małgorzata, Ogrody Poliphila. Wczesny ogród renesansowy w świetle Hypnerotomachii Poliphili, Biuletyn Historii Sztuki, R. LIV, 1991, nr 1, s. 1-24. • TERVARENT Guy de, Attributs et symboles dans l`art profane 1450-1600. Dictionnaire d`un langage perdu, Genève 1958. MATERIAŁY POMOCNICZE Bazy danych dotyczące emblematyki (przykłady) the OpenEmblem Project – prowadzony przez University of Illinois at Urbana-Champaign Zdigitalizowane książki • Alciato, Andrea, Livret des emblemes (first edition), 1536 • Alciato, Andrea, Emblemes, 1549 • Alciato, Andrea, Emblemata / Les emblemes, 1584 • Alciato, Andrea, Les emblemes, 1615 • Aneau, Barthélemy, Picta poesis, 1552 • Aneau, Barthélemy, Imagination poétique, 1552 • Bèze, Théodore de, Emblems in Icones, 1580 • Bèze, Théodore de, Emblems in Vrais Pourtraits, 1581 • Boissard, Jean Jacques, Emblemes latins…, 1588 • Boissard, Jean Jacques, Emblematum liber…, 1593 • Boissard, Jean Jacques, Emblemes, 1595 • Corrozet, Gilles, Emblems in Cebes, Tableau, 1543 • Corrozet, Gilles, Hecatomgraphie, 1540 • Cousteau, Pierre, Le pegme, 1560 • Cousteau, Pierre, Pegma, 1555 • Gueroult, Guillaume, Premier livre des emblemes, 1550 • Junius, Hadrianus, Les emblesmes, 1567 • Junius, Hadrianus, Emblemata, 1565 • La Perrière, Guillaume de, Le theatre des bons engins, [1544] • La Perrière, Guillaume de, Morosophie (first edition), 1553 • Montenay, Georgette de, Emblemes ou devises chestiennes, 1571 • Montenay, Georgette de, Emblematum Christianorum centuria, 1584 • Paradin, Claude, Devises héroïques, 1551 • Paradin, Claude, Devises héroïques, 1557 • Sambucus, Joannes, Les emblemes, 1567 • Sambucus, Joannes, Emblemata, 1564 • Scève, Maurice, Délie, 1544 Skojarzone strony albo podobne projekty, które można oglądać w Internecie: • Emblem Project Utrecht • http://www.let.uu.nl/emblems/html/index.html • Emblematica Online • http://www.hab.de/forschung/projekte/emblematica.htm • Projekt oparty na Herzog August Bibliothek, Wolfenbüttel • German Emblem Books: A Digital Imaging Project: http://images.library.uiuc.edu/projects/emblems/ • Projekt University of Illinois at Urbana-Champaign. • Proyecto de Investigación sobre Literatura Emblemática Hispánica • http://rosalia.dc.fi.udc.es/emblematica • Projekt oparty na Universidade da Coruña. • Książki emblematyczne powstałe w renesansie. Monachium • http://mdz2.bib-bvb.de/~emblem/ • http://www.ces.arts.gla.ac.uk/html/AHRBProject.htm • GlasgowGlasgow Emblem Digitisation Project • The Glasgow Centre for Emblem Studies has been awarded a grant of Stg.£163,865 by the Arts and Humanities Research Board for the digitisation of the corpus of French Sixteenth Century Emblem Books • Research Team on Hispanic Emblematic Literature, University of Coruña Alciato at Glasgow – 22 edycje prac Alciatiego z lat 1531-1621. Alciato's Book of Emblems |
|
Uwagi: |
Zajęcia są obowiązkowe i kończą się zaliczeniem na ocenę. Do ukończenia przedmiotu konieczne jest dotrzymanie warunków zaliczenia obu części (ikonografia sakralna i ikonografia świecka). Na ocenę końcową składają się oceny cząstkowe następujących działań: - aktywne uczestnictwo w zajęciach; - oceny z testów slajdowych w ciągu semestru (próg zaliczenia - 50%); - przygotowanie krótkiej pracy pisemnej na zadany temat. |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)
Okres: | 2023-10-01 - 2024-02-19 |
Przejdź do planu
PN KON
WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Katarzyna Krupska-Łyczak | |
Prowadzący grup: | Katarzyna Krupska-Łyczak | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.