Zajęcia fakultatywne specjalistyczno- kierunkowe (Konserwacja zabytków)

Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów z podstawowymi

informacjami dotyczącymi konserwacji zabytków - historią, metodami

waloryzacji zabytków, współcześnie stosowanymi metodami konserwacji różnych typów zabytków (architektury, malarstwa sztalugowego, ściennego, drewna, przedmiotów sztuki użytkowej, papieru i skóry). Przedstawione zostaną następujące zagadnienia: profilaktyka konserwatorska, metody badań konserwatorskich i dokumentacji dzieł sztuki, metody oczyszczania obiektów zabytkowych, wzmacniania struktury obiektów, reperacji uszkodzeń, podklejania i konsolidacji warstw, dublowania, uzupełniania ubytków, przenoszenia oraz metody przechowywania i ekspozycji.

1. Pojęcia i zakres ochrony, waloryzacja zabytków. Zarys historii konserwacji zabytków i ich opieki prawnej – ewolucja poglądów teorii i

koncepcji konserwatorskich na świecie i w Polsce, opieka prawna nad zabytkami. Współczesne kierunki i działania przy konserwacji

zabytków;

2. Metodologia prac konserwatorskich, inwentaryzacja, studia historyczne, prace badawcze (metody niszczące i nieniszczące), wnioski konserwatorskie, dokumentacja projektowa, wykonawstwo konserwatorskie, kwalifikacje wykonawców, dokumentacja konserwatorska;

3. Architektura: objawy zniszczeń i uszkodzeń w zabytkowych budowlach i przyczyny ich powstania, wpływ warunków posadowienia, działanie wilgoci i

wody, czynniki atmosferyczne, czynniki chemiczne, biologiczne, błędy technologiczne, brak należytej ochrony. Metody zabezpieczania i ochrony zabytków murowanych; ochrona i zabezpieczanie budynku przed działaniem wilgoci i wody, osuszanie; konserwacja cegieł, kamienia i tynku; przenoszenie i przemieszczenie zabytków;

4. Malarstwo sztalugowe: przyczyny i objawy zniszczeń, metody i środki konserwatorskie – oczyszczanie, konsolidacja, uzupełnianie ubytków, dublaż, przenoszenie na nowe podłoże, punktowania, badania, profilaktyka konserwatorska;

5. Malarstwo ścienne: przyczyny i objawy zniszczeń (błędy technologiczne, działanie wilgoci, czynniki chemiczne, biologiczne, złe użytkowanie), badania, oczyszczanie, konsolidacja, uzupełnianie ubytków, punktowania, rekonstrukcje, przenoszenie na nowe podłoże;

6. Drewno: przyczyny i objawy zniszczeń (błędy technologiczne, czynniki

biologiczne, wilgoć), badania, oczyszczanie, wzmacnianie, uzupełnianie ubytków podłoża i warstw wykończeniowych, profilaktyka konserwatorska;

7. Sztuka użytkowa: przyczyny i objawy zniszczeń (błędy technologiczne, czynniki biologiczne, wilgoć, użytkowanie), badania, oczyszczanie, wzmacnianie, uzupełnianie ubytków podłoża i warstw malarskich, profilaktyka konserwatorska;

8. Konserwacja papieru i skóry: przyczyny i objawy zniszczeń, metody i środki konserwatorskie – oczyszczanie, konsolidacja, uzupełnianie ubytków, dublaż, przenoszenie na nowe podłoże, punktowania, badania oraz profilaktyka.

Literatura (wybrane fragmenty):

Arszyńska J., Zarys współczesnej problematyki oczyszczania obrazów sztalugowych, Ochrona Zabytków, z. 4, 1996, s. 417-423;

Borusiewicz W., Konserwacja zabytków budownictwa murowanego, Warszawa, 1985;

Konserwacja malarstwa sztalugowego, Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków, Seria B, Tom XXVII, Warszawa 1970;

Lempart–Geratowska M., Rozwarstwianie malowideł sztalugowych na podłożu drewnianym, Studia i Materiały Wydz. Konserw. Dzieł Sztuki ASP w Krakowie, t. XI, 2002;

Małachowicz E., Konserwacja i rewaloryzacja architektury w zespołach i krajobrazie, Wrocław, 1994;

Maniakowska A. M., Metody konserwacji malarstwa sztalugowego na ziemiach polskich w latach 1800-1918: zarys, Toruń 2006;

Markowski D, Kamiński S., Wachowiak M, Wybrane zagadnienia konserwacji i restauracji sztuki nowoczesnej, Toruń 2010;

Od badań do konserwacji, Materiały konferencji. Toruń 23-24 października 1998

Pascual E., Patina M., Konserwacja malarstwa, Warszawa 2004;

Pawlicki B.M., Strategia konserwacji zabytków architektury w Polsce, Kraków, 1993;

Polski słownik biograficzny konserwatorów zabytków, z. 1, Poznań 2000, z. 2, Poznań 2006;

Problemy dublowania obrazów na płótnie, praca zbiorowa pod red. Roznerskiej M. i Arszyńskiej J. M., Toruń 2005;

Przyłęcki M., Ochrona i rewaloryzacja obiektów zabytkowych [w:] Ochrona budynków przed korozją biologiczną, Warszawa, 2001;

Rouba B, Pielęgnacja świątyni, Toruń 2000;

Rouba B., Podobrazia płócienne w procesie konserwacji, Toruń 2000;

Rouba B., Arszyńska J. M., Dokumentacja w praktyce konserwatorskiej, BIKDS, 1-4/1994, s. 12;

Rouba B. J., Doleżyńska E., Szelwach R., Arszyńska J., Problematyka technologiczna i konserwatorska dzieł malarskich Xawerego Dunikowskiego, Ochrona zabytków, nr 4, 2006, s. 47-60;

Rouba B. J., Zagadnienie bezpieczeństwa obrazów XIX i XX-wiecznych w procesie ich konserwacji, [w:] Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, Materiały ze zjazdu absolwentów UMK w Toruniu, Toruń 14 – 15. XI 1985, BMiOZ seria B, Tom LXXXI, Warszawa 1987, s. 127 – 134;

Rouba B. J., Badanie wrażliwości warstw malarskich obrazów na działanie ciepła, Ochrona Zabytków, z. 4, 1991, s. 278 – 284;

Rozłucka Z., Roznerska M., Arszyńska J. M., Mikroskopia fluorescencyjna. Zastosowanie w badaniu budowy i procesów konserwacji malarstwa sztalugowego, wyd. UMK, Toruń 2000;

Stachera J., Werniksy i lakiery barwne do ochrony powierzchni posrebrzonych, Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki, nr 3 – 4, 2004, s. 18 – 25;

Stachera J., Materiały stosowane do uzupełniania powierzchni srebrzonych. [w:] Badania Technologii i technik Malarskich, Konserwacja Dzieł Sztuki, Kopia, Księga pamiątkowa z okazji jubileuszu 50-lecia pracy dedykowana prof. dr art. kons. Józefowi Flikowi pod redakcją Justyny Olszewskiej-Świetlik, UMK Toruń 2007, s. 203-221;

Studenci o konserwacji- Materiały z II Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Studentów Konserwacji Zabytków pod redakcją Tomasza Korzeniowskiego, Toruń 2000;

Studenci o konserwacji- Materiały z III Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Studentów Konserwacji Zabytków pod redakcją Tomasza Korzeniowskiego, Toruń 2001;

Studenci o konserwacji- Materiały z IV Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Studentów Konserwacji Zabytków pod redakcją Tomasza Korzeniowskiego, Toruń 2002;

Wyszyńska J., Metody dublowania w procesie konserwacji malowideł sztalugowych na płótnie, Studia i Materiały Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, tom XII, Kraków 2003;

Szmelter I., Problemy dublowania obrazów na podłożu płóciennym, Zeszyty Naukowe ASP w Warszawie, z..1/32/1992, Warszawa 1992;

Szmelter I., Metody i środki konserwacji rozdarć i ubytków podobrazia płóciennego obrazów, Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków, seria B, T. LXXXI (1986), s. 134-146;

Szmit-Naud E., Rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem ze Zbrosławic w typie simulacrum - badania oraz zagadnienia konserwacji i restauracji, AUNC Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo,, Z. 42, 2011, s. 251-295;

Szmit-Naud E., Audyt konserwatorski- czyli ewaluacja zagrożeń trwania zbiorów i poszukiwanie rozwiązań, [w:] Ochrona zbiorów muzealnych, archiwalnych i bibliotecznych, problemy i zagrożenia związane z przechowywaniem kolekcji i obiektów zabytkowych, red. Ewa Potrzebnicka, Warszawa 2014, s. 33-34;

Szmit-Naud E., Działania z obszaru konserwacji zapobiegawczej: audyt konserwatorski – metoda i przykłady, Acta Universitatis Nicolai Copernici, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, 45, Toruń 2014, s. 309-332;

Szmit-Naud E., Uzupełnienia ubytków warstwy malarskiej obrazów. Zmiany optyczne a stabilność stosowanych materiałów, Toruń 2006;

Szmit-Naud E., Farby dla konserwatorów malarstwa – właściwości i stabilność, Ochrona zabytków, 2007, 3, s. 59-68;

Szmit-Naud E., Przykład działań na rzecz konserwacji zapobiegawczej we Francji. Konserwacja zapobiegawcza w muzeach, Materiały z konferencji zorganizowanej przez Polski Komitet Narodowy ICOM oraz Krajowy Ośrodek BiDZ, 6-7 listopada 2006, KOBIDZ Warszawa 2007;

Szczepińska K., Historycznie stosowane impregnaty do wzmacniania zniszczonego drewna polichromowanego – próba przeglądu. Część I: Impregnaty naturalne, AUNC Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, XLV, s. 569-586;

Ślesiński Wł., Konserwacja zabytków sztuki, t. 1-3, Kraków, 1989-1995;

Ślesiński W., Dawne metody i środki chemiczne stosowane przy konserwacji malarstwa sztalugowego, [w:] Ochrona Zabytków, 1984, 1, s. 25 – 27;

Literatura uzupełniająca:

Ciabach J., Właściwości żywic sztucznych stosowanych w konserwacji zabytków, Toruń 2001;

Conservation principles,policies and guidance for the sustainale management of the historic environment,English Heritage, 2008 – on line: https://content.historicengland.org.uk/images-books/publications/conservation-principles-sustainable-management-historic-environment/conservationprinciplespoliciesguidanceapr08web.pdf/

Grupa M., Wełniane tekstylia pospólstwa i plebsu gdańskiego (XIV-XVII w.) i ich konserwacja, Toruń 2012;

Kołyszko M., Konserwacja monet i medali. Warszawa 2012;

Konserwacja malowideł na tkaninach bez krosien: materiały z konferencji zorganizowanej przez Akademię Sztuk Pięknych i Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie dnia 9 kwietnia 1984, red. Zofia Demkowska [et al.], ASP, Warszawa 1985;

Łukaszewicz J. W., Badania i zastosowanie związków krzemoorganicznych w konserwacji zabytków kamiennych, Toruń 2002;

Michalski S., Care and preservation of colections, [w:] Running a Museum:A Practical Handbook, ICOM,2004,s. 51-90 –on line: http://icom.museum/uploads/tx_hpoindexbdd/practical_handbook.pdf;

Waller R., Conservation Risk assessment: a strategy for managing resources for preventive conservation-on line: http://www.museum-sos.org/docs/WallerOttawa1994.pdf;

Wolbers R., Cleaning painted surfaces: aqueous methods, London 2003.

Czasopisma:

"Ochrona Zabytków"

"Wiadomości Konserwatorskie"

"Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki"

"Acta Universitatis Nicolai Copernici, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo - Toruń"

"Studies in Conservation"

Zajęcia w roku akademickim 2020/2021 odbywają się w trybie STACJONARNYMM ORAZ 20% ZAJĘĆ W TRYBIE ZDALNYM za pośrednictwem platformy Google Meet

Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów z podstawowymi

informacjami dotyczącymi konserwacji zabytków - historią, metodami

waloryzacji zabytków, współcześnie stosowanymi metodami konserwacji różnych typów zabytków (architektury, malarstwa sztalugowego, ściennego, drewna, przedmiotów sztuki użytkowej, papieru i skóry). Przedstawione zostaną następujące zagadnienia: profilaktyka konserwatorska, metody badań konserwatorskich i dokumentacji dzieł sztuki, metody oczyszczania obiektów zabytkowych, wzmacniania struktury obiektów, reperacji uszkodzeń, podklejania i konsolidacji warstw, dublowania, uzupełniania ubytków, przenoszenia oraz metody przechowywania i ekspozycji.

1. Pojęcia i zakres ochrony, waloryzacja zabytków. Zarys historii konserwacji zabytków i ich opieki prawnej – ewolucja poglądów teorii i

koncepcji konserwatorskich na świecie i w Polsce, opieka prawna nad zabytkami. Współczesne kierunki i działania przy konserwacji

zabytków;

2. Metodologia prac konserwatorskich, inwentaryzacja, studia historyczne, prace badawcze (metody niszczące i nieniszczące), wnioski konserwatorskie, dokumentacja projektowa, wykonawstwo konserwatorskie, kwalifikacje wykonawców, dokumentacja konserwatorska;

3. Architektura: objawy zniszczeń i uszkodzeń w zabytkowych budowlach i przyczyny ich powstania, wpływ warunków posadowienia, działanie wilgoci i

wody, czynniki atmosferyczne, czynniki chemiczne, biologiczne, błędy technologiczne, brak należytej ochrony. Metody zabezpieczania i ochrony zabytków murowanych; ochrona i zabezpieczanie budynku przed działaniem wilgoci i wody, osuszanie; konserwacja cegieł, kamienia i tynku; przenoszenie i przemieszczenie zabytków;

4. Malarstwo sztalugowe: przyczyny i objawy zniszczeń, metody i środki konserwatorskie – oczyszczanie, konsolidacja, uzupełnianie ubytków, dublaż, przenoszenie na nowe podłoże, punktowania, badania, profilaktyka konserwatorska;

5. Malarstwo ścienne: przyczyny i objawy zniszczeń (błędy technologiczne, działanie wilgoci, czynniki chemiczne, biologiczne, złe użytkowanie), badania, oczyszczanie, konsolidacja, uzupełnianie ubytków, punktowania, rekonstrukcje, przenoszenie na nowe podłoże;

6. Drewno: przyczyny i objawy zniszczeń (błędy technologiczne, czynniki

biologiczne, wilgoć), badania, oczyszczanie, wzmacnianie, uzupełnianie ubytków podłoża i warstw wykończeniowych, profilaktyka konserwatorska;

7. Sztuka użytkowa: przyczyny i objawy zniszczeń (błędy technologiczne, czynniki biologiczne, wilgoć, użytkowanie), badania, oczyszczanie, wzmacnianie, uzupełnianie ubytków podłoża i warstw malarskich, profilaktyka konserwatorska;

8. Konserwacja papieru i skóry: przyczyny i objawy zniszczeń, metody i środki konserwatorskie – oczyszczanie, konsolidacja, uzupełnianie ubytków, dublaż, przenoszenie na nowe podłoże, punktowania, badania oraz profilaktyka.

Literatura (wybrane fragmenty):

Arszyńska J., Zarys współczesnej problematyki oczyszczania obrazów sztalugowych, Ochrona Zabytków, z. 4, 1996, s. 417-423;

Borusiewicz W., Konserwacja zabytków budownictwa murowanego, Warszawa, 1985;

Konserwacja malarstwa sztalugowego, Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków, Seria B, Tom XXVII, Warszawa 1970;

Lempart–Geratowska M., Rozwarstwianie malowideł sztalugowych na podłożu drewnianym, Studia i Materiały Wydz. Konserw. Dzieł Sztuki ASP w Krakowie, t. XI, 2002;

Małachowicz E., Konserwacja i rewaloryzacja architektury w zespołach i krajobrazie, Wrocław, 1994;

Maniakowska A. M., Metody konserwacji malarstwa sztalugowego na ziemiach polskich w latach 1800-1918: zarys, Toruń 2006;

Markowski D, Kamiński S., Wachowiak M, Wybrane zagadnienia konserwacji i restauracji sztuki nowoczesnej, Toruń 2010;

Od badań do konserwacji, Materiały konferencji. Toruń 23-24 października 1998

Pascual E., Patina M., Konserwacja malarstwa, Warszawa 2004;

Pawlicki B.M., Strategia konserwacji zabytków architektury w Polsce, Kraków, 1993;

Polski słownik biograficzny konserwatorów zabytków, z. 1, Poznań 2000, z. 2, Poznań 2006;

Problemy dublowania obrazów na płótnie, praca zbiorowa pod red. Roznerskiej M. i Arszyńskiej J. M., Toruń 2005;

Przyłęcki M., Ochrona i rewaloryzacja obiektów zabytkowych [w:] Ochrona budynków przed korozją biologiczną, Warszawa, 2001;

Rouba B, Pielęgnacja świątyni, Toruń 2000;

Rouba B., Podobrazia płócienne w procesie konserwacji, Toruń 2000;

Rouba B., Arszyńska J. M., Dokumentacja w praktyce konserwatorskiej, BIKDS, 1-4/1994, s. 12;

Rouba B. J., Doleżyńska E., Szelwach R., Arszyńska J., Problematyka technologiczna i konserwatorska dzieł malarskich Xawerego Dunikowskiego, Ochrona zabytków, nr 4, 2006, s. 47-60;

Rouba B. J., Zagadnienie bezpieczeństwa obrazów XIX i XX-wiecznych w procesie ich konserwacji, [w:] Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, Materiały ze zjazdu absolwentów UMK w Toruniu, Toruń 14 – 15. XI 1985, BMiOZ seria B, Tom LXXXI, Warszawa 1987, s. 127 – 134;

Rouba B. J., Badanie wrażliwości warstw malarskich obrazów na działanie ciepła, Ochrona Zabytków, z. 4, 1991, s. 278 – 284;

Rozłucka Z., Roznerska M., Arszyńska J. M., Mikroskopia fluorescencyjna. Zastosowanie w badaniu budowy i procesów konserwacji malarstwa sztalugowego, wyd. UMK, Toruń 2000;

Stachera J., Werniksy i lakiery barwne do ochrony powierzchni posrebrzonych, Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki, nr 3 – 4, 2004, s. 18 – 25;

Stachera J., Materiały stosowane do uzupełniania powierzchni srebrzonych. [w:] Badania Technologii i technik Malarskich, Konserwacja Dzieł Sztuki, Kopia, Księga pamiątkowa z okazji jubileuszu 50-lecia pracy dedykowana prof. dr art. kons. Józefowi Flikowi pod redakcją Justyny Olszewskiej-Świetlik, UMK Toruń 2007, s. 203-221;

Studenci o konserwacji- Materiały z II Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Studentów Konserwacji Zabytków pod redakcją Tomasza Korzeniowskiego, Toruń 2000;

Studenci o konserwacji- Materiały z III Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Studentów Konserwacji Zabytków pod redakcją Tomasza Korzeniowskiego, Toruń 2001;

Studenci o konserwacji- Materiały z IV Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Studentów Konserwacji Zabytków pod redakcją Tomasza Korzeniowskiego, Toruń 2002;

Wyszyńska J., Metody dublowania w procesie konserwacji malowideł sztalugowych na płótnie, Studia i Materiały Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, tom XII, Kraków 2003;

Szmelter I., Problemy dublowania obrazów na podłożu płóciennym, Zeszyty Naukowe ASP w Warszawie, z..1/32/1992, Warszawa 1992;

Szmelter I., Metody i środki konserwacji rozdarć i ubytków podobrazia płóciennego obrazów, Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków, seria B, T. LXXXI (1986), s. 134-146;

Szmit-Naud E., Rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem ze Zbrosławic w typie simulacrum - badania oraz zagadnienia konserwacji i restauracji, AUNC Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo,, Z. 42, 2011, s. 251-295;

Szmit-Naud E., Audyt konserwatorski- czyli ewaluacja zagrożeń trwania zbiorów i poszukiwanie rozwiązań, [w:] Ochrona zbiorów muzealnych, archiwalnych i bibliotecznych, problemy i zagrożenia związane z przechowywaniem kolekcji i obiektów zabytkowych, red. Ewa Potrzebnicka, Warszawa 2014, s. 33-34;

Szmit-Naud E., Działania z obszaru konserwacji zapobiegawczej: audyt konserwatorski – metoda i przykłady, Acta Universitatis Nicolai Copernici, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, 45, Toruń 2014, s. 309-332;

Szmit-Naud E., Uzupełnienia ubytków warstwy malarskiej obrazów. Zmiany optyczne a stabilność stosowanych materiałów, Toruń 2006;

Szmit-Naud E., Farby dla konserwatorów malarstwa – właściwości i stabilność, Ochrona zabytków, 2007, 3, s. 59-68;

Szmit-Naud E., Przykład działań na rzecz konserwacji zapobiegawczej we Francji. Konserwacja zapobiegawcza w muzeach, Materiały z konferencji zorganizowanej przez Polski Komitet Narodowy ICOM oraz Krajowy Ośrodek BiDZ, 6-7 listopada 2006, KOBIDZ Warszawa 2007;

Szczepińska K., Historycznie stosowane impregnaty do wzmacniania zniszczonego drewna polichromowanego – próba przeglądu. Część I: Impregnaty naturalne, AUNC Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, XLV, s. 569-586;

Ślesiński Wł., Konserwacja zabytków sztuki, t. 1-3, Kraków, 1989-1995;

Ślesiński W., Dawne metody i środki chemiczne stosowane przy konserwacji malarstwa sztalugowego, [w:] Ochrona Zabytków, 1984, 1, s. 25 – 27;

Literatura uzupełniająca:

Ciabach J., Właściwości żywic sztucznych stosowanych w konserwacji zabytków, Toruń 2001;

Conservation principles,policies and guidance for the sustainale management of the historic environment,English Heritage, 2008 – on line: https://content.historicengland.org.uk/images-books/publications/conservation-principles-sustainable-management-historic-environment/conservationprinciplespoliciesguidanceapr08web.pdf/

Grupa M., Wełniane tekstylia pospólstwa i plebsu gdańskiego (XIV-XVII w.) i ich konserwacja, Toruń 2012;

Kołyszko M., Konserwacja monet i medali. Warszawa 2012;

Konserwacja malowideł na tkaninach bez krosien: materiały z konferencji zorganizowanej przez Akademię Sztuk Pięknych i Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie dnia 9 kwietnia 1984, red. Zofia Demkowska [et al.], ASP, Warszawa 1985;

Łukaszewicz J. W., Badania i zastosowanie związków krzemoorganicznych w konserwacji zabytków kamiennych, Toruń 2002;

Michalski S., Care and preservation of colections, [w:] Running a Museum:A Practical Handbook, ICOM,2004,s. 51-90 –on line: http://icom.museum/uploads/tx_hpoindexbdd/practical_handbook.pdf;

Waller R., Conservation Risk assessment: a strategy for managing resources for preventive conservation-on line: http://www.museum-sos.org/docs/WallerOttawa1994.pdf;

Wolbers R., Cleaning painted surfaces: aqueous methods, London 2003.

Czasopisma:

"Ochrona Zabytków"

"Wiadomości Konserwatorskie"

"Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki"

"Acta Universitatis Nicolai Copernici, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo - Toruń"

"Studies in Conservation"

Zajęcia w roku akademickim 2020/2021 odbywają się w trybie STACJONARNYMM ORAZ 20% ZAJĘĆ W TRYBIE ZDALNYM za pośrednictwem platformy Google Meet