Metodyka konserwacji-restauracji materiałów archiwalnych

Zaliczenie 5 semestrów specjalizacji

przedmiot obowiązkowy

Godziny kontaktowe:

15 godz. zajęcia z udziałem prowadzącego

czas poświęcony na pracę indywidualną studenta celem pozytywnego zaliczenia przedmiotu 30 godz.

K_W03 ma szczegółową wiedzę teoretyczną z metodyki działań konserwatorskich dotyczących obiektów archiwalnych w tym pieczęci woskowych, lakowych, tabliczek woskowych.

K_W04 zna mechanizmy oddziaływania fizycznych, chemicznych i biologicznych czynników środowiskowych na materię omawianych zabytków.

K_U01 umie przeprowadzić rozpoznanie stanu zachowania zabytku, określić przyczyny zniszczeń i sformułować program prac badawczych oraz konserwatorskich i restauratorskich.

K_U05 posiada umiejętność wykonywania zabiegów konserwatorskich na dokumentach archiwalnych uwierzytelnianych pieczęciam.

K_K01 ma świadomość znaczenia wartości historycznej zabytków ich nie odtwarzalności i obowiązku ich respektowania w procesie konserwacji-restauracji.

Wykłady informacyjne i wykłady problemowe z prezentacją multimedialną. Pokazy rodzajów zniszczeń na zabytkowych obiektach. Zagadnienia omawiane na wykładach są praktycznie realizowane w trakcie zajęć z pracowni konserwacji-restauracji obiektów archiwalnych.

- pokaz

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

Wykłady prezentują zagadnienia konserwacji-restauracji zbiorów archiwalnych ze szczególnym naciskiem na dokumenty pergaminowe uwierzytelniane pieczęciami woskowymi. Tematem wykładów są także pieczecie lakowe oraz tabliczki woskowe. W roku akademickim 2018/19 wykład ma nową nazwę Metodyko konserwacji - restauracji zabytkowych pieczęci.

1. Zbiory archiwalne (różnorodność form kancelaryjnych zniszczenia i zasady konserwacji).

2. Pieczęć na przestrzeni wieków. Elementy formalne pieczęci woskowych. Forma i wielkość pieczęci, wyobrażenie i napis napieczętny.

3.Technika wykonywania woskowych odcisków pieczętnych i sposoby ich łączenia z dokumentem. Materiał pieczętny na przykładzie receptur i badań techniki ich wykonania.

4. Czynniki niszczące pieczęcie woskowe: mechaniczne, fizyko-chemiczne, biologiczne. Zniszczenia strukturalne mas woskowych.

5. Etapy konserwacji: dezynfekcja, oczyszczanie, łączenie zachowanych fragmentów, metody: zabezpieczania, uzupełniania ubytków. Składniki mas restauratorskich.

6.Zasady uzupełniania ubytków w pieczęciach. Badania i realizacje konserwatorskie prowadzone w ZKPiS. Konserwacja zachowawcza.

7.Wzmacnianie powierzchniowe i strukturalne pieczęci. Zastosowanie roz. propolisu i Paraloidu B-72

8.Metody przechowywania archiwaliów, ze szczególnym uwzględnieniem dokumentów z przywieszanymi pieczęciami.

9.Pieczęcie lakowe: technika i technologia wykonania, zniszczenia problematyka konserwatorska.

10. Przyczyny zniszczeń i metody konserwacji tabliczek woskowych.

11.Tabliczki woskowe w zbiorach Polskich

E.Jabłońska, Uzupełnianie brakujących fragmentów pieczęci woskowych. [w] Naukowe Podstawy Ochrony i Konserwacji Dzieł Sztuki oraz zabytków Kultury Materialnej. Toruń 1993 r, s.303-321.

E.Jabłońska, Zniszczenia i rekonstrukcje pieczęci woskowych, Ochrona Zabytków, z.4, 1997 r. s.336-349

E.Jabłońska, Metody wykonywania pieczęci woskowych, Ochrona zabytków, z.2, 1998 s.147-155

E.Jabłońska, Dokumenty pergaminowe z pieczęciami woskowymi w praktyce konserwatorskiej, Archiwa Polskie wobec wyzwań XXI wieku, Radom 1997, s.303-318

E.Jabłońska Konserwacja 16 tabliczek woskowych z zapiskami sądowymi komturstwa gdańskiego ze zbiorów PAN w Gdańsku, materiały z konferencji Malbork 2001, s.125-140

E.Jabłońska, Zagadnienia konserwacji-restauracji rękopisów Napoleona z lat 1793-1795 ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej PAN Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej z.26, 2003, s.225-230

Prace dyplomowe realizowane w ZKPiS

cz. teoretyczno-badawcza:

A.Wójtowicz, Badania konserwatorskie dokumentów pergaminowych uwierzytelnianych pieczęciami woskowymi z Archiwum Akt Dawnych Diecezji Toruńskiej

A.Jabłońska, Badania nad optymalnym składem masy używanej do uzupełnień ubytków pieczęci zabytkowych

A. Brawińska, Badania nad barwieniem mas pięczętnych stosowanych do uzupełniania ubytków w zabytkowych pieczęciach woskowych

R.Iwaszczuk, Zagadnienia konserwatorskie pieczęci lakowych

cz.konserwatorsko-restauratorska:

M.Momot, Dokumenty pergaminowe uwierzytelnione majestatyczną pieczęcią woskową króla Kazimierza III Wielkiego wystawione w 28 01 1358 r.: Trzy tabliczki woskowe z wykazem czynszów pobieranych od łanów pól uprawnych i łąk należących do Królewca.

P.Juga, Kodeks czynszowy - Poliptyk B na tabliczkach woskowych z Archiwum Państwowego w Toruniu z około 1405 r.

Egzamin ustny obejmujący materiał przedstawiony na wykładach oraz zawarty w polecanej literaturze. Pytania egzaminacyjne wybierane są drogą losowania.