Problematyka konserwatorska zabytkowej stolarki architektonicznej i meblarskiego wyposażenia wnętrz

Wykład

Metody identyfikacji mebli zabytkowych; identyfikacja w aspekcie historycznym, formalnym, funkcjonalnym (cechy użytkowe, funkcje symboliczne); identyfikacja w aspekcie materiałowym - drewno, elementy metalowe, materiały organiczne wykorzystywane w technikach zdobniczych; identyfikacja w aspekcie konstrukcyjnym (typy konstrukcji mebli skrzyniowych i szkieletowych, historyczne złącza meblarskie, historia tapicerki meblowej), identyfikacja w aspekcie technicznym; dawne metody obróbki drewna, rodzaje technik zdobniczych (snycerka, intarsja, pozłotnictwo). Ewolucja stanu zachowania mebli: typologia zniszczeń, przyczyny zniszczeń. Zabytkoznawcza analiza wartościująca mebli: historyczne i współczesne kryteria oceny mebli zabytkowych. Interpretacja mebli zabytkowych w procesie konserwatorskim - cele i założenia prac konserwatorskich. Wykonawcze aspekty procesu konserwatorskiego.

Ćwiczenia:

Studenci zapoznają się z podstawowymi gatunkami drewna stosowanymi w meblarstwie historycznym, poznają dawne narzędzia stolarskie i identyfikują ślady obróbki na drewnie zabytkowym. W trakcie zajęć prowadzonych w muzeum doskonalą umiejętności identyfikacji konstrukcji meblarskich i technik zdobniczych ze szczególnym uwzględnieniem ich stanu zachowania i przyczyn powstałych zniszczeń. Na podstawie analizy wartości historycznych, artystycznych i użytkowych wybranych mebli zabytkowych studenci zgłaszają propozycję celu i zakresu przyszłych prac konserwatorskich. Studenci zwiedzają pracownię konserwacji mebli zabytkowych, zapoznają się z metodami i technikami wykorzystywanymi w trakcie takich zabiegów, jak: demontaż konstrukcji, sklejanie spękań, uzupełnianie ubytków w węzłach konstrukcyjnych, elementach nośnych i wypełniających oraz w warstwie dekoracyjnej, wykańczanie powierzchni mebli zabytkowych

Ocena z wykładu jest określona na podstawie wyników kolokwium zaliczeniowego. Zaliczenie z ćwiczeń na podstawie obecności oraz prezentacji wyników analizy problematyki konstrukcyjnej wybranego mebla zabytkowego.

Wykład zapoznają studentów z całokształtem zagadnień dotyczących ochrony, konserwacji i restauracji mebli zabytkowych. Omawiane są najważniejsze etapy procesu konserwatorskiego: identyfikacja mebli, analiza stanu zachowania i przyczyn zniszczeń, zabytkoznawcza analiza wartościująca, ustalenie celu i założeń prac konserwatorskich, realizacja ustalonego programu prac, dokumentacja prac konserwatorskich.

Ćwiczenia związane bezpośrednio z wykładami, służą utrwalaniu wiadomości z ww. zakresu.

Alcouffe Daniel, Restauration du Mobilier, Fribourg 1977 ;

-Adam Hans, Tische aus vier Jahrhunderten. Form und Konstruktion, Stuttgart 1988

-Brachert Thomas (red.), Beiträge zur Konstruktion und Restaurierung alter Möbel, München 1986;

-Germond François, L’Ébéniste restaurateur, Paris, Armand Colin, 1992;

-Grzeluk Izydor, Słownik terminologiczny mebli, Warszawa 2000;

-Klatt Erich, Die Konstruction alter Möbel. Form und Technik im Wandel der Stilarten, Stuttgart 1961;

-Krawczyk Janusz, Meble jako przedmioty użytkowe i zabytki. U podstaw problematyki konserwatorskiej mebli zabytkowych, Toruń 2006;

-Krawczyk Janusz (red.) Zabytkowa stolarka we wnętrzach sakralnych i jej problematyka konserwatorska, Toruń 2010;

-Krawczyk Janusz, Charakterystyczne cechy zabytkowej stolarki drzwiowej i jej problematyka konserwatorska, [w:] Zabytkowe budowle drewniane i stolarka architektoniczna wobec współczesnych zagrożeń, red. E. Okoń, Toruń 2005, s. 251-270;

-Krawczyk Janusz, Zasady projektowania stall w traktacie A.–J. Roubo z 1770 r. [w:] Janusz Krawczyk (red.), Consevatio est aeterna creatio, Toruń 1999, s. 371-391;

-Krawczyk Janusz, Od tradycji rzemieślniczej do naukowych podstaw konserwacji mebli zabytkowych, Ochrona Zabytków, 1993, nr 1, s. 57-61;

-Krawczyk Janusz, Cysterskie stalle w Koronowie. Ich budowa i funkcje użytkowe, Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce, nr 96, 2001, s. 299-319

-Krawczyk Janusz, Etyka i estetyka w konserwacji mebli [w:] Marek Rubnikowicz (red.) Etyka i Estetyka. I Forum Konserwatorów, Toruń 1998, s. 123-129;

-Krawczyk Janusz, Badania naukowe w analizie i konserwacji mebli zabytkowych, Ochrona Zabytków, 1992, nr 1-2, s. 37-41;

-Ramond Pierre, La Marqueterie, Dourdan, Editions H. Vial, 1988

-Rouba Bogumiła J., Pielęgnacja świątyni, Toruń 2009;

-Roubo André - Jacob, L’Art du menuisier, Paris 1769-1770 ;

-Roubo André – Jacob, L’Art du menuisier en meuble. Paris 1772;

-Section Française de l’Institut International de Conservation, Préserver les objets de son patrimoine. Précis de conservation préventive, Sprimont, Mardaga 2001;

-Sękowski Janusz, Konserwacja mebli zabytkowych, (wydanie II), Warszawa 2009

-Szczepkowska – Naliwajek Kinga, Bibliografia hisorii rzemisł artystycznych w Polsce w czasach średniowiecza i w epoce nowożytnej do połowy XIX w., Warszawa 2000;

-Swaczyna Irena, Ergonomia w meblach zabytkowych, Przemysł Drzewny, nr 6, 1998, s. 13-15

-Swaczyna Irena, Wybrane cechy konstrukcji jako kryterium identyfikacji mebli zabytkowych, Warszawa 1992

-Swaczyna Irena, Charakterystyka konstrukcji komód pochodzących z końca XVIII w., [w:] Janusz Krawczyk (red.), Consevatio est aeterna creatio, Toruń 1999, s. 393-415;

-Viaux Jacqueline, Bibliographie du meuble (Mobilier civil français). Mayenne, Société des Amis de la Bibliotheque Forney 1966 ;

-Viaux Jacqueline, Bibliographie du meuble (Mobilier civil français). Supplement 1965-1985, Paris, Agence Culturelle de Paris 1988 ;