Współczesne prądy estetyczne

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( godz.):

- udział w wykładach – 15 godz.

- konsultacje z nauczycielem akademickim- 5 godz.

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.):

- przygotowanie do egzaminu- 10 godz.

Łącznie: 30 godz. (1 ECTS)

W1 Ma pogłębioną wiedzę na temat specyfiki różnorodnych zagadnień związanych z estetyką współczesną oraz metodologicznej szczegółowych koncepcji filozoficznych związanych z określonymi nurtami estetycznymi oraz na temat ich znaczenia dla kształtowania kultury i wzorców ludzkiej egzystencji. (K_W01)

W2 Zna podstawy metodologiczne różnych nurtów we współczesnej estetyce i myśli filozoficznej z nimi powiązanej (K_W02)

W4 Posiada orientację w obszarze zakresu problemowego związanego z niektórymi zagadnieniami estetyk współczesnych (K_W04)

U3 Potrafi integrować wiedzę z zakresu estetyki z prądami sztuki współczesnej, często związanych z dylematami ochrony kultury (K_U03)

U4 Potrafi spójnie i logicznie komunikować się na tematy estetyczne, z użyciem wiedzy i terminologii fachowej. (K_U04)

U6 Posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych związanych z zagadnieniami estetyki współczesnej (K_U06)

K3 Potrafi odpowiednio rozpoznać i zdefiniować priorytety służące do realizacji określonego zadania, np. dobrać odpowiednie koncepcje estetyczne przy opisie dzieła sztuki współczesnej (K_K03)

K3 Wydając opinie o dziełach sztuki posługuje się wiedzą fachową i opinią ekspercką, a nie własnymi upodobaniami (K_K03)

wykład konwencjonalny oraz problemowy

Materiały do egzaminu na stronie moodle:

Kod do platformy Teams:

- pokaz

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

- metody służące prezentacji treści

Głównym celem przedmiotu 'Współczesne prądy estetyczne' jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami z zakresu współczesnej problematyki estetycznej (związanej z fenomenologią, hermeneutyką, egzystencjalizmem czy filozofią postmodernistyczną), filozofii sztuki (teorie związane z prądami sztuki lub z rodzajami sztuk współczesnych, jak: sztuka performatywna, bio-art, redy-maine, fotografia, film) oraz z zjawiskami kulturowymi (filozofia Welscha, Shustermana, teoria kognitywna)

W ramach przedmiotu 'Współczesne prądy estetyczne' realizowane są następujące grupy zagadnień:

- antyestetyka, anestetyka, estetyzacja, metaestetyka, globalizacja – jako zjawiska określające obszar badań współczesnej estetyki

- estetyka i sztuka współczesna w perspektywie fenomenologii, hermeneutyki i postmodernizmu

- estetyka jako filozofia sztuki i praktyka krytyczna (fotografia, film, różne gatunki sztuki)

- wybitni przedstawiciele estetyki współczesnej.

Literatura wymagana (obowiązkowa):

1. Sztuka nieprzedstawiająca:

Literatura: J. Ortega y Gasset. Dehumanizacja sztuki, [w:] Dehumanizacja sztuki i inne eseje, przeł. Piotr Niklewicz, Warszawa 1980.

Pojęcia i zagadnienia: dehumanizacja, sztuka dla sztuki, wyjątkowa rola artysty.

2. Hermeneutyczne rozumienie sztuki:

Literatura: H.- G. Gadamer, Aktualność piękna, przeł. Krystyna Krzemieniowa, Warszawa 1993.

Pojęcia i zagadnienia: sztuka jako gra, rola odbiorcy, interpretacja i nadinterpretacja, sztuka jako symbol idei, sztuka niematerialna

3. Autentyczność i aura:

Literatura: W. Benjamin, Dzieło sztuki w dobie reprodukcji technicznej [w:] Twórca jako wytwórca, Poznań 1975.

Pojęcia i zagadnienia: reprodukcja techniczna i manualna, oryginalność, kopia, aura i jej utrata, wartość ekspozycyjna a związana z kultem (np. ikona)

4. Dzieło sztuki jako analogon:

Literatura: J. P. Sartre, Dzieło sztuki, [w:] tegoż, Wyobrażenie, Warszawa 1970.

Pojęcia i zagadnienia: analogon, sztuka wyobrażeniowa, duchowy i niematerialny aspekt sztuki, idea a zmysłowość

5. Sztuka jako symulakrum:

Literatura: J. Baudrillard, Precesja Symulakrów, w: tegoż, Symulakry i symulacja, przeł. S. Królak, Warszawa 2005, s. 5-56; U. Eco, Podróż do hiperrealności, przeł. J. Ugniewska, [w:] tegoż, Podziemni bogowie, przeł. P. Salwa, J. Ugniewska, Warszawa: Wyd. Czytelnik 2007, ss. 11-31 oraz ss. 42-52

Pojęcia i zagadnienia: symulakrum, dzieło jako mimesis, symbol, reprezentacja i symulacja, kultura współczesna.

6. Przyjemność i fałsz kiczu:

Literatura: H. Broch, Kilka uwag o kiczu, w: Kilka uwag o kiczu i inne eseje, Warszawa 1998, s. 132 inn. P. Beylin, Autentyczność i kicze, Warszawa 1975 (rozdział: Kicz jako zjawisko estetyczne); S. Sontag, Notatki o Kampie, tłum. W. Wartenstein, w: Literatura na świecie 1979 nr 9.

Pojęcia i zagadnienia: kicz jako postawa życiowa, estetyzacja, teatralność i sztuczność, Kamp, egzaltacja i sentymentalizm, konwencjonalizm i gra stereotypami.

7. Kultura widzenia i słyszenia:

Literatura: Wolfgang Welsch, Na drodze do kultury słyszenia, przeł. K. Wilkoszewska, [w:] Eugeniusz Wilk (pod red.), Przemoc ikoniczna czy „nowa widzialność”?, Katowice Wyd. UŚ 2001, ss. 56-74; M. McLuhan, Przestrzeń wizualna i akustyczna, [w:] Kultura dźwięku. Teksty o muzyce nowoczesnej, red. C. Cox, D. Warner, Gdańsk 2010, s. 95-101;

Pojęcia i zagadnienia: specyfika kultury widzenia i słyszenia, obiektywizm i subiektywizm, indywidualne doświadczanie, współtworzenie, kryzys widzenia, fotografia, Duchamp – sztuka jako dokonywanie wyboru.

8. Kultura widzenia i słyszenia cz. II:

Literatura: Martin Jay, Kryzys tradycyjnej władzy wzroku. Od impresjonistów do Bergsona, przeł. J. Przeźmiński, [w:] Ryszard Nycz (pod red.), Odkrywanie modernizmu. Przekłady i komentarze, Kraków: Wyd. Universitas 1998, ss. 295-330.

9. Fotografia – aspekt społeczny:

Literatura: S. Sontag, W jaskini Platona, Świat obrazów [w:] S. Sontag, O fotografii, Kraków 2009, s. 4-25, 137-162; R. Barthes, Światło obrazu. Uwagi o fotografii, Warszawa 2008. (Roz. 5, 7, 13, 14, 17-19, 21, 22, 27, 28, 32, 33, 35-38)

Pojęcia i zagadnienia: zbieranie świata, obiektywność i subiektywność w oddaniu rzeczywistości, magiczne działanie fotografii: fotografia „w kulcie” rodzinnym i turystycznym, etyka reportera, interpretacja fotografii, „tu i teraz” fotografii, spektrum i punktum, historyczność.

10. Somatoestetyka:

Literatura: R. Shustermann, Somatoestetyka a problem ciało/media [w:] tegoż, O sztuce i życiu, Wrocław 2007.

11. Fotografia – aspekt techniczny:

Literatura: V. Flusser, Ku filozofii fotografii, Katowice 2004; lub F. Soulages, Estetyka fotografii, Kraków 2007, Roz. 4: Przedmiot fotograficzny: fotograficzność (fragmenty), s. 144-171.

12. Immaterialność:

Literatura: Lyotard, Po wzniosłości: stanowisko estetyki, przeł. A. Kluba, [w:] Szkice;

Lyotard, Les Immateriaux, w: Muzeum sztuki, Kraków 2005, 221-234.

Literatura uzupełniająca:

H.-G. Gadamer, Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, Kraków 1993 (fragm.)

A. Berleant, Prze-myśleć estetykę, Kraków 2007 (roz. 4, 5, 6, 8, 9)

B. Dziemidok, Główne kontrowersje estetyki współczesnej, Warszawa 2002 (rozdział: 3, 5, 6, 13)

Estetyki filozoficzne XX wieku, red. K. Wilkoszewska, Kraków 2000

Współczesna myśl estetyczna. Wybór tekstów, red. R. Różanowski, Wrocław 1993 (fragmenty podane na wykładach

M. Gołaszewska, Estetyka i antyestetyka, Warszawa 1984

M. Gołaszewska, Estetyka współczesności, Kraków 2001

Postmodernizm. Antologia przekładów, red. R. Nycz, Kraków 1998

M.A. Potocka, Estetyka kontra sztuka, Warszawa 2007

W. Welsch, Estetyka poza estetyką. O nową postać estetyki, Kraków 2005

Zmierzch estetyki – rzekomy czy autentyczny? t. I-II, red. S. Morawski, Warszawa 1987

Literatura zalecana (uzupełniająca):

Th. W. Adorno, Teoria estetyczna, Warszawa 1994

B. Baran, Postnietzsche, Kraków 1996

R. Barthes, Śmierć autora, Teksty drugie, nr 1-2 / 1999

L. Bieszczad, Kryzys pojęcia sztuki. Filozoficzno-estetyczne koncepcje sztuki Th. W. Adorna, H.G. Gadamera, A.C. Danto, Kraków 2001

R. Bubner, Doświadczenie estetyczne, Warszawa 2005

G. Dickie, Czym jest sztuka? Analiza instytucjonalna w: red. M. Gołaszewska Estetyka w świecie, t. I, Kraków 1984

L. Ferry, Homo aestheticus, Sztuka i Filozofia, nr 9 / 1994

B. Frydryczak, Estetyki oporu, Zielona Góra 1995

B. Frydryczak, Świat jako kolekcja. Próba analizy estetycznej natury nowoczesności, Poznań 2002

M. Gołaszewska, red. Estetyka w świecie, t. I-V. Kraków 1984-1995 (wybrane teksty)

M. Gołębiewska, Demontaż atrakcji. O estetyce audiowizualności, Gdańsk 2003

M. Gołębiewska, Odnowienie estetyki? Diametros nr 3 / 2005

C. Korsmeyer, Gender w estetyce. Wprowadzenie, Kraków 2009

I. Lorenc, Filozoficzny charakter współczesnej estetyki, Diametros nr 3 / 2005

O. Marquard, Aesthetica i anaesthetica. Rozważania filozoficzne, Warszawa 2007

S. Morawski, Wybór pism estetycznych, Kraków 2007

O. Marquard, Aesthetica i anaesthetica. Rozważania filozoficzne, Warszawa 2007

S. Morawski, Wybór pism estetycznych, Kraków 2007

M. Ostrowicki, Wirtualne 'realis': estetyka w epoce elektroniki, Kraków 2006

L. Pareyson, Estetyka. Teoria formatywności, Kraków 2009

R. Shusterman, Estetyka pragmatyczna. Żywe piękno i refleksja nad sztuką, Wrocław 1998

K. Wilkoszewska, red. Estetyka transkulturowa, Kraków 2004

K. Wilkoszewska, Wariacje na postmodernizm, Kraków 2000

Wymagania dotyczące zaliczenia:

zaliczenie semestru (wykładu) w formie egzaminu ustnego

na ocenę składa się: odpowiedź na pytania egzaminacyjne, znajomość literatury i umiejętność formułowania myśli.

Nie dotyczy