Zagadnienia sztuki współczesnej

Wykład poświęcony prezentacji zjawisk i tendencji w architekturze powszechnej XX wieku w ujęciu problemowo-historycznym. Twórczość architektoniczna rozpatrywana będzie na tle przemian społeczno-kulturowych i politycznych.

1. Modernizm

Wskazanie podstaw i założeń stylu; poruszane są zagadnienia twórczości przedstawicieli De Stijl, Konstruktywizmu, Bauhausu w aspekcie odniesień do planowania miast, kształtu i funkcji współczesnej architektury, roli jaką ma ona pełnić w kontekście potrzeb społecznych i ekonomicznych. Prezentowane są sylwetki i twórczość wybranych architektów europejskich. Omawiane jest znaczenie wystawy „Architektura międzynarodowa” w Museum of Modern Art w Nowym Jorku.

Poruszane są zagadnienia z dziedziny architektury mieszkaniowej: nowatorskie rozwiązania, wpływ czynników społeczno-ekonomicznych, estetycznych i politycznych na formę budynków mieszkalnych i - organizujących je w określone struktury miejskie – osiedli. Omawiane są wystawy budowlane, na których prezentowano prototypowe rozwiązania urbanistyczne i architektoniczne. Poruszone są zarówno zagadnienie architektury jednorodzinnej, willowej, jak i wielorodzinnej, w tym koncepcja corbusierowskiej „maszyny do mieszkania”. Temat omówiony w oparciu o twórczość F.L.Wrighta, A.Loosa, L.Miesa van der Rohe, Le Corbusiera, , A.Aalto i in. Osobne zagadnienie stanowi amerykański program Case Study House.

Koncepcje modernistycznych miast w oparciu o projekty niezrealizowane (np. Ville Contemporaine, Plan Voisin, projekt dla Schelde, Algieru, Saint-Dié itp.) oraz konkretne realizacje (np. Brasilia, Chandigarh i in.).

Prezentacja utopijnych koncepcji budowy domów i rozplanowania miast, działalność angielskiej grupy Archigram i matabolistów japońskich oraz recepcja tejże działalności na przełomie XX i XXI wieku; omówienie powojennej architektury japońskiej w oparciu o twórczość Kenzo Tange, Kisho Kurokawy, Araty Isozaki i in.

2. Postmodernizm

W trakcie wykładu omawiane są podstawy i założenia stylu, prezentowane są zagadnienia krytyki architektonicznej, zwłaszcza w odniesieniu do twórczości czołowych przedstawicieli modernizmu; istotne będzie odnajdywanie i rozumienie cytatów architektonicznych oraz pastiszu w dziełach postmodernistycznych; omówiony zostanie nurt neomodernizmu i nowego odczytania spuścizny architektonicznej pochodzącej z 1 połowy XX wieku. Różnorodność rozwiązań architektonicznych omówiona zostanie w oparciu o zrealizowane obiekty (m.in. autorstwa R.Venturiego, R.Meiera, Ch.Moora, M.Gravesa, J.Stirlinga i in.).

3. Dekonstruktywizm

W trakcie wykładu omawiane są podstawy i założenia programowe stylu; wskazane jest znaczenie konstruktywizmu rosyjskiego i modernizmu na ukształtowanie nowego języka wypowiedzi architektonicznej; omówiona jest wystawa inaugurująca działalność dekonstruktywistów z przedstawieniem sylwetek i twórczości uczestników; Wykład poparty jest licznymi przykładami niezrealizowanych koncepcji i rysunków architektonicznych pochodzących z wczesnych lat 80-tych XX wieku oraz wykonanych obiektów z końca XX wieku i początku XXI.

Inne zagadnienia z zakresu sztuk plastycznych będą realizowane w formie wykładu konwersacyjnego przy udziale studentów. Treści i zakresy zagadnień będą każdorazowo ustalane zgodnie z zainteresowaniami grupy.

Metody oceniania:

- egzamin pisemny, w formie testu.

Na teście prezentowane będą obiekty do rozpoznania (te które były prezentowane na wykładach); należy wykazać się wiedzą o autorze, stylu, datowaniu - K_W01, K_W02, K_K02

Kryteria oceniania:

egzamin pisemny w formie testu

ndst – 55 pkt

dst – 56-65 pkt

dst plus – 66-75 pkt

db – 76-85 pkt

db plus – 86-90 pkt

bdb – 91-106 pkt

Referaty wraz z prezentacją na wybrany/zadany temat - W3, W4; U1; K1,3

Wykłady mają na celu przekazanie wiedzy o najnowszych realizacjach i trendach we współczesnej architekturze światowej oraz przygotowanie studentów do samodzielnej pracy na poziomie licencjatu, opartej na właściwej interpretacji współczesnego dzieła architektonicznego, znajomości nowoczesnych technik i materiałów budowlanych oraz podstawowych zagadnień krytyki artystycznej (architektonicznej).

LITERATURA PODSTAWOWA:

- Anda Rottenberg, Sztuka w Polsce 1945-2005, Warszawa 2005

- Piotr Krakowski, O sztuce nowe i najnowszej, Warszawa 1984

- Grzegorz Dziamski, Lata dziewięćdziesiąte, Arsenał, Poznań 2000

- G. Dziamski (red.), Od awangardy do postmodernizmu, Warszawa 1996

- U. Czartoryska, Od pop-artu do sztuki konceptualnej, Warszawa 1973

- Izabela Kowalczyk, Ciało i władza. Polska sztuka krytyczna lat 90. Warszawa 2002

- Alicja Kępińska, Nowa Sztuka. Sztuka polska w latach 1945-1978, Warszawa 1981

- Grzegorz Dziamski, Szkice o nowej sztuce, Warszawa 1984

(zagadnienia architektoniczne)

- Gössel P., Leuthäuser G., Architektura XX wieku, Kolonia 2006 (Architecture in the Twentieth Centry, Köln 1991)

- Ghirardo D., Architektura po modernizmie, wyd.VIA, 1999.

- Jencks Ch., Architektura postmodernistyczna, Warszawa 1987.

- Wujek J., Mity i utopie architektury XX wieku, Warszawa 1986.

- Watkin D., Historia architektury zachodniej, Warszawa 2001

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

- A.Wojciechowski, Młode malarstwo polskie, 1944-1974, wyd. 2, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1983

- Grzegorz Dziamski, Performance Warszawa (1984)

- Adam Kotula, Krakowski Piotr, Sztuka abstrakcyjna, Warszawa 1973

- Adam Kotula, Krakowski Piotr, Rzeźba współczesna, Warszawa 1980

- Encyklopedia Kultury Polskiej XXw. Od awangardy do postmodernizmu, red. G.Dziamski, Warszawa 1996

- Piotr Piotrowski, Znaczenia modernizmu. W stronę historii sztuki polskiej po 1945 roku, Rebis, Poznań, 1999

- Urszula Czartoryska, Przygody plastyczne fotografii, Gdańsk 2002

- Ryszard Kluszczyński, Obrazy na wolności. Studia z historii sztuk medialnych w Polsce, Warszawa 1998

(zagadnienia architektoniczne)

- Banham R., Rewolucja w architekturze, Warszawa 1979

- Baumgarth Ch., Futuryzm, Warszawa 1987

- Berkel B., Bos C., Niepoprawni wizjonerzy, Warszawa 2000

- Biegański P., U źródeł architektury współczesnej, Warszawa 1972.

- Blake P., Ludwig Mies van der Rohe – architektura i struktura, Warszawa 1991.

- Boesiger W., Le Corbusier. Oeuvre complète, Zurich 1929-1958

- Bonta J., Ludwig Mies van der Rohe, Warszawa 1983.

- Fiałkowski W., Siedmiu architektów XX wieku, Warszawa 1981

- Gans D., The Le Corbusier Guide, New York 2000

- Giedion S., Przestrzeń-czas-architektura, Warszawa 1975.

- Jencks Ch., Architektura późnego modernizmu, Warszawa 1989

- Jencks Ch., Ruch nowoczesny w architekturze, Warszawa 1987.

- Kotula A., Krakowski P., Architektura współczesna, Kraków 1967.

- Kosa Z., Kenzo Tange, Warszawa 1977.

- Kucharzewska J., Współczesna architektura i urbanistyka Pekinu w kontekście warunków politycznych, Toruń 2016.

- Lahti L., Alvar Aalto 1898-1976. Raj dla zwykłego człowieka, Köln 2006

- Máté P., Richard Neutra, Warszawa 1978.

- Naylor G., Bauhaus, Warszawa 1977.

- Nagy E., Le Corbusier, Warszawa 1977

- Norberg-Schulz Ch., Znaczenie w architekturze Zachodu, Warszawa 1999

- Olszewski A., Nowa forma w architekturze polskiej, 1900-1925, Warszawa 1967

- Overy P., De Stijl, Warszawa 1979.

- Pawley M., Norman Foster. A Global Architecture, London 1999

- Rasmussen S.E., Odczuwanie architektury, Warszawa 1999

- Sakellaridou I., Mario Botta. Architectural Poetics, New York 2000

- Sarnitz A., Adolf Loos, Bonn 2003

- Sławińska J., Ekspresja sił w nowoczesnej architekturze, Warszawa 1997

- Springer, Źle urodzone. Reportaże o architekturze PRL-u, Kraków 2011.

- Stopczyk S., Ekspresjonizm, Warszawa 1987.

- Tzonis A., Santiago Calatrava. The Poetics of Movement, London 2000

- Włodarczyk J., Prawda i kłamstwa architektury, Wydawnictwo Politechniki Białostockiej 2009.

- Winskowski P., Modernizm przebudowany. Inspiracje techniką w architekturze u progu XXI wieku, Kraków 2000.

- Wisłocka I., Dom i miasto jutra, Warszawa 1971

- Zumthor P., Myślenie architekturą, Kraków 2011