Komunikacja interpersonalna

Student powinien posiadać elementarną wiedzę z zakresu kultury żywego słowa zdobytą na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej.

przedmiot obowiązkowy

Bilans pracy studenta:

• udział w zajęciach = 15 godz.

• przeczytanie lektury obowiązkowej = 20 godz.

• przygotowanie ćwiczeń na zajęcia = 25 godz.

Łączny nakład pracy studenta wynosi 60 godz., co odpowiada 2 punktom ECTS.

Student:

W1: Zna i definiuje ogólną teorię komunikacji i jej rodzaje – K_W01 K_W08.

W2: Rozpoznaje komunikację werbalną i niewerbalną – K_W13.

Student:

U1: Praktycznie stosuje autoprezentację, właściwe akcentowanie i tempo wypowiedzi (opanowanie dwóch wskazanych tekstów) oraz pętli samogłoskowej – K_U07, K_U08.

Student:

K1: Posiada zdolność opanowania stresu i tremy oraz wystąpień publicznych, dostrzegając przy tym konieczność współpracy w grupie – K_K07.

Metoda gier symulacyjnych połączona z wykładem informacyjnym oraz poszukującą metodą ćwiczeniową.

- symulacyjna (gier symulacyjnych)

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

- ćwiczeniowa

Zagadnienia z podstaw komunikacji interpersonalnej odnoszą się przede wszystkim do problemu, jakim jest diagnozowanie i kształtowanie komunikacji w jej szerokim rozumieniu. Obecna sytuacja społeczno-kulturowa stawia osobę ludzką, a zwłaszcza rodzinę, wobec nowych wyzwań. Stąd też małżeństwo, rodzina i społeczeństwo często są przedmiotem analiz specjalistów z różnych dziedzin, w odniesieniu do kształtowania prawidłowej komunikacji. Chodzi tutaj o wykorzystanie wiedzy psychologicznej, pedagogicznej i teologicznej dotyczącej kształtowania dialogu, jak również zaburzeń komunikowania się oraz możliwości terapii i profilaktyki w tym zakresie.

Komunikacja interpersonalna w rodzinie, jako dyscyplina naukowa stara się podejmować te zagadnienia, które wynikają z jej naukowego charakteru, jak również praktycznego zastosowania. Na szczególną uwagę zasługuje jasność pojęć i terminów oraz czytelność aksjologiczna, gdyż wielokrotnie mówimy tym samym językiem, korzystamy z tych samych znaków, a zupełnie się nie rozumiemy. W tym celu w realizacji przedmiotu uwzględniono również poznanie i ćwiczenie zasad poprawnej wymowy, akcentowania wyrazowego i zdaniowego, frazowania i intonacji. Studenci zostają zapoznani z wiadomościami dotyczącymi anatomii narządów biorących udział w procesie fonacji, artykulacji i oddychania. Uwzględniono również podstawowe wiadomości z zakresu fonetyki, gramatyki i akustyki języka polskiego (ubezdźwięcznienia i upodobnienia wewnątrzwyrazowe i międzywyrazowe). W czasie prowadzonych ćwiczeń zostaje również dostrzeżona potrzeba tzw. rozgrzewki aparatu fonacyjnego, zapoznanie się z ćwiczeniami dykcyjnymi oraz wykonywanie ćwiczeń korygujących drobne wady wymowy. Ten element ma służyć kształceniu umiejętności poprawnego i wyraźnego wysławiania się, doskonaleniu umiejętności komunikacyjnych, rozwojowi wyobraźni i wyzwalaniu twórczości uczestników. Realizacja wskazanych zagadnień prowadzi do rozwoju emocjonalnego studentów oraz pokonywania przez nich barier komunikacyjnych. Uzdalnia do samodzielnego i kreatywnego myślenia, rozbudzania pomysłowości i odwagi współdziałania w grupie i pokazywania się publicznie. W pełnej realizacji przedmiotu została również uwzględniona tematyka tremy i sposoby jej eliminacji, jak również likwidacja naprężeń psychofizycznych (technika Aleksandra i ćwiczenie Dalkro’za). Powyższe wskazania z zakresu komunikacji (dialogu i budowania pozytywnych relacji osobowych) stały się źródłem i celem przyjęcia następującej szczegółowej problematyki zajęć: Na treść programową zajęć składają się następujące zagadnienia:

1. Wspólnota jako rzeczywistość społeczna i religijna (dialog i monolog) – 1 godz.

2. Pojęcie ogólnej teorii komunikacji i jej rodzaje (rozumienie → dialog → spotkanie) – 1 godz.

3. Komunikacja werbalna i niewerbalna (mowa ciała) – 2 godz.

4. Podstawowe wiadomości z zakresu fonetyki, gramatyki i akustyki języka polskiego – 1 godz.

5. Jak oswoić stres i tremę? – sposoby ich eliminacji – 1 godz.

6. Zdrowa komunikacja: cechy kalibrowanej komunikacji – 2 godz.

7. Zasady wystąpień publicznych (rady dla występujących) – 4 godz.

8. Autoprezentacja w rozmowie kwalifikacyjnej – 1 godz.

9. Manipulacje i blokady w komunikacji – 1 godz.

10. Sztuka dialogu w relacjach społecznych – 1 godz.

Literatura obowiązkowa:

Harwas-Napierała B., Komunikacja interpersonalna w rodzinie, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 2008.

Stewart J., Wprowadzenie do komunikacji interpersonalnej, w: J. Stewart (red.), Mosty zamiast murów, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2002.

Literatura dodatkowa:

Bandler R., Grinder J., Satir V., Zmieniamy się wraz z rodzinami – o zdrowej komunikacji, tłum. D. Golec, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1999.

Birch A., Malim T., Psychologia rozwojowa w zarysie, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2002.

Bolton R., Bariery na drodze komunikacji, w: J. Stewart (red.), Mosty zamiast murów, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2002.

Brannon L., Psychologia rodzaju. Kobiety i mężczyźni: podobni czy różni?, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002.

Domachowski W., Psychologia społeczna komunikacji niewerbalnej, Wyd. Edytor, Toruń 1993.

Eliasz H., O sposobach rozumienia pojęcia empatia, „Przegląd Psychologiczny”, 1980, nr 3.

Frydrychowicz S., Proces mówienia, Wyd. Naukowe UAM, Poznań 1999.

Glasl F., Pomocy – konflikty! Koncepcje – ćwiczenia – metody praktyczne, tłum. A. Murzyn, B. Kowalewska, Wyd. Impuls, Kraków 2008.

Gürtler H., Jak rozwiązywać konflikty w rodzinie: uśmiech zamiast łez, tłum. M. Kaczorowska, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2003.

Jagieła J., Komunikacja interpersonalna w szkole. Krótki przewodnik psychologiczny, Wydawnictwo Rubikon, Kraków 2004.

Kurcz J., Język i komunikacja, w: J. Strelau (red.), Psychologia, t. 2, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1997, s. 231-274.

Morreale Sh. P., Spitzberg B. H., Barge J. K., Komunikacja między ludźmi, tłum. D. Kobylińska i in., Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007.

Nęcki Z., Komunikacja międzyludzka, Wyd. Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 2000.

Niebrzydowski L., Rodzinne uwarunkowania kontaktów interpersonalnych dzieci i młodzieży, „Ossolineum”, Wrocław 1988.

Panz M., Jak dobrze wychowywać i kształcić? Materiały metodyczne dla nauczycieli i dyrektorów, Kraków 2010.

Tannen D., Ty nic nie rozumiesz, Wyd. W.A.B., Warszawa 1994.

Tyszkowa M., Dziadkowie i wnuki: charakterystyka stosunków wzajemnych, w: M. Tyszkowa (red.), Rodzina a rozwój jednostki, CPBP, Poznań 1990.

Wojciszke B., Kobiety i mężczyźni: odmienne spojrzenia na różnice, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002.

Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny, red. B. De Barbaro, oprac. P. Budzyna-Dawidowski i in., Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1999 (rozdział „Komunikacja w rodzinie”).

Ziemska M., Rodzina współczesna, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1999.

Żurek E., Sztuka wystąpień, czyli jak mówić, by osiągnąć cel, Wyd. Poltext, Warszawa 2005.

Metody oceniania (sprawdzania efektów):

Kolokwium ustne z treści ćwiczeń i literatury obowiązkowej – W1, W2, U1, K1.

Kryteria oceniania:

Student zalicza przedmiot, gdy:

a) uczestniczył w zajęciach – obecność na ćwiczeniach jest obowiązkowa i warunkuje przystąpienie studenta do kolokwium ustnego. Nie dopuszcza się nieobecności nieusprawiedliwionej. Każda nieobecność musi być obowiązkowo usprawiedliwiona (np. zwolnienie lekarskie);

b) otrzymał pozytywną ocenę na podstawie wyniku kolokwium ustnego obejmującego treści zajęć oraz literatury obowiązkowej (maksymalna liczba punktów do zdobycia 30, do uzyskania pozytywnej oceny wymagane jest przynajmniej 16 punktów);

c) uzyskał pozytywną ocenę za opanowanie dwóch wskazanych tekstów oraz pętli samogłoskowej (maksymalna liczba punktów do zdobycia 20, do uzyskania pozytywnej oceny wymagane jest przynajmniej 11 punktów).

Student może w sumie uzyskać maksymalnie 50 punktów. Wykładowca może jednorazowo przyznać studentowi maksymalnie 4 punkty za jego zaangażowanie oraz wykazane treści rozszerzone i dopełniające, gratyfikując również staranność i systematyczność pracy. Do zaliczenia semestru wymagane jest 26 punktów, które ustala się według następujących kryteriów:

45-50 punktów – bardzo dobry (5)

40-44 punktów – dobry plus (4,5)

35-39 punktów – dobry (4)

30-34 punktów – dostateczny plus (3,5)

26-29 punktów – dostateczny (3)

25 punktów i mniej – niedostateczny (2)