Praktyczna nauka zawodu

Student rozpoczynający kształcenie z przedmiotu „Praktyczna Nauka Zawodu” powinien posiadać wiedzę z zakresu chemii ogólnej i analitycznej, fizycznej, biofizyki, biochemii, anatomii, fizjologii i patofizjologii zdobytą podczas realizacji przedmiotów w toku studiów.

przedmiot obligatoryjny

1. Nakład pracy związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi:

– udział w wykładach: nie dotyczy

– udział w laboratoriach: 235 godzin

– udział w seminariach: nie dotyczy

– udział w konsultacjach: 60 godzin

– kolokwia praktyczne i teoretyczne: 12 + 10 = 22 godziny

Nakład pracy związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi 317 godzin, co odpowiada 12,68 punktu ECTS.

2. Bilans nakładu pracy studenta:

– udział w wykładach: nie dotyczy

– udział w laboratoriach: 235 godzin

– udział w seminariach: nie dotyczy

– udział w konsultacjach: 60 godzin

– czytanie wybranego piśmiennictwa naukowego:

30 godzin

– przygotowanie do laboratoriów: 80 godzin

– przygotowanie do kolokwiów: 48 godzin

– kolokwia praktyczne i teoretyczne: 12 + 10 = 22 godziny

Łączny nakład pracy studenta związany z realizacją przedmiotu wynosi 475 godzin, co odpowiada 19 punktom ECTS.

3. Nakład pracy związany z prowadzonymi badaniami naukowymi:

– czytanie wybranego piśmiennictwa naukowego: 30 godzin

Łączny nakład pracy studenta związany z prowadzonymi badaniami naukowymi wynosi 30 godzin, co odpowiada 1,20 punktu ECTS

4. Czas wymagany do przygotowania się i do uczestnictwa

w procesie oceniania:

− przygotowanie do kolokwiów:48 godzin

– kolokwia praktyczne i teoretyczne: 12 + 10 = 22 godziny

Łączny nakład pracy studenta związany z przygotowaniem się i uczestnictwem w procesie oceniania wynosi 70 godzin, co odpowiada 2,80 punktu ECTS

5. Bilans nakładu pracy o charakterze praktycznym:

– udział w laboratoriach: 235 godzin

– przygotowanie do laboratoriów (w zakresie praktycznym): 40 godzin

– czytanie wybranego piśmiennictwa naukowego (w zakresie praktycznym): 20 godzin

– przygotowanie do kolokwium praktycznego 28 godzin

– udział w konsultacjach (w zakresie praktycznym) 40 godzin.

– kolokwia praktyczne: 12 godzin

Łączny nakład pracy o charakterze praktycznym wynosi 375 godzin co odpowiada 15 punktom ECTS

6. Bilans nakładu pracy studenta poświęcony zdobywaniu kompetencji społecznych w zakresie laboratoriów

− kształcenie w dziedzinie afektywnej poprzez proces samokształcenia (przygotowanie do laboratoriów): 25 godzin.

Łączny czas pracy studenta potrzebny do zdobywania kompetencji społecznych w zakresie seminariów oraz ćwiczeń wynosi 25 godzin, co odpowiada 1 punktowi ECTS

7. Czas wymagany do odbycia obowiązkowej praktyki:

− nie dotyczy.

W1:  opisuje zasady funkcjonowania aparatury laboratoryjnej, definicje, metody oceny: precyzji, dokładności, specyficzności i czułości oraz zasady prawidłowej kalibracji i kontroli jakości badań (K_F.W2, K_F.W5)

W2:  opisuje procedury związane ze zlecaniem badań laboratoryjnych, przyjmowaniem zleceń na badania oraz zasady dokumentacji i archiwizacji zleceń (K_F.W4)

W3:  określa wpływ czynników fazy przedanalitycznej, analitycznej i postanalitycznej na wynik badania oraz metody pozwalające na ich eliminację (K_F.W1)

W4:  określa wpływ czynników fazy przedlaboratoryjnej i laboratoryjnej i polaboratoryjnej na wynik badań mikrobiologicznych oraz metody pozwalające na ich eliminację (K_F.W1, K_F.W2)

W5:  opisuje znaczenie badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych w rozpoznawaniu, monitorowaniu, rokowaniu i profilaktyce chorób, określa zasadność ich wykonywania w celu poszerzenia diagnostyki laboratoryjnej i mikrobiologicznej w wybranych stanach chorobowych (K_F.W4)

W6:  wymienia rodzaje materiałów biologicznych stosowanych w badaniach laboratoryjnych i mikrobiologicznych, objaśnia metody ich prawidłowego pobierania, przechowywania i transportu (K_F.W6, K_F.W7, K_F.W8)

W7:  opisuje kliniczne aspekty wybranych zaburzeń metabolicznych oraz badania laboratoryjne stosowane w ich diagnozowaniu, monitorowaniu i leczeniu, w tym zasady wykonywania prób czynnościowych (K_F.W11)

W8:  określa w aspekcie teoretycznym i praktycznym zasadę wykonywania manualnych i zautomatyzowanych oznaczeń ilościowych i jakościowych parametrów laboratoryjnych tj. oznaczania stężeń: węglowodanów, lipidów, białek i metabolitów tych związków w płynach ustrojowych oraz oznaczania parametrów równowagi kwasowo-zasadowej i wodno- elektrolitowej (K_F.W9, K_F.W10)

W9:  opisuje morfologię, taksonomię i mechanizmy chorobotwórczości najczęstszych czynników zakażeń bakteryjnych, grzybiczych i wirusowych (K_F.W15)

W10: wymienia zasady diagnostyki mikrobiologicznej poszczególnych rodzajów drobnoustrojów (bakterii, wirusów i grzybów) odpowiedzialnych za zakażenia miejscowe i układowe oraz zna zasady doboru odpowiednich podłóż i metod diagnostycznych do ich identyfikacji (K_F.W16)

W11: charakteryzuje statystyczne podstawy walidacji metod analitycznych oraz opisuje metody opracowania wyników i oceny ich wartości diagnostycznej (K_F.W2)

W12: zna zasady interpretacji wyników badań laboratoryjnych w oparciu o zakresy wartości referencyjnych, rozumie pojęcia czułości, swoistości diagnostycznej i wartości predykcyjnej badań (K_F.W3)

W13: zna zasady interpretacji wyników badań mikrobiologicznych (K_F.W3)

W14: opisuje zasady kontroli jakości obowiązujące w medycznych laboratoriach diagnostycznych oraz zasady ich dokumentacji w celach akredytacji i certyfikacji (K_F.W5)

W15: opisuje znaczenie laboratoryjnego systemu informatycznego w rutynowej pracy laboratoryjnej oraz opisuje zasady prawidłowej rejestracji badan i archiwizacji wyników badań analitycznych i mikrobiologicznych (K_F.W4)

W16: wymienia metody badań typu POCT, szybkich testów diagnostycznych i samokontroli oraz wymagania analityczne, jakie muszą spełniać stosowane urządzenia (K_F.W21)

W17: określa zasady doboru i wykonywania laboratoryjnych i mikrobiologicznych badań przesiewowych oraz ich znaczenie w profilaktyce i leczeniu wybranych chorób (K_F.W3)

U1:  wyjaśnia pacjentowi i personelowi medycznemu wpływ czynników przedanalitycznych / przedlaboratoryjnych na wiarygodność wyniku badania analitycznego i mikrobiologicznego oraz potrafi przeprowadzić szkolenie w zakresie prawidłowego pobierania materiału biologicznego (K_F.U1, K_F.U2)

U2:  prawidłowo pobiera i przygotowuje materiał do badań analitycznych (krew żylna, włośniczkowa, mocz), ocenia jego przydatność oraz dobiera właściwe metody analityczne pozwalające na uzyskanie wiarygodnych wyników badań laboratoryjnych (K_F.U3, K_F.U4)

U3:  prawidłowo ocenia przydatność materiału klinicznego do badań mikrobiologicznych, z uwzględnieniem właściwego wskazania warunków jego przechowywania pozwalającego na uzyskanie wyników danego postępowania diagnostycznego (K_F.U3, K_F.U4)

U4:  prawidłowo dobiera i ocenia diagnostyczną metodę analityczną pod względem klinicznym i analitycznym (kalibracja, kontrola metody, precyzja, wiarygodność wyników) (K_F.U5)

U5:  prawidłowo posługuje się drobnym sprzętem laboratoryjnym i automatycznymi analizatorami stosowanymi w laboratorium do badań jakościowych i ilościowych oraz potrafi wyjaśnić i zastosować procedury walidacji metod diagnostycznych zgodnie z zasadami kontroli jakości (K_F.U6, K_F.U7, K_F.U9, K_F.U15)

U6:  potrafi prowadzić i dokumentować wewnątrzlaboratoryjną kontrolę jakości badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych (K_F.U8)

U7:  uzyskuje prawidłowe wyniki badań jakościowych ilościowych w moczu (K_F.U10)

U8:  ocenia poprawność i prawidłowo interpretuje wyniki badań analitycznych w oparciu o zakresy wartości referencyjnych (z uwzględnieniem różnych czynników) i badań mikrobiologicznych oraz określa ich przydatność diagnostyczną w odniesieniu do danej patologii lub jednostki chorobowej (K_F.U20)

U9:  prawidłowo dobiera odpowiednie profile i algorytmy badań laboratoryjnych wybranych jednostkach chorobowych w oparciu o aktualny stan wiedzy i najnowsze wytyczne (K_F.U20)

U10: prawidłowo dobiera odpowiednie metody diagnostyki mikrobiologicznej i opisuje algorytmy postępowania podczas wykonywania kolejnych etapów badań mikrobiologicznych w wybranych zakażeniach w oparciu o aktualny stan wiedzy (K_F.U21)

U11: określa zależności pomiędzy stanem klinicznym pacjenta, a wynikami badań laboratoryjnych lub mikrobiologicznych oraz przewiduje przebieg choroby (K_F.U22)

U12: wykonuje badania mikrobiologiczne zgodnie z zgodnie z obowiązującymi procedurami, wytycznymi i rekomendacjami (K_F.U23)

U13: ocenia poprawność oraz prawidłowo odczytuje i interpretuje wynik badania mikroskopowego, posiewu materiału klinicznego na podłożach, badania serologicznego i ostateczny wynik badania mikrobiologicznego wydawany na zewnątrz laboratorium mikrobiologicznego (K_F.U20)

K1:  stosuje zasady koleżeństwa we współpracy zawodowej (K_F.K1)

K2:  pracuje w grupie oraz wspólnie odpowiada za realizowane cele (K_F.K2)

K3:  prawidłowo ocenia i próbuje samodzielnie rozwiązać problemy związane z wykonywaniem zawodu diagnosty laboratoryjnego oraz rozumie potrzebę komunikowania się z odbiorcami wyników badań laboratoryjnych (K_F.K1)

Wykład:

− nie dotyczy

Laboratoria:

− metoda obserwacji

− ćwiczenia praktyczne

− studium przypadku

− analiza wyników badań mikrobiologicznych

− metoda klasyczna problemowa

− dyskusja

Seminaria:

− nie dotyczy

- pokaz

- opis
- opowiadanie
- pogadanka

- ćwiczeniowa
- doświadczeń
- giełda pomysłów
- klasyczna metoda problemowa
- laboratoryjna
- obserwacji
- okrągłego stołu
- seminaryjna
- studium przypadku

- metody służące prezentacji treści

Przedmiot „Praktyczna Nauka Zawodu” ma na celu przygotowanie studenta do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego. Obejmuje ćwiczenia praktyczne i teoretyczne, w trakcie których student zapoznaje się z organizacją pracy w medycznym laboratorium diagnostycznym i mikrobiologicznym, obsługą automatycznych analizatorów biochemiczno

- immunochemicznych, systemów automatycznych do posiewu krwi, barwienia preparatów, identyfikacji drobnoustrojów i oceny antybiotykowrażliwości oraz z metodami manualnymi stosowanymi w diagnostyce laboratoryjnej. Praktyczna nauka zawodu pomaga w zdobyciu praktycznych umiejętności niezbędnych w pracy diagnosty laboratoryjnego.

Zajęcia laboratoryjne mają na celu zapoznanie studenta z zasadami bezpieczeństwa pracy w laboratorium diagnostycznym, przedstawienie obiegu próbki w laboratorium. Podczas laboratoriów studenci zapoznają się ze wzorem zlecenia na badanie analityczne i mikrobiologiczne, prawidłowo wypełnionym zleceniem, grupowaniem badań na zleceniu, znajomością skrótów i nazw badań na zleceniu, oraz praktycznym rejestrowaniem badań. Studenci poznają rodzaje materiału biologicznego do badań analitycznych i mikrobiologicznych, rodzaje pojemników i podłoży do przechowywania materiału do badań mikrobiologicznych, probówek do pobierania krwi oraz stosowane antykoagulanty w badaniach laboratoryjnych. Ponadto studenci zapoznani zostają z podstawowymi pojęciami: hemolizy, lipemii, ksantochromii, skrzepów we krwi pobranej z antykoagulantami oraz wpływem nieprawidłowego przechowywania materiału biologicznego i powyższych czynników na wynik badania laboratoryjnego. Zajęcia z praktycznej nauki zawodu pozwalają również zapoznać słuchaczy z techniką pipetowania, z obliczeniami stosowanymi w pracy laboratoryjnej oraz standardami wirowania krwi i moczu, i postępowaniem z probówką po odwirowaniu.

Laboratoria mają na celu przedstawienie znaczenia badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych w medycynie i zapoznanie z pojęciem paneli (profili) diagnostycznych oraz rodzajem badań mikrobiologicznych, które mogą być wykonane odpowiednio w Zakładzie Diagnostyki Laboratoryjnej i Zakładzie Mikrobiologii Klinicznej. W trakcie laboratoriów studenci poznają teoretyczne

i praktyczne zasady metod manualnych i zautomatyzowanych dotyczących oznaczania ilościowego i jakościowego parametrów biochemicznych, technik immunochemicznych i elektroforetycznych stosowanych w laboratorium. Zapoznają się także z metodami diagnostyki mikrobiologicznej (techniką mikroskopowania, metodami posiewu materiału klinicznego na różne podłoża, metodami hodowli i identyfikacji drobnoustrojów, serologicznymi i molekularnymi metodami diagnostyki mikrobiologicznej, metodami oznaczenia antybiotykowrażliwości drobnoustrojów i wykrywania mechanizmów ich oporności na leki) stosowanymi do identyfikacji czynników etiologicznych w przypadkach zakażeń miejscowych, narządowych i układowych człowieka i w przypadkach kolonizacji i nosicielstwa. Poznając zróżnicowane fenotypy antybiotykowrażliwości drobnoustrojów uczą się właściwego doboru antybiotykoterapii wobec izolowanych z materiału klinicznego alert patogenów. Ponadto studenci zapoznawani są z badaniami wykorzystywanymi również w ramach dochodzeń epidemiologicznych.

Na podstawie zdobytej wiedzy studenci dokonują próby interpretacji podstawowych wyników badań laboratoryjnych analitycznych i mikrobiologicznych oraz oceniają wartości diagnostyczne wyników. Studenci poznają zasady doboru badań laboratoryjnych i wpływu na wynik badania fazy przedanalitycznej i postanalitycznej. Zajęcia z Praktycznej Nauki Zawodu pozwalają zapoznać słuchaczy z zasadami komputeryzacji laboratorium i działaniami laboratoryjnego systemu informatycznego. Student zdobywa także wiedzę dotyczącą prowadzenia i dokumentacji wewnątrzlaboratoryjnej

i zewnątrzlaboratoryjnej kontroli jakości. Studenci potrafią zaproponować profile, schematy i algorytmy postępowania diagnostycznego w różnych stanach klinicznych, zgodne z zasadami etyki zawodowej, wymogami dobrej praktyki laboratoryjnej i medycyny laboratoryjnej opartej na dowodach naukowych. Uczą się planowania i realizacji zadań badawczych. Laboratoria pozwalają uczestniczyć studentom w codziennej diagnostyce laboratoryjnej i mikrobiologicznej oraz pozwalają na wypracowanie umiejętności pracy indywidualnej i zespołowej.

Literatura podstawowa:

1. Dembińska-Kieć A, Naskalski J, Solnica B. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Edra Urban & Partner, Wrocław 2017

2. Dzierżanowska D. Zakażenia szpitalne. α-medica press, Bielsko-Biała 2008

3. Guder WG, Narayanan S, Wisser H, Zawta B. Próbki

od pacjenta do laboratorium: wpływ zmienności przedanalitycznej na jakość wyników badań laboratoryjnych. MedPharm Polska, Warszawa 2012

4. Murray PR, Rosenthal KS, Pfaller MA. Mikrobiologia. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2011 lub 2018

5. Przondo–Mordarska A. Podstawowe procedury laboratoryjne w bakteriologii klinicznej. PZWL, Warszawa 2005

6. Solnica B. Diagnostyka laboratoryjna. PZWL, Warszawa 2013

7. Szewczyk E. Diagnostyka bakteriologiczna. PWN, Warszawa 2013

Literatura uzupełniająca:

1. Czasopisma: Diagnostyka laboratoryjna (kwartalnik); Badanie i diagnoza

2. Dziubek Z. Choroby zakaźne i pasożytnicze. PZWL, Warszawa 2006

3. Portal www.labtestonline.pl

4. Rekomendacje antybiotykowrażliwości bakterii

i wrażliwości grzybów na leki przeciwgrzybicze ze strony ze stony www.korld.edu.pl i www.eucast.org

5. Rekomendacje dotyczące zakażeń układowych ze strony internetowej www.antybiotyki.edu.pl

Podstawą do zaliczenia przedmiotu Praktyczna nauka zawodu jest przestrzeganie zasad ujętych w Regulaminie Dydaktycznym Katedry Mikrobiologii oraz Regulaminie Dydaktycznym Katedry Diagnostyki Laboratoryjnej.

Metody oceniania:

Kolokwia/ sprawdziany pisemne: zaliczenie na ocenę

na podstawie testu (test pisemny: pytania otwarte i zamknięte, odpowiedzi jednokrotnego wyboru) z wiedzy zdobytej w trakcie laboratoriów.

W przypadku zaliczeń pisemnych (testy na sprawdzianach pisemnych, kolokwiach) uzyskane punkty przelicza się na oceny według następującej skali:

Procent punktów Ocena

92-100% Bardzo dobry

84-91% Dobry plus

76-83% Dobry

68-75% Dostateczny plus

60-67% Dostateczny

0-59% Niedostateczny

Niezaliczenie kolokwium równoznaczne jest z otrzymaniem oceny niedostatecznej i koniecznością zdawania kolokwium poprawkowego.

Praktyczne wykonanie zadań w czasie laboratoriów

- samodzielne, poprawne wykonanie określonego zadania praktycznego związanego z tematyką zajęć.

Kolokwium praktyczne/ sprawdzian praktyczny

- samodzielne, poprawne wykonanie określonego zadania praktycznego związanego z tematyką zajęć i/lub interpretacja wyników badań, testów, posiewów, preparatów wraz z odpowiedzią na krótkie pytania związane treścią tematów realizowanych podczas kilku ostatnich laboratoriów.

Przedłużona obserwacja/Aktywność (1-3 punkty; 3 punkty

= ocena bardzo dobry)

Kryteria oceniania:

- Kolokwia/ sprawdziany pisemne: ≥ 60% (W1, W2, W3, W4, W5, W6, W7, W8, W9, W10, W11, W12, W13, W14, W15, W16)

- Praktyczne wykonanie zadań w czasie laboratoriów:

≥ 60% (U1, U2, U3, U4, U5, U6, U7, U8, U9, U10, U11, U12, U13)

- Kolokwium praktyczne/ sprawdzian praktyczny ≥ 60% (W1, W2, W3, W4, W5, W6, W7, W8, W9, W10, W11, W12, W13, W14, W15, W16, U1, U2, U3, U4, U5, U6, U7, U8, U9, U10, U11, U12, U13)

- Przedłużona obserwacja/Aktywność (1-3 punktów; 3 punkty = ocena bardzo dobry) (U1, U2, U4, U5, U6, U7, U9, U10, U11, U12, U13, K1, K2, K3)

W ramach przedmiotu nie odbywają się praktyki zawodowe