Chemia kliniczna

Student rozpoczynający kształcenie z przedmiotu Chemia kliniczna powinien posiadać wiedzę z zakresu chemii ogólnej i fizycznej, biofizyki, biochemii oraz fizjologii i patofizjologii człowieka zdobytą podczas realizacji przedmiotów w toku studiów.

1. Nakład pracy związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi:

– udział w wykładach: 55 godzin

– udział w laboratoriach: 95 godzin

– udział w seminariach: 40 godzin

– udział w konsultacjach naukowo-badawczych:60 godzin

– egzamin praktyczny i teoretyczny: 6 godz.

Nakład pracy związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi 256 godzin, co odpowiada 10,24 punktom ECTS.

2. Bilans nakładu pracy studenta:

– udział w wykładach: 55 godzin

– udział w laboratoriach: 95 godzin

– udział w seminariach: 40 godzin

– udział w konsultacjach: 60 godzin

– czytanie wskazanej literatury: 15 godzin

– przygotowanie do laboratoriów: 70 godzin

– przygotowanie do seminariów: 25 godzin

– przygotowanie do kolokwiów: 30 godzin

– przygotowanie do egzaminu i egzamin: 30 + 6 = 36 godzin

Łączny nakład pracy studenta związany z realizacją przedmiotu wynosi 426 godzin, co odpowiada 17,04 punktom ECTS.

3. Nakład pracy związany z prowadzonymi badaniami naukowymi

- udział w wykładach (z uwzględnieniem wyników badań oraz opracowań naukowych z zakresu chemii klinicznej): 20 godz.

- czytanie wskazanego piśmiennictwa naukowego: 15 godz.

Łączny nakład pracy studenta związany z prowadzonymi badaniami naukowymi wynosi 35 godzin, co odpowiada 1,40 punktu ECTS

4. Czas wymagany do przygotowania się i do uczestnictwa w procesie oceniania:

– przygotowanie do kolokwium: 30 godzin

– przygotowanie do egzaminu i egzamin: 30 + 6 = 36 godzin

Łączny nakład pracy studenta związany z przygotowaniem się i uczestnictwem w procesie oceniana wynosi 66 godzin, co odpowiada 2,64 punktom ECTS

5. Nakład pracy związany z aspektami praktycznymi kształcenia

– udział w laboratoriach: 95 godzin

– udział w seminariach w zakresie praktycznym: 30 godzin

– udział w konsultacjach z zakresu praktycznego wykonania analiz laboratoryjnych: 20 godzin

– przygotowanie do laboratoriów w zakresie praktycznym:

50 godz.

– przygotowanie do seminariów w zakresie praktycznym:

20 godzin

– przygotowanie do egzaminu praktycznego i egzamin praktyczny: 20 + 3 = 23 godzin

Łączny nakład pracy studenta związany z aspektami praktycznymi kształcenia wynosi 238 godzin, co odpowiada 9,52 punktom ECTS.

6. Bilans nakładu pracy studenta poświęcony zdobywaniu

kompetencji społecznych w zakresie laboratoriów

- kształcenie w dziedzinie afektywnej poprzez proces

samokształcenia (przygotowanie do laboratoriów): 20 godzin,

co odpowiada 0,8 punktu ECTS

7. Czas wymagany do odbycia obowiązkowej praktyki: nie dotyczy

W1: opisuje zasady współpracy z personelem medycznym i czynniki wpływające na wyniki analiz w fazie przedlaboratoryjnej i pozalaboratoryjnej wykonywania badań – K_F.W1.

W2: prawidłowo interpretuje czynniki laboratoryjne decydujące o jakości metod analitycznych i wpływające na wiarygodność wyników: precyzję, dokładność, poprawność, specyficzność, czułość i liniowość metod – K_F.W2.

W3: analizuje elementy diagnostycznej charakterystyki badania: czułość i swoistość diagnostyczną testu, wartości predykcyjne, wskaźniki prawdopodobieństw oraz zasady doboru wartości decyzyjnej – K_F.W3.

W4: wyjaśnia podstawowe zasady walidacji metod analitycznych i kontroli jakości badań laboratoryjnych oraz sposoby ich dokumentowania – K_F.W5.

W5: wymienia rodzaje oraz zasady pobierania, transportu, przechowywania i przygotowania materiału biologicznego do analizy K_ F.W6. , K_F.W8.

W6: wyjaśnia teoretyczne i praktyczne problemy ilościowych i jakościowych metod oznaczania parametrów biochemicznych, oraz rozumie znaczenie tych badań dla diagnostyki różnicowej, oceny efektów leczenia oraz prognozowania – K_F.W9.,

W7: charakteryzuje teoretyczne i praktyczne problemy metod oznaczania elektrolitów i parametrów równowagi kwasowo-zasadowej – K_F.W10.

W8: analizuje teoretyczne i praktyczne problemy związane z wykonaniem próby czynnościowej w laboratorium i innej placówce opieki medycznej – K_F.W11.

W9: uzasadnia potrzebę wykonywania badań w miejscu opieki nad pacjentem (POCT) – K_F.W21.

U1: potrafi wyjaśnić wpływ czynników przedlaboratoryjnych na wynik wykonywanych oznaczeń biochemicznych i uzasadnić konieczność powtórzenia badania – K_F.U1.

U2: potrafi wskazać warunki pobrania materiału biologicznego do oznaczeń parametrów laboratoryjnych – K_F.U2.

U3: rozpoznaje nieprawidłowo pobrany materiał biologiczny oraz właściwie przechowuje i przygotowuje materiał do analizy – K_F.U4.

U4: potrafi prawidłowo dobrać metody analityczne do mierzonego parametru, rodzaju materiału biologicznego, celu analizy i przeprowadzić ich kalibrację – K_F.U5.

U5: potrafi precyzyjnie wykonać analizę oraz stosuje właściwe metody obliczania wyników i oceny ich wiarygodności – K_F.U5.

U6: potrafi kalibrować i obsługiwać sprzęt pomiarowy oraz zna zasady jego użytkowania i konserwacji – K_F.U6.

U7: stosuje właściwe procedury walidacji aparatury pomiarowej i metod badawczych – K_F.U7.

U8: potrafi przeprowadzić kontrolę wewnątrzlaboratoryjną i zewnątrzlaboratoryjną jakości badań oraz prawidłowo dokumentuje wyniki tych sprawdzianów – K_F.U8.

U9: potrafi oznaczyć parametry gospodarki węglowodanowej, lipidowej, białkowej wykorzystując jakościowe i ilościowe metody ich oznaczania – K_F.U9.

U10: potrafi oznaczyć stężenia elektrolitów w materiale biologicznym – K_F.U9.

U11: potrafi zaprojektować panel badania diagnostycznego dla wybranych jednostek chorobowych – K_F.U21.

K1: wykazuje umiejętność rozwiązywania, w sposób kreatywny, problemów związanych z doborem metod analitycznych i metod statystycznych, wymaganą w wykonywaniu czynności diagnosty laboratoryjnego – K_F.K2.

K2: współpracuje z członkami zespołu wykonując zadania praktyczne w parach i grupach oraz planując pracę grupy – K_F.K3.

K3: wykazuje umiejętność współpracy z przedstawicielami innych zawodów medycznych – K_F.K3

Wykład:

– wykład informacyjny wspomagany technikami multimedialnymi,

– wykład problemowy z prezentacją multimedialną,

– wykład interaktywny

Realizowane z wykorzystaniem technik i narzędzi edukacyjnych w zakresie zdalnego kształcenia.

Laboratoria:

– metoda laboratoryjna, obserwacji, pokazu,

– metoda ćwiczeniowa,

– analiza studium przypadku,

– dyskusja okrągłego stołu.

Seminaria:

– analiza studium przypadku,

– dyskusja dydaktyczna,

– debata panelowa.

- pokaz

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

- ćwiczeniowa
- laboratoryjna
- okrągłego stołu
- seminaryjna
- studium przypadku

- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- metody służące prezentacji treści
- metody wymiany i dyskusji

Zajęcia z przedmiotu Chemia kliniczna na kierunku Analityka medyczna realizowane są na III, IV i V semestrze. Przedmiot obejmuje 55 godzin wykładów, 95 godzin laboratoriów i 40 godzin seminariów. Zasadniczym celem nauczania Chemii klinicznej na kierunku Analityka medyczna jest przygotowanie studentów do pracy w laboratorium medycznym. Wiedza obejmująca metody oznaczania parametrów we krwi, moczu i innych płynach ustrojowych oraz analizę wiarygodności badań laboratoryjnych jest niezbędna w pracy zawodowej diagnosty laboratoryjnego.

Chemia kliniczna dotyczy jakościowych i ilościowych metod chemicznej analizy substancji zawartych w organizmie człowieka ze szczególnym uwzględnieniem testów laboratoryjnych na potrzeby diagnozy chorób i monitorowania leczenia.

Celem realizacji przedmiotu jest:

– zapoznanie studentów z metodami analitycznymi stosowanymi do oznaczania biochemicznych parametrów laboratoryjnych,

– omówienie zagadnień dotyczących oceny wiarygodności badań laboratoryjnych oraz podstaw walidacji i oceny statystycznej metod analitycznych,

– przybliżenie wiedzy z zakresu oceniania badań laboratoryjnych i możliwych błędów przedlaboratoryjnych, analitycznych i interpretacji,

– zapoznanie studentów z metodami stosowanymi do oznaczania enzymów wskaźnikowych, sekrecyjnych i ekskrecyjnych wykorzystywanych do potwierdzania zmian narządowych,

– zapoznanie studentów z metodami analitycznymi używanymi do oznaczania biochemicznych parametrów laboratoryjnych, takich jak: glukoza, fruktoza, galaktoza, hemoglobina glikowana, fruktozoamina, związki ketonowe, mleczany, lipoproteiny, cholesterol z podziałem na frakcje, triglicerydy, białko całkowite, albumina, białka ostrej fazy, przeciwciała, biomarkery chorób reumatycznych, sód, potas, chlorki, osmolarność, wapń, magnez, fosforany, mocznik, kwas moczowy, amoniak, kreatynina, bilirubina z podziałem na frakcje, kwasy żółciowe,

– przybliżenie wiedzy z zakresu diagnostyki i monitorowania przebiegu cukrzycy i stanów przedcukrzycowych,

– przedstawienie zagadnień diagnostyki, monitorowania przebiegu i prewencji miażdżycy,

– omówienie wykorzystania parametrów białek ostrej fazy oraz reumatycznych w praktyce klinicznej,

– przedstawienie metod elektroforezy i immunofiksacji używanych do oceny stanów chorobowych przebiegających z hipo-. hiper- i/lub dysproteinemią,

– przybliżenie wiedzy z zakresu obliczania i wykorzystania wskaźników osmotycznych oraz badań klirensowych kreatyniny,

– przedstawienie zagadnień dotyczących praktycznego zastosowania metod analitycznych w laboratorium diagnostycznym,

– omówienie wykorzystania parametrów równowagi wodno elektrolitowej, mineralnej i kwasowo-zasadowej w praktyce klinicznej.

W trakcie wykładów studenci zapoznawani są z teoretycznymi i praktycznymi aspektami metodyki jakościowego i ilościowego oznaczania w materiale biologicznym użytecznych diagnostycznie parametrów biochemicznych. Przedstawiona zostaje wiedza dotycząca metod oznaczania, użyteczności diagnostycznej oraz czynników wpływających na wyniki badań laboratoryjnych parametrów uszkodzenia narządów oraz tkanek.

Podczas laboratoriów studenci zapoznają się z aparaturą laboratoryjną i samodzielne wykonują oznaczenia wybranych analitów stosując testy kolorymetryczne, spektrofotometryczne, immunochromatograficzne i immunoenzymatyczne (ELISA). Wyniki badań uzyskane na podstawie obliczeń odnoszą do zakresów referencyjnych właściwych dla wieku, płci, grupy społecznej i stylu życia. Studenci samodzielne przeprowadzają kontrolę metody analitycznej, kalibrację sprzętu laboratoryjnego oraz dokonują zapisu z przeprowadzonych kontroli. Studenci poznają wymagania dotyczące przygotowania materiału biologicznego i odczynników.

W ramach seminarium studenci dokonują doboru metod laboratoryjnych w kontekście celu analizy i ich przydatności diagnostycznej oraz oceniają jakość wybranych metod. Proponują panele badań diagnostycznych, analizują wyniki tych badań i czynniki wpływające na ich interpretację.

Literatura obowiązkowa:

1. Dembińska-Kieć A, Naskalski J:, Solnica B. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Edra Urban & Partner, Wrocław 2017

2. Hughes J, Jefferson A: Chemia kliniczna. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010

3. Sapa A., Bil-Lula I., Krzywonos-Zawada A., Urbaniak J., Woźniak M., Rak A.: Chemia kliniczna dla studentów analityki medycznej. UM Wrocław, Wrocław 2015

4. Solnica B, Sztefko K: Medyczne Laboratorium Diagnostyczne- Metodyka i aparatura, PZWL, Warszawa 2015

Literatura uzupełniająca

1. Gernard W: Podstawy kontroli jakości badań. Centrum Promocji Nauk Medycznych, Lublin 2000

2. Kątnik-Prastowska I: Immunochemia w biologii medycznej. Metody laboratoryjne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009

3. Kopczyńska E: Przydatność markerów nowotworowych w diagnostyce onkologicznej. AMB Bydgoszcz 2004

4. Kokot F, Franek E.: Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej, PZWL, Warszawa 2013

Kryterium zaliczenia stanowi próg ≥ 60%

Egzamin teoretyczny (zaliczenie ≥ 60%): W1, W2, W3, W4, W5, W6, W7, W8, W9, U1, U2, U4, U7, U8, U11, K1, K3

Egzamin praktyczny (zaliczenie ≥ 60%): U3, U5, U6, U 9, U 10, K2.

Kolokwium (zaliczenie ≥ 60%): W1, W2, W3, W4, W5, W6, W7, W8, W9, U1, U2, U4, U7, U8, U9

Sprawdzian pisemny (zaliczenie ≥ 60%): W1, W2, W3, W4, W5, W6, W7, W8, W9

Sprawdzian ustny (zaliczenie ≥ 60%):U1,U2, U7, U8, U9, U11, K3

Praktyczne wykonanie badań laboratoryjnych (zaliczenie ≥ 60%) : U3, U4, U5, U6, U7, U8, U9, U10, K1, K2.

Aktywność / obserwacja przedłużona czynności studenta (zaliczenie ≥ 50%): K1, K2, K3

Prezentacje multimedialne: W1, W6, U1, U11

Egzamin teoretyczny – test pisemny obejmujący pełen zakres tematów przedmiotu: wykładów, laboratoriów i seminariów (pytania otwarte i/lub zamknięte jednokrotnego wyboru)

Egzamin praktyczny – sprawdzian obejmujący analizę przypadków zaburzeń metabolicznych oraz dobór metod analitycznych do mierzonego parametru i rodzaju materiału biologicznego, ocena wiarygodności analizowanych metod

W przypadku zaliczeń pisemnych (egzamin teoretyczny, kolokwium, z laboratoriów i wykładów, sprawdzian pisemny z seminarium) uzyskane punkty przelicza się na oceny według następującej skali:

Procent punktów Ocena

92-100% Bardzo dobry

84-91% Dobry plus

76-83% Dobry

68-75% Dostateczny plus

60-67% Dostateczny

0-59% Niedostateczny

Nie dotyczy

Zajęcia z przedmiotu Chemia kliniczna na kierunku Analityka medyczna realizowane są na III, IV i V semestrze. Przedmiot obejmuje 55 godzin wykładów, 95 godzin laboratoriów i 40 godzin seminariów. Zasadniczym celem nauczania Chemii klinicznej na kierunku Analityka medyczna jest przygotowanie studentów do pracy w laboratorium medycznym. Wiedza obejmująca metody oznaczania parametrów we krwi, moczu i innych płynach ustrojowych oraz analizę wiarygodności badań laboratoryjnych jest niezbędna w pracy zawodowej diagnosty laboratoryjnego.

Chemia kliniczna dotyczy jakościowych i ilościowych metod chemicznej analizy substancji zawartych w organizmie człowieka ze szczególnym uwzględnieniem testów laboratoryjnych na potrzeby diagnozy chorób i monitorowania leczenia.

Celem realizacji przedmiotu jest:

– zapoznanie studentów z metodami analitycznymi stosowanymi do oznaczania biochemicznych parametrów laboratoryjnych,

– omówienie zagadnień dotyczących oceny wiarygodności badań laboratoryjnych oraz podstaw walidacji i oceny statystycznej metod analitycznych,

– przybliżenie wiedzy z zakresu oceniania badań laboratoryjnych i możliwych błędów przedlaboratoryjnych, analitycznych i interpretacji,

– zapoznanie studentów z metodami stosowanymi do oznaczania enzymów wskaźnikowych, sekrecyjnych i ekskrecyjnych wykorzystywanych do potwierdzania zmian narządowych,

– zapoznanie studentów z metodami analitycznymi używanymi do oznaczania biochemicznych parametrów laboratoryjnych, takich jak: glukoza, fruktoza, galaktoza, hemoglobina glikowana, fruktozoamina, związki ketonowe, mleczany, lipoproteiny, cholesterol z podziałem na frakcje, triglicerydy, białko całkowite, albumina, białka ostrej fazy, przeciwciała, biomarkery chorób reumatycznych, sód, potas, chlorki, osmolarność, wapń, magnez, fosforany, mocznik, kwas moczowy, amoniak, kreatynina, bilirubina z podziałem na frakcje, kwasy żółciowe,

– przybliżenie wiedzy z zakresu diagnostyki i monitorowania przebiegu cukrzycy i stanów przedcukrzycowych,

– przedstawienie zagadnień diagnostyki, monitorowania przebiegu i prewencji miażdżycy,

– omówienie wykorzystania parametrów białek ostrej fazy oraz reumatycznych w praktyce klinicznej,

– przedstawienie metod elektroforezy i immunofiksacji używanych do oceny stanów chorobowych przebiegających z hipo-. hiper- i/lub dysproteinemią,

– przybliżenie wiedzy z zakresu obliczania i wykorzystania wskaźników osmotycznych oraz badań klirensowych kreatyniny,

– przedstawienie zagadnień dotyczących praktycznego zastosowania metod analitycznych w laboratorium diagnostycznym,

– omówienie wykorzystania parametrów równowagi wodno elektrolitowej, mineralnej i kwasowo-zasadowej w praktyce klinicznej.

W trakcie wykładów studenci zapoznawani są z teoretycznymi i praktycznymi aspektami metodyki jakościowego i ilościowego oznaczania w materiale biologicznym użytecznych diagnostycznie parametrów biochemicznych. Przedstawiona zostaje wiedza dotycząca metod oznaczania, użyteczności diagnostycznej oraz czynników wpływających na wyniki badań laboratoryjnych parametrów uszkodzenia narządów oraz tkanek.

Podczas laboratoriów studenci zapoznają się z aparaturą laboratoryjną i samodzielne wykonują oznaczenia wybranych analitów stosując testy kolorymetryczne, spektrofotometryczne, immunochromatograficzne i immunoenzymatyczne (ELISA). Wyniki badań uzyskane na podstawie obliczeń odnoszą do zakresów referencyjnych właściwych dla wieku, płci, grupy społecznej i stylu życia. Studenci samodzielne przeprowadzają kontrolę metody analitycznej, kalibrację sprzętu laboratoryjnego oraz dokonują zapisu z przeprowadzonych kontroli. Studenci poznają wymagania dotyczące przygotowania materiału biologicznego i odczynników.

W ramach seminarium studenci dokonują doboru metod laboratoryjnych w kontekście celu analizy i ich przydatności diagnostycznej oraz oceniają jakość wybranych metod. Proponują panele badań diagnostycznych, analizują wyniki tych badań i czynniki wpływające na ich interpretację.

Literatura obowiązkowa:

1. Dembińska-Kieć A, Naskalski J:, Solnica B. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Edra Urban & Partner, Wrocław 2017

2. Hughes J, Jefferson A: Chemia kliniczna. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010

3. Sapa A., Bil-Lula I., Krzywonos-Zawada A., Urbaniak J., Woźniak M., Rak A.: Chemia kliniczna dla studentów analityki medycznej. UM Wrocław, Wrocław 2015

4. Solnica B, Sztefko K: Medyczne Laboratorium Diagnostyczne- Metodyka i aparatura, PZWL, Warszawa 2015

Literatura uzupełniająca

1. Gernard W: Podstawy kontroli jakości badań. Centrum Promocji Nauk Medycznych, Lublin 2000

2. Kątnik-Prastowska I: Immunochemia w biologii medycznej. Metody laboratoryjne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009

3. Kopczyńska E: Przydatność markerów nowotworowych w diagnostyce onkologicznej. AMB Bydgoszcz 2004

4. Kokot F, Franek E.: Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej, PZWL, Warszawa 2013

Zajęcia z przedmiotu Chemia kliniczna na kierunku Analityka medyczna realizowane są na III, IV i V semestrze. Przedmiot obejmuje 55 godzin wykładów, 95 godzin laboratoriów i 40 godzin seminariów. Zasadniczym celem nauczania Chemii klinicznej na kierunku Analityka medyczna jest przygotowanie studentów do pracy w laboratorium medycznym. Wiedza obejmująca metody oznaczania parametrów we krwi, moczu i innych płynach ustrojowych oraz analizę wiarygodności badań laboratoryjnych jest niezbędna w pracy zawodowej diagnosty laboratoryjnego.

Chemia kliniczna dotyczy jakościowych i ilościowych metod chemicznej analizy substancji zawartych w organizmie człowieka ze szczególnym uwzględnieniem testów laboratoryjnych na potrzeby diagnozy chorób i monitorowania leczenia.

Celem realizacji przedmiotu jest:

– zapoznanie studentów z metodami analitycznymi stosowanymi do oznaczania biochemicznych parametrów laboratoryjnych,

– omówienie zagadnień dotyczących oceny wiarygodności badań laboratoryjnych oraz podstaw walidacji i oceny statystycznej metod analitycznych,

– przybliżenie wiedzy z zakresu oceniania badań laboratoryjnych i możliwych błędów przedlaboratoryjnych, analitycznych i interpretacji,

– zapoznanie studentów z metodami stosowanymi do oznaczania enzymów wskaźnikowych, sekrecyjnych i ekskrecyjnych wykorzystywanych do potwierdzania zmian narządowych,

– zapoznanie studentów z metodami analitycznymi używanymi do oznaczania biochemicznych parametrów laboratoryjnych, takich jak: glukoza, fruktoza, galaktoza, hemoglobina glikowana, fruktozoamina, związki ketonowe, mleczany, lipoproteiny, cholesterol z podziałem na frakcje, triglicerydy, białko całkowite, albumina, białka ostrej fazy, przeciwciała, biomarkery chorób reumatycznych, sód, potas, chlorki, osmolarność, wapń, magnez, fosforany, mocznik, kwas moczowy, amoniak, kreatynina, bilirubina z podziałem na frakcje, kwasy żółciowe,

– przybliżenie wiedzy z zakresu diagnostyki i monitorowania przebiegu cukrzycy i stanów przedcukrzycowych,

– przedstawienie zagadnień diagnostyki, monitorowania przebiegu i prewencji miażdżycy,

– omówienie wykorzystania parametrów białek ostrej fazy oraz reumatycznych w praktyce klinicznej,

– przedstawienie metod elektroforezy i immunofiksacji używanych do oceny stanów chorobowych przebiegających z hipo-. hiper- i/lub dysproteinemią,

– przybliżenie wiedzy z zakresu obliczania i wykorzystania wskaźników osmotycznych oraz badań klirensowych kreatyniny,

– przedstawienie zagadnień dotyczących praktycznego zastosowania metod analitycznych w laboratorium diagnostycznym,

– omówienie wykorzystania parametrów równowagi wodno elektrolitowej, mineralnej i kwasowo-zasadowej w praktyce klinicznej.

W trakcie wykładów studenci zapoznawani są z teoretycznymi i praktycznymi aspektami metodyki jakościowego i ilościowego oznaczania w materiale biologicznym użytecznych diagnostycznie parametrów biochemicznych. Przedstawiona zostaje wiedza dotycząca metod oznaczania, użyteczności diagnostycznej oraz czynników wpływających na wyniki badań laboratoryjnych parametrów uszkodzenia narządów oraz tkanek.

Podczas laboratoriów studenci zapoznają się z aparaturą laboratoryjną i samodzielne wykonują oznaczenia wybranych analitów stosując testy kolorymetryczne, spektrofotometryczne, immunochromatograficzne i immunoenzymatyczne (ELISA). Wyniki badań uzyskane na podstawie obliczeń odnoszą do zakresów referencyjnych właściwych dla wieku, płci, grupy społecznej i stylu życia. Studenci samodzielne przeprowadzają kontrolę metody analitycznej, kalibrację sprzętu laboratoryjnego oraz dokonują zapisu z przeprowadzonych kontroli. Studenci poznają wymagania dotyczące przygotowania materiału biologicznego i odczynników.

W ramach seminarium studenci dokonują doboru metod laboratoryjnych w kontekście celu analizy i ich przydatności diagnostycznej oraz oceniają jakość wybranych metod. Proponują panele badań diagnostycznych, analizują wyniki tych badań i czynniki wpływające na ich interpretację.

Literatura obowiązkowa:

1. Dembińska-Kieć A, Naskalski J:, Solnica B. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Edra Urban & Partner, Wrocław 2017

2. Hughes J, Jefferson A: Chemia kliniczna. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010

3. Sapa A., Bil-Lula I., Krzywonos-Zawada A., Urbaniak J., Woźniak M., Rak A.: Chemia kliniczna dla studentów analityki medycznej. UM Wrocław, Wrocław 2015

4. Solnica B, Sztefko K: Medyczne Laboratorium Diagnostyczne- Metodyka i aparatura, PZWL, Warszawa 2015

Literatura uzupełniająca

1. Gernard W: Podstawy kontroli jakości badań. Centrum Promocji Nauk Medycznych, Lublin 2000

2. Kątnik-Prastowska I: Immunochemia w biologii medycznej. Metody laboratoryjne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009

3. Kopczyńska E: Przydatność markerów nowotworowych w diagnostyce onkologicznej. AMB Bydgoszcz 2004

4. Kokot F, Franek E.: Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej, PZWL, Warszawa 2013

Zajęcia z przedmiotu Chemia kliniczna na kierunku Analityka medyczna realizowane są na III, IV i V semestrze. Przedmiot obejmuje 55 godzin wykładów, 95 godzin laboratoriów i 40 godzin seminariów. Zasadniczym celem nauczania Chemii klinicznej na kierunku Analityka medyczna jest przygotowanie studentów do pracy w laboratorium medycznym. Wiedza obejmująca metody oznaczania parametrów we krwi, moczu i innych płynach ustrojowych oraz analizę wiarygodności badań laboratoryjnych jest niezbędna w pracy zawodowej diagnosty laboratoryjnego.

Chemia kliniczna dotyczy jakościowych i ilościowych metod chemicznej analizy substancji zawartych w organizmie człowieka ze szczególnym uwzględnieniem testów laboratoryjnych na potrzeby diagnozy chorób i monitorowania leczenia.

Celem realizacji przedmiotu jest:

– zapoznanie studentów z metodami analitycznymi stosowanymi do oznaczania biochemicznych parametrów laboratoryjnych,

– omówienie zagadnień dotyczących oceny wiarygodności badań laboratoryjnych oraz podstaw walidacji i oceny statystycznej metod analitycznych,

– przybliżenie wiedzy z zakresu oceniania badań laboratoryjnych i możliwych błędów przedlaboratoryjnych, analitycznych i interpretacji,

– zapoznanie studentów z metodami stosowanymi do oznaczania enzymów wskaźnikowych, sekrecyjnych i ekskrecyjnych wykorzystywanych do potwierdzania zmian narządowych,

– zapoznanie studentów z metodami analitycznymi używanymi do oznaczania biochemicznych parametrów laboratoryjnych, takich jak: glukoza, fruktoza, galaktoza, hemoglobina glikowana, fruktozoamina, związki ketonowe, mleczany, lipoproteiny, cholesterol z podziałem na frakcje, triglicerydy, białko całkowite, albumina, białka ostrej fazy, przeciwciała, biomarkery chorób reumatycznych, sód, potas, chlorki, osmolarność, wapń, magnez, fosforany, mocznik, kwas moczowy, amoniak, kreatynina, bilirubina z podziałem na frakcje, kwasy żółciowe,

– przybliżenie wiedzy z zakresu diagnostyki i monitorowania przebiegu cukrzycy i stanów przedcukrzycowych,

– przedstawienie zagadnień diagnostyki, monitorowania przebiegu i prewencji miażdżycy,

– omówienie wykorzystania parametrów białek ostrej fazy oraz reumatycznych w praktyce klinicznej,

– przedstawienie metod elektroforezy i immunofiksacji używanych do oceny stanów chorobowych przebiegających z hipo-. hiper- i/lub dysproteinemią,

– przybliżenie wiedzy z zakresu obliczania i wykorzystania wskaźników osmotycznych oraz badań klirensowych kreatyniny,

– przedstawienie zagadnień dotyczących praktycznego zastosowania metod analitycznych w laboratorium diagnostycznym,

– omówienie wykorzystania parametrów równowagi wodno elektrolitowej, mineralnej i kwasowo-zasadowej w praktyce klinicznej.

W trakcie wykładów studenci zapoznawani są z teoretycznymi i praktycznymi aspektami metodyki jakościowego i ilościowego oznaczania w materiale biologicznym użytecznych diagnostycznie parametrów biochemicznych. Przedstawiona zostaje wiedza dotycząca metod oznaczania, użyteczności diagnostycznej oraz czynników wpływających na wyniki badań laboratoryjnych parametrów uszkodzenia narządów oraz tkanek.

Podczas laboratoriów studenci zapoznają się z aparaturą laboratoryjną i samodzielne wykonują oznaczenia wybranych analitów stosując testy kolorymetryczne, spektrofotometryczne, immunochromatograficzne i immunoenzymatyczne (ELISA). Wyniki badań uzyskane na podstawie obliczeń odnoszą do zakresów referencyjnych właściwych dla wieku, płci, grupy społecznej i stylu życia. Studenci samodzielne przeprowadzają kontrolę metody analitycznej, kalibrację sprzętu laboratoryjnego oraz dokonują zapisu z przeprowadzonych kontroli. Studenci poznają wymagania dotyczące przygotowania materiału biologicznego i odczynników.

W ramach seminarium studenci dokonują doboru metod laboratoryjnych w kontekście celu analizy i ich przydatności diagnostycznej oraz oceniają jakość wybranych metod. Proponują panele badań diagnostycznych, analizują wyniki tych badań i czynniki wpływające na ich interpretację.

Literatura obowiązkowa:

1. Dembińska-Kieć A, Naskalski J:, Solnica B. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Edra Urban & Partner, Wrocław 2017

2. Hughes J, Jefferson A: Chemia kliniczna. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010

3. Sapa A., Bil-Lula I., Krzywonos-Zawada A., Urbaniak J., Woźniak M., Rak A.: Chemia kliniczna dla studentów analityki medycznej. UM Wrocław, Wrocław 2015

4. Solnica B, Sztefko K: Medyczne Laboratorium Diagnostyczne- Metodyka i aparatura, PZWL, Warszawa 2015

Literatura uzupełniająca

1. Gernard W: Podstawy kontroli jakości badań. Centrum Promocji Nauk Medycznych, Lublin 2000

2. Kątnik-Prastowska I: Immunochemia w biologii medycznej. Metody laboratoryjne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009

3. Kopczyńska E: Przydatność markerów nowotworowych w diagnostyce onkologicznej. AMB Bydgoszcz 2004

4. Kokot F, Franek E.: Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej, PZWL, Warszawa 2013