Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Chemia kliniczna

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 1728-PS2-CHKL
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0912) Medycyna Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Chemia kliniczna
Jednostka: Katedra Patobiochemii i Chemii Klinicznej
Grupy: Przedmioty obowiązkowe dla 2 semestru Podyplomowych Studiów w Zakresie Analityki Medycznej
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

Student rozpoczynający kształcenie z przedmiotu „Chemia kliniczna” powinien posiadać wiedzę z zakresu chemii ogólnej i fizycznej, biofizyki, biochemii oraz fizjologii i patofizjologii człowieka zdobytą podczas realizacji przedmiotów w trakcie studiów.

Całkowity nakład pracy studenta:

Bilans nakładu pracy studenta:

1. Godziny zrealizowane z udziałem nauczycieli:

- udział w wykładach: 15 godzin

- udział w ćwiczeniach: 30 godzin

- dodatkowa możliwość konsultacji z osobami prowadzącymi zajęcia - 2 godziny

2. Czas poświęcony na indywidualną pracę studenta:

- przygotowanie i uzupełnianie notatek: 5 godzin

- wymagane powtórzenie materiału: 5 godzin

- czytanie wskazanej literatury: 5 godzin

3. Czas wymagany do przygotowania się i uczestnictwa w zaliczeniach i egzaminie:

- przygotowanie do zajęć: 5 godzin

- przygotowanie i uczestnictwo w egzaminie: 30 + 2 = 32 godziny


Łączny nakład pracy studenta wynosi 100 godzin, co odpowiada 4 punktom ECTS


Efekty uczenia się - wiedza:

W1: zna definicję dokładności, specyficzności oraz czułości analitycznej i diagnostycznej - K_W01

W2: potrafi ocenić precyzję, dokładność, specyficzność, czułość i liniowość metod analitycznych - K_W01

W3: rozumie wpływ czynników przed-laboratoryjnych na wynik wykonywanych oznaczeń biochemicznych - K_U05

W4: charakteryzuje możliwe czynniki interferujące podczas oznaczeń analitycznych i rozumie ich wpływ na otrzymany wynik badania- K_W05

W5: rozumie potrzebę wykonywania badań laboratoryjnych w stanie zdrowia i choroby - K_W05

W6: prawidłowo dobiera metody analityczne do mierzonego parametru i rodzaju materiału biologicznego - K_U10

W7: prawidłowo rozpoznaje metody oceny parametrów biochemicznych i hematologicznych - K_U10

W8: wskazuje przydatność diagnostyczną podstawowych badań laboratoryjnych - K_W05, K_W10, K_W11

W9: charakteryzuje praktyczne problemy ilościowych i jakościowych metod oznaczeń biochemicznych - K_W05, K_W10

W10: prawidłowo dobiera metody analityczne do mierzonego parametru i rodzaju materiału biologicznego - K_W10

W11: omawia metody badania diagnostycznego płynów ustrojowych, wydalin i wydzielin - K_W11

W12: rozumie znaczenie oznaczeń biochemicznych dla diagnostyki różnicowej, oceny efektów leczenia oraz prognozowania - K_W20

W13: wskazuje przydatność diagnostyczną podstawowych badań laboratoryjnych - K_W20

W14: określa podstawowe zasady kontroli jakości pracy laboratoryjnej - K_W22

W15: rozumie potrzebę komputeryzacji laboratorium diagnostycznego - K_W23

W16: rozumie podstawowe zjawiska fizyczne wykorzystywane podczas pomiarów biochemicznych oraz podczas przygotowywania odczynników i materiału biologicznego - K_W27


Efekty uczenia się - umiejętności:

U1: analizuje wynik badania laboratoryjnego uwzględniając aktualne wytyczne dotyczące wartości referencyjnych, pożądanych i decyzyjnych - K_U04

U2: interpretuje wynik badania laboratoryjnego uwzględniając czynniki osobnicze i środowiskowe - K_U04

U3: wskazuje przydatność diagnostyczną podstawowych badań biochemicznych krwi, moczu, wydalin i wydzielin - K_U05


Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

K1: rozwiązuje w sposób kreatywny problemy związane z doborem metod statystycznych i metod analitycznych wymagane w wykonywaniu czynności diagnosty laboratoryjnego - K_K03

Metody dydaktyczne:

Wykład: metody dydaktyczne podające - wykład informacyjny wspomagany technikami multimedialnymi, wykład problemowy z prezentacją multimedialną, wykład interaktywny

Ćwiczenia: metody dydaktyczne poszukujące – laboratoryjna, obserwacji, pokazu

Seminaria: nie dotyczy


Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz

Metody dydaktyczne podające:

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

Metody dydaktyczne poszukujące:

- laboratoryjna
- obserwacji

Skrócony opis:

Zajęcia z przedmiotu “Chemia kliniczna” na realizowane są w drugim semestrze w ramach Studiów Podyplomowych w zakresie Analityki Medycznej. Przedmiot obejmuje 15 godzin wykładów i 30 godzin ćwiczeń. Zasadniczym celem nauczania "Chemii klinicznej" jest przygotowanie studentów do pracy w laboratorium medycznym. Wiedza obejmująca metody oznaczania parametrów we krwi, moczu i innych płynach ustrojowych oraz analizę wiarygodności badań laboratoryjnych jest niezbędna przy podnoszeniu kwalifikacji pracowników laboratorium przygotowujących się do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego.

Pełny opis:

Chemia kliniczna dotyczy ilościowych i jakościowych metod chemicznej analizy substancji zawartych w organizmie człowieka ze szczególnym uwzględnieniem testów laboratoryjnych na potrzeby diagnozy chorób i monitorowania leczenia. Przedstawienie zagadnień dotyczących praktycznego zastosowania metod analitycznych w laboratorium diagnostycznym. Celem realizacji przedmiotu jest:

- zapoznanie studentów z metodami analitycznymi używanymi do oznaczania biochemicznych parametrów laboratoryjnych,

- omówienie zagadnień dotyczących oceny wiarygodności badań laboratoryjnych oraz podstaw walidacji i oceny statystycznej metod analitycznych,

- przybliżenie wiedzy z zakresu oceniania badań laboratoryjnych i możliwych błędów przed-laboratoryjnych, analitycznych i interpretacji,

- zapoznanie z metodami analitycznymi używanymi do oznaczania biochemicznych parametrów laboratoryjnych takich jak: glukoza, hemoglobina glikowana, fruktozoamina, ciała ketonowe, mleczany, lipoproteiny, cholesterol z podziałem na frakcje, triglicerydy, białko całkowite, albumina, białka ostrej fazy, sód, potas, chlorki, osmolalność, wapń, magnez, fosforany, mocznik, kwas moczowy, amoniak, kreatynina, bilirubina z podziałem na frakcje, kwasy żółciowe,

- przybliżenie wiedzy z zakresu diagnostyki i monitorowania przebiegu cukrzycy i stanów przedcukrzycowych,

- przedstawienie zagadnień diagnostyki, monitorowania przebiegu i prewencji miażdżycy,

- przedstawienie metod elektroforezy i immunofiksacji używanych do oceny stanów chorobowych przebiegających z hipo-. hiper- i/lub dysproteinemią.

- przybliżenie wiedzy z zakresu obliczania i wykorzystania wskaźników osmotycznych oraz badań klirensowych kreatyniny.

Studenci zapoznawani są z teoretycznymi i praktycznymi aspektami metodyki jakościowego i ilościowego oznaczania w materiale biologicznym użytecznych diagnostycznie parametrów biochemicznych jak: aktywności enzymatycznej enzymów wskaźnikowych, sekrecyjnych i ekskrecyjnych. Przedstawiona zostaje wiedza dotycząca metod oznaczania, użyteczności diagnostycznej oraz czynników wpływających na wyniki badań laboratoryjnych parametrów uszkodzenia mięśnia sercowego.

Ćwiczenia mają charakter laboratoryjny, studenci własnoręcznie wykonują oznaczenia wybranych analitów, przeliczają uzyskane wartości, a końcowe wyniki odnoszą do zakresów referencyjnych właściwych dla wieku, płci, grupy społecznej i stylu życia. Zajęcia z Chemii klinicznej pozwalają na zapoznanie się z aparaturą laboratoryjną i samodzielne wykonanie testów spektro-fotometrycznych, kolorymetrycznych, elektroforetycznych immuno-chromatograficznych i immunoenzymatycznych (ELISA). Studenci własnoręczne oznaczają we krwi i/lub moczu stężenia: glukozy, hemoglobiny glikowanej, fruktozoaminy, ciał ketonowych, mleczanów, apolipoprotein, cholesterolu z podziałem na frakcje, triglicerydów, białka całkowitego, albuminy, białka C-reaktywnego, sodu, potasu, chlorków, wapnia, magnezu, fosforanów, mocznika, kwasu moczowego, kreatyniny, bilirubiny z podziałem na frakcje, kwasów żółciowych, gonadotropiny kosmówkowej.

Omawiane są zasady testów immunoenzymatycznych wykorzystywanych do badań biomarkerów nowotworowych i hormonów. Wykonanie oznaczeń aktywności enzymatycznej wybranych enzymów wymaga przygotowania materiału badanego, mieszanin reakcyjnych i odczynników, obsługi sprzętu laboratoryjnego oraz dokonania obliczeń z uwzględnieniem właściwych przeliczników.

Literatura:

Literatura obowiązkowa:

Literatura dotycząca metod analitycznych:

1. Angielski S.: Biochemia kliniczna i analityka. Podręcznik dla słuchaczy medycznych studiów zawodowych wydziałów analityki medycznej. PZWL, Warszawa 1990.

2. Dembińska-Kieć A., Naskalski J.W.: Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Urban & Partner, Wrocław 2009.

3. Neumeister B., Besenthal I., Liebich H.: Diagnostyka laboratoryjna. Urban & Partner, Wrocław 2001.

4. Pawelski S., Maj S.: Normy i kliniczna interpretacja badań diagnostycznych w medycynie wewnętrznej. PZWL, Warszawa 2000.

5. Rihterich R.: Chemia kliniczna. PZWL, Warszawa 1971.

Literatura dotycząca znaczenia diagnostycznego oznaczanych związków:

Podstawowa:

1. Dembińska-Kieć A., Naskalski J.: Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010r.

2. Angielski S.: Biochemia kliniczna i analityka. Podręcznik dla słuchaczy medycznych studiów zawodowych wydziałów analityki medycznej. PZWL, Warszawa 1990r.

3. Huges J., Jefferson A.: Chemia kliniczna. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010r.

4. Gernard W.: Podstawy kontroli jakości badań. Centrum Promocji Nauk Medycznych, Lublin 2000r.

5. Kokot F., Klekot-Hyla L., Kokot S.: Badania laboratoryjne. Zakres norm i interpretacja. PZWL, Warszawa 2011r.

Uzupełniająca:

1. Kopczyńska E.: Przydatność markerów nowotworowych w diagnostyce onkologicznej. AMB Bydgoszcz 2004r.

2. Szutowicz A., Raszeja-Szpecht A.: Diagnostyka laboratoryjna. Tom I. Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk 2009r.

3. Szutowicz A., Raszeja-Szpecht A.: Diagnostyka laboratoryjna. Tom II. Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk 2011r.

4. Brzeziński A.: Wewnątrzlaboratoryjna kontrola analitycznej wiarygodności wyników badań laboratoryjnych (IQC) – zalecane standardy. Diagnostyka laboratoryjna 2003, 39, suplement 1

5. Kątnik-Prastowska I.: Immunochemia w biologii medycznej. Metody laboratoryjne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.

Metody i kryteria oceniania:

1. Praktyczne wykonanie ćwiczeń: U1, U2, U3, W6, W7

2. Ukierunkowana obserwacja czynności studenta podczas wykonywania zadań praktycznych: U1, U2, U3, W4, W10, W11, W16

3. Obserwacja przedłużona czynności studenta: U1, U2, U3, K1, W3, W8, W12, W13

4. Egzamin: W1, W2, W3, W4, W5, W6, W7, W8, W9, W10, W11, W12, W13, W14, W15, W16, U1, U2, U3, K1

Kryteria oceniania podano w części B.

Praktyki zawodowe:

W ramach przedmiotu nie odbywają się praktyki zawodowe.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)