Wiedza o żywności: Biochemia ogólna i żywności

Student powinien posiadać wiedzę i umiejętności zdobyte w ramach przedmiotów: Biologia i fizjologia człowieka, biologia komórki, podstawy chemii ogólnej i żywności;

przedmiot obowiązkowy

1. Nakład pracy związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi:

- udział w wykładach (z wykorzystaniem technik kształcenia na odległość): 25 godzin

- udział w ćwiczeniach (laboratoria): 25 godzin

- konsultacje: 2 godziny

- przeprowadzenie kolokwiów: 4 godziny

- przeprowadzenie egzaminu: 2 godziny

Nakład pracy związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi

58 godzin, co odpowiada 2 punktów ECTS.

2. Bilans nakładu pracy studenta:

- udział w wykładach (z wykorzystaniem technik kształcenia na odległość): 25 godzin

- udział w ćwiczeniach (laboratoria): 25 godzin

- samokształcenie: 10 godzin

- przygotowanie do ćwiczeń (w tym czytanie wskazanej literatury): 10 godzin

- przygotowanie do kolokwium: 10+4=14 godzin

- przygotowanie do egzaminu: 20+2=22 godzin

Łączny nakład pracy studenta wynosi 106 godzin, co odpowiada

3,5 punktom ECTS.

3. Nakład pracy związany z prowadzonymi badaniami naukowymi:

- czytanie wskazanej literatury naukowej: 10 godzin

- udział w wykładach (z uwzględnianiem metodologii badań naukowych, wyników badań): 25 godzin

- udział w ćwiczeniach (z uwzględnianiem metodologii badań naukowych, wyników badań): 25 godzin

- przygotowanie do ćwiczeń objętych aktywnością naukową: 10 godzin

- przygotowanie do zaliczenia w zakresie aspektów badawczo

– naukowych dla danego przedmiotu: 5 godzin

Łączny nakład pracy studenta związany z prowadzonymi badaniami naukowymi wynosi 75 godzin, co odpowiada

2 punktów ECTS

4. Czas wymagany do przygotowania się i do uczestnictwa w procesie oceniania:

- przygotowanie do kolokwium: 10+4=14 godzin

- przygotowanie do egzaminu: 20+2=22 godzin

Łączny nakład pracy studenta związany z przygotowaniem się do uczestnictwa w procesie oceniania wynosi 36 godziny, co odpowiada 1 punkt ECTS

5. Bilans nakładu pracy w zakresie zajęć prowadzonych z wykorzystaniem technik kształcenia na odległość: - udział w wykładach: 25 godzin, co odpowiada 0,9 punktom ECTS

6. Bilans nakładu pracy studenta o charakterze praktycznym:

- udział w ćwiczeniach (laboratoriach): 25 godzin

Łączny nakład pracy studenta o charakterze praktycznym wynosi

25 godzin, co odpowiada 0,9 punktów ECTS

7. Czas wymagany do odbycia obowiązkowej praktyki:

nie dotyczy.

W01: Opisuje charakterystykę biochemiczną i funkcje fizjologiczne białek, tłuszczów, węglowodanów, witamin i hormonów oraz rolę elektrolitów i pierwiastków śladowych.; (K_W03)

W02: Opisuje zagadnienia z zakresu fizjologii, biochemii ogólnej i klinicznej, chemii ogólnej i żywności, mikrobiologii ogólnej i żywności oraz parazytologii (K_W04)

U01: Dokonuje odpowiedniego doboru surowców i technik do produkcji potraw stosowanych w dietoterapii, z uwzględnieniem składników nie tolerowanych w

danych jednostkach chorobowych. (K_U12)

U02: Posiada umiejętność obsługi komputera oraz pozyskiwania i gromadzenia danych związanych z wykonywanym zawodem oraz przygotowywaniem prezentacji (K_U22)

U03: Prezentuje w formie ustnej wyniki własnych działań i przemyśleń; (K_U26)

K01: Stawia dobro pacjenta oraz grup społecznych na pierwszym miejscu i okazuje szacunek wobec pacjenta (klienta) i grup społecznych (K_K30);

Wykłady:

• wykład informacyjny z wykorzystaniem techniki i narzędzi edukacyjnych w zakresie zdalnego kształcenia

• dyskusja dydaktyczna z wykorzystaniem techniki i narzędzi edukacyjnych w zakresie zdalnego kształcenia

Ćwiczenia:

• omówienie zakresu materiału obejmującego tematykę ćwiczeń połączone z dyskusją dydaktyczną.

• przeprowadzenie reakcji chemicznych z obserwacją, dyskusją otrzymanych wyników i wnioskowaniem.

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny

- ćwiczeniowa
- laboratoryjna
- obserwacji
- seminaryjna

- metody oparte na współpracy
- metody służące prezentacji treści
- metody wymiany i dyskusji

Podstawową dla nauk biomedycznych jest znajomość zjawisk zachodzących w żywym organizmie. Zadaniem biochemii jest wyjaśnianie mechanizmów prawidłowego funkcjonowania organizmu jak i przyczyn zmian patologicznych leżących u podłoża chorób człowieka. Biochemia powiązana jest ściśle z innymi naukami biomedycznymi (biologia molekularna, biologia komórki, fizjologia, farmakologia), zatem jej studiowanie daje studentowi możliwość zrozumienia prawidłowych procesów biologicznych zachodzących w organizmie jak i odchyleń od normy w patologii, a także możliwość śledzenia procesów naprawczych w organizmie. Poznanie biochemii ułatwia absolwentowi kierunku - dietetyka - aktywną współpracę w zespole terapeutycznym, aktywny udział w promocji zdrowia, aktywny udział w programach profilaktyki i prewencji osób zdrowych i terapii chorych.

Biochemia leży u podstaw takich nauk biomedycznych jak biologia molekularna, biologia komórki, fizjologia, farmakologia. Studiowanie biochemii umożliwia zrozumienie prawidłowych mechanizmów funkcjonowania organizmu jak i przyczyn zmian patologicznych leżących u podłoża chorób człowieka. Biochemia dla studentów uczelni medycznych integruje wiedzę z zakresu biologii molekularnej i nauk klinicznych. Daje możliwość wykorzystania wiedzy o zaburzeniach metabolizmu w przebiegu chorób.

Treści kształcenia obejmują:

-wykłady: 1. Podstawy cytobiochemii, skład chemiczny organizmu człowieka, skład pierwiastkowy (makro- i mikroelementy i ich rola biologiczna, woda - rola biologiczna i właściwości). Podstawowe procesy metaboliczne zachodzące w komórce i ich regulacja: ogólny metabolizm lipidów, węglowodanów i białek. Przykłady chorób metabolicznych. 2. Powstawanie, przemiany i rola biologiczna reaktywnych form tlenu (RFT - jako czynnik patogenny- uszkodzenia biomolekuł). Metabolizm, mitochondria i stres oksydacyjny. 3. Antyoksydanty naturalne i zawarte w diecie człowieka. Choroby wolnorodnikowe. 3. Ozon i ozonoterapia. Zastosowania ozonu w medycynie. 4. Lipoproteiny osocza: budowa, właściwości, rola biologiczna, metabolizm lipoprotein a choroba miażdżycowa. Metabolizm lipoprotein a dieta człowieka. 4. Biochemia komórki nowotworowej, podstawy transformacji nowotworowej komórek, czynniki kancerogenne zawarte w pokarmach i środowisku życia człowieka. Genetyka nowotworów. 5. Biochemia i biologia molekularna starzenia komórek i organizmu. Dieta i metabolizm a tempo starzenia. 6. Apoptoza i nekroza komórek (mechanizmy molekularne śmierci komórkowej). 7. Mitochondria, genom mitochondrialny, choroby mitochondrialne. 8. Testy wydychanego powietrza w medycynie (przydatność w diagnozowaniu chorób układu pokarmowego). 9. Priony – niezwykły czynnik infekcyjny. 10. Żelazo- rola biologiczna, metabolizm i choroby z niedoboru i nadmiaru (Hemochromatoza).

-ćwiczenia: 1. Kwasy nukleinowe (DNA, RNA) i białka (aminokwasy). Struktura, właściwości, funkcje biologiczne. 1a.Zadania praktyczne – laboratoryjne. 2. Węglowodany i lipidy. Struktura, właściwości, funkcje biologiczne. 2a. Zadania praktyczne - laboratoryjne 3. Enzymy: kataliza enzymatyczna i jej regulacja. Enzymy jako markery chorób człowieka (przykłady enzymów markerowych: choroby wątroby, nowotwory, zawał mięśnia sercowego – analiza zmian aktywności enzymów). 4. Biochemia witamin: a) witaminy rozpuszczalne w tłuszczach. Witamina D- drogi syntezy w organizmie 5. b) witaminy rozpuszczalne w wodzie. Rola biologiczna oraz skutki hipo- i hiperwitaminozy. 6. Rodzaje diet. Dieta a antyoksydanty. Przeciwutleniacze występujące w żywności i ich rola w prewencji chorób człowieka. 7. Tłuszcze zwierzęce i roślinne w diecie. Białka pełnowartościowe i skutki ich niedoboru. 8. Rola wątroby w przemianach metabolicznych. Żółtaczki jako objaw dysfunkcji wątroby.

Literatura obowiązkowa:

1. Biochemia: podręcznik dla studentów uczelni medycznych. E. Bańkowski, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2009 i nowsze;

2. Biochemia Harpera. Murray R.K. i wsp. PZWL Warszawa 2000 i nowsze wydania;

3. Biochemia. Berg J.M., Tymoczko J.L., Stryer L. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 i nowsze

4. Leokadia Kłyszejko - Stefanowicz – „Ćwiczenia z biochemii”, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011;

Literatura uzupełniająca:

1. Grzegorz Bartosz, Druga twarz tlenu - wolne rodniki w przyrodzie, PWN 2003

2. Devlin T.M. Biochemistry with Clinical Correlations.Wiley-Liss, NY (nowe wydania);

3. Na pograniczu chemii i biologii (red. Koroniak, Barciszewski) Wyd. Naukowe UAM 2003;

4. Włodzimierz Grajek (red), Przeciwutleniacze w żywności. Aspekty zdrowotne, technologiczne, molekularne i analityczne. Wydawnictwo: WNT Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 2007

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest aktywny udział w zajęciach dydaktycznych (obowiązkowa obecność na ćwiczeniach i przygotowanie merytoryczne do realizacji tematów ćwiczeniowych). Zaliczenie cząstkowych kolokwiów obejmujących treści zrealizowanych ćwiczeń. Po spełnieniu tych wymogów następuje zaliczenie ćwiczeń i dopuszczenie studenta do egzaminu końcowego. Podstawą do zaliczenia przedmiotu Biochemia Ogólna i Żywności jest zaliczenie egzaminu końcowego.

W okresie przynajmniej miesięcznym przed terminem egzaminu udostępnione są zagadnienia, które w sposób szczegółowy nawiązują do pytań, które będą przedmiotem egzaminu.

Egzamin (≥60%); W01, W02, U01;

Kolokwium (≥60%); W01, W02, U01, U02, U03;

Oceny ustala się według następującej skali:

92-100% - bardzo dobry

84-91% -dobry plus

76-83% - dobry

68-75% - dostateczny plus

60-67% - dostateczny

do 59% - niedostateczny

Nie dotyczy