Badania naukowe w pielęgniarstwie: Metodologia badań naukowych

Wykłady obejmują następujące treści:

− nauka i badania naukowe – podstawowe pojęcia i założenia

− teoria- funkcje i rodzaje

− koncepcje rozwoju nauki

− koncepcje wiedzy

− definicja metodologii

− zadania, funkcje i cele badań naukowych

− reguły metodologii (komunikowanie, wnioskowanie, intersubiektywność)

− proces badawczy

− problemy i hipotezy badawcze (definicja, jednostki analizy, błędy przy przenoszeniu wniosków)

− podstawowe metody, narzędzia i procedury badawcze stosowane w badaniach naukowych

− techniki i metody obserwacyjne, badania sondażowe, badania jakościowe, wtórna analiza danych, budowanie baz danych i statystyki

− sposoby doboru próby

 populacja (jednostka doboru próby, populacja skończona i nieskończona, podstawa doboru próby)

 schemat doboru próby: nielosowy (okolicznościowy, losowy, kwotowy) i losowy (indywidualny nieograniczony, systematyczny, warstwowy, grupowy)

 wielkość próby (błąd standardowy, przedział ufności, określanie wielkości próby)

− kwestionariusz ankiety jako narzędzie badawcze

− pomiar i wnioskowanie

− rodzaje źródeł informacji wykorzystywane w badaniach naukowych

− Evidence Based Medicine – założenia ogólne

− badanie jakości życia wg zasad EBM

− standardy EBM i standardy postępowania diagnostycznego i terapeutycznego

− krytyczna analiza artykułów naukowych – przykłady

− uwarunkowania badań naukowych – prawne i etyczne

Ćwiczenia poświęcone są nabyciu umiejętności praktycznych, mają charakter pracy zarówno indywidualnej, jak i zespołowej, częściowo powiązane są z zagadnieniami omawianymi na wykładach.

Materiał realizowany w ramach ćwiczeń:

− cele i obszary bada naukowych w pielęgniarstwie

− techniki i narzędzia badawcze

− tworzenie definicji pojęciowych i operacyjnych

− konstruowanie wskaźników

− definiowanie problemów badawczych i hipotez

− przykładowe problemy badawcze i hipotezy

− skale pomiarowe, miary tendencji centralnej

− testowanie hipotez i analiza związków pomiędzy zmiennymi – dane niemierzalne, dane mierzalne

− budowanie procesu badawczego i etapy postępowania badawczego

− konstruowanie własnych problemów badawczych

− tworzenie hipotez do problemu badawczego

− plan badawczy do własnego problemu badawczego

− pomiar – wielkość próby, sposoby doboru próby

 kwestionariusz ankiety:

 omówienie pytań – treść, format, rodzaj, porządek

− błędy w konstruowaniu pytań – przykłady

− konstruuowanie narzędzia badawczego - kwestionariusz ankiety

− omówienie sposobów analizy danych

− zasady interpretowania danych empirycznych

− zasady wnioskowania na podstawie danych z kwestionariusza ankiety

− zasady EMB – szczegółowe omówienie

− konstruowanie opracowania naukowego

− etyka w badaniach naukowych i ochrona własności intelektualnej

Weryfikacja osiągniętych przez studenta efektów uczenia będzie się odbywać przez ocenę:

• aktywnego udziału oraz przygotowania do prowadzonych zajęć,

• opanowania materiału realizowanego na wykładach i ćwiczeniach.

Sprawdzanie umiejętności i kompetencji społecznych odbywać się będzie m.in. poprzez wnikliwą obserwację czynności studenta podczas wykonywania zadań praktycznych. Do zaliczenia przedmiotu niezbędna jest 100% obecność na wykładach i ćwiczeniach. Student w ramach zaliczenia przedmiotu zobowiązany jest skonstruować własny projekt badawczy.

Opisowe kryteria oceny projektu badawczego:

Bardzo dobry: student opanował wiedzę z całości materiału, przedstawia ją w sposób logiczny i usystematyzowany, zna zastosowania praktyczne.

Dobry plus: student opanował wiedzę z całości materiału, przedstawia ją w sposób spójny i logiczny.

Dobry: student opanował wiedzę z większości materiału, przedstawia ją w sposób logiczny, nakierowany przez nauczyciela akademickiego, potrafi formułować trafne wnioski.

Dostateczny plus: student opanował minimum programowe, zna podstawowe zagadnienia i rozumie zadawane mu pytania, wiedzę przedstawia w sposób logiczny.

Dostateczny: student opanował minimum programowe, zna podstawowe zagadnienia i rozumie zadawane mu pytania, wiedzę przedstawia w sposób niespójny, nie potrafi zastosować jej w praktyce.

Niedostateczny: student nie opanował minimum programowego, nie zna podstawowych zagadnień i nie rozumie zadawanych mu pytań.

Przedmiot „Metodologia badań naukowych”

na kierunku pielęgniarstwo obejmuje 15 godzin wykładów

i 15 godzin ćwiczeń.

Zasadniczym celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami

i założeniami badań naukowych oraz dostarczenie wiedzy umożliwiającej planowanie i realizację naukowych projektów badawczych. Zajęcia obejmują przegląd podstawowych metod

i narzędzi badawczych. W trakcie zajęć student zapoznaje się także z procesem badawczym, począwszy od poprawnego postawienia problemu badawczego i hipotez, poprzez utworzenie planu badawczego, odpowiedniego doboru próby, zbieraniu danych, kończąc na analizie danych, prawidłowym wnioskowaniu i przestrzeganiu praw autorskich. Dodatkowo zajęcia obejmują doskonalenie umiejętności pozyskiwania materiałów z wiarygodnych źródeł (Evidence Based Medicine - EBM). Student jest przygotowany do prowadzenia własnych badań naukowych w obszarze nauk o zdrowiu oraz do samodzielnego opracowywania i prezentowania ich wyników.

Literatura obowiązkowa:

1. Lenartowicz H., Kózka M., Metodologia badań w pielęgniarstwie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.

2. Radomski D., Grzanka A., Metodologia badań w medycynie, Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań, 2011.

3. Apanowicz J., Metodologia nauk, Dom Organizatora TONIK, Toruń 2003.

Literatura uzupełniająca:

1. Nachmias Ch., Metody badawcze w naukach społecznych, Zysk i S-ka Wydawnictwo S.C., Poznań 2001.

2. Sztumski J., Wstęp do metod i technik badań społecznych, Śląsk sp. z o.o., Katowice 2005.

3. Hammersley M., Atkinson P., Metody badań terenowych, Zysk i S-ka Wydawnictwo S.C., Poznań 2001.

4. Gruszczyński L. A., Kwestionariusz w socjologii, Katowice 2001.