Metodologia poznania naukowego

Student kontynuujący kształcenie na studiach II stopnia z przedmiotu Metodologia badań naukowych powinien posiadać podstawową wiedzę ogólną z zakresu metodologii badań naukowych ze studiów I stopnia.

przedmiot obowiązkowy

Bilans nakładu pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli:

- udział w wykładach: 10 godzin

- udział w ćwiczeniach: 10 godzin

Razem: 2 ECTS

Czas poświęcony na indywidualną pracę studenta:

-przygotowywanie pracy w ramach samokształcenia: 10 godzin

- przygotowanie własnego projektu badawczego: 30 godzin

Razem: 1 ECTS

Łączny nakład pracy studenta = 60 godzin (3 ECTS)

Nauczanie odbywa się w systemie zdalnym - System Wideokonferencji BigBlueButton, Microsoft Teams, platforma Moodle. Całościowo w formie zdalnej – synchroniczne w min. 50% czasu trwania każdych zajęć.

W1: Wykazuje znajomość zasad planowania badań oraz nowoczesnych technik zbierania danych i narzędzi badawczych w zakresie nauk o zdrowiu K_W06

W2: ma poszerzoną wiedzę na temat wnioskowania statystycznego, zwłaszcza w zakresie nauk o zdrowiu K_W07

W3: zna zagadnienia dotyczące teoretycznych podstaw i metod badań odnoszących się do przekonań zdrowotnych oraz procesu zmian i kształtowania zachowań zdrowotnych K_W13

W4: posiada wiedzę o zasadach korzystania z tak zwanego prawa własności intelektualnej w funkcjonowaniu jednostek ochrony zdrowia (m.in. prawa autorskie, prawa własności przemysłowej, ochrona baz danych) K_W31

W5: posiada wiedze o zasadach konstruowania i pisania raportów i prac naukowych K_W33

U1: potrafi przedstawić wyniki badań w postaci samodzielnie przygotowanej prezentacji, rozprawy, referatu zawierającej opis i uzasadnienie celu pracy, przyjętą metodologię, wyniki oraz ich znaczenie na tle innych podobnych badań K_U06

U2: posiada umiejętność planowania, wdrażania, monitorowania, ewaluowania i analizy programów w obszarze zdrowia publicznego, działalności profilaktycznej, informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej K_U07

U3: posiada nawyk korzystania z obiektywnych źródeł informacji naukowej oraz posługiwania się zasadami krytycznego wnioskowania przy rozstrzyganiu praktycznych problemów K_U13

U4: potrafi w szerokim zakresie formułować przejrzyste i szczegółowe wypowiedzi ustne i pisemne (w języku ojczystym i obcym), a także wyjaśniać swoje stanowisko w sprawach będących przedmiotem dyskusji, rozważając zalety i wady różnych rozwiązań (w tym także pisanie artykułów i wygłaszanie referatów) K_U23

K1: mając poczucie odpowiedzialności za jakość realizowanych zadań zawodowych jest gotów do korzystania z pomocy ekspertów oraz do współpracy w zespole interdyscyplinarnym, zgodnie z zasadami etyki zawodowej i uregulowaniami prawnymi K_K02

K2: ma świadomość pełnienia roli zawodowej i społecznej K_K05

K3: korzysta z różnych źródeł informacji w celu poszerzenia umiejętności badawczych oraz podejmowania autonomicznych działań zmierzających do rozstrzygania praktycznych problemów K_K09

K4: przestrzega zasad etycznych obowiązujących w badaniach naukowych i organizacji pracy innych ludzi, mając na uwadze patologiczne zjawiska, mogące wystąpić w miejscu pracy K_K10

Wykłady:

• wykład informacyjny i problemowy z prezentacją multimedialną.

Ćwiczenia obejmują prace w indywidualną i zespołową z wykorzystaniem:

• klasycznej metody problemowej,

• metody referatu,

• metody seminaryjnej,

• studium przypadku.

• praca w grupach,

• praca indywidualna.

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

- ćwiczeniowa
- giełda pomysłów
- projektu
- referatu

- metody wymiany i dyskusji

Przedmiot „Metodologia poznania naukowego” na kierunku Zdrowie publiczne obejmuje 10 godzin wykładów i 10 godzin ćwiczeń. Zasadniczym celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami i założeniami badań naukowych oraz dostarczenie wiedzy umożliwiającej planowanie i realizację naukowych projektów badawczych. Zajęcia obejmują przegląd podstawowych metod i narzędzi badawczych. W trakcie zajęć student zapoznaje się także z procesem badawczym, począwszy od poprawnego postawienia problemu badawczego i hipotez, poprzez utworzenie planu badawczego, odpowiedniego doboru próby, zbieraniu danych, kończąc na analizie danych, prawidłowym wnioskowaniu i przestrzeganiu praw autorskich. Dodatkowo zajęcia obejmują doskonalenie umiejętności pozyskiwania materiałów z wiarygodnych źródeł (Evidence Based Medicine - EBM). Student jest przygotowany do prowadzenia własnych badań naukowych w obszarze nauk o zdrowiu oraz do samodzielnego opracowywania i prezentowania ich wyników.

Wykłady obejmują następujące treści:

− nauka i badania naukowe – podstawowe pojęcia i założenia

− teoria- funkcje i rodzaje

− koncepcje rozwoju nauki

− koncepcje wiedzy

− definicja metodologii

− zadania, funkcje i cele badań naukowych

− reguły metodologii (komunikowanie, wnioskowanie, intersubiektywność)

− proces badawczy

− problemy i hipotezy badawcze (definicja, jednostki analizy, błędy przy przenoszeniu wniosków)

− podstawowe metody, narzędzia i procedury badawcze stosowane w badaniach naukowych

− techniki i metody obserwacyjne, badania sondażowe, badania jakościowe, wtórna analiza danych, budowanie baz danych i statystyki

− sposoby doboru próby

- populacja (jednostka doboru próby, populacja skończona i nieskończona, podstawa doboru próby)

- schemat doboru próby: nielosowy (okolicznościowy, losowy, kwotowy) i losowy (indywidualny nieograniczony, systematyczny, warstwowy, grupowy)

-wielkość próby (błąd standardowy, przedział ufności, określanie wielkości próby)

− kwestionariusz ankiety jako narzędzie badawcze

− pomiar i wnioskowanie

− rodzaje źródeł informacji wykorzystywane w badaniach naukowych

− Evidence Based Medicine – założenia ogólne

− badanie jakości życia wg zasad EBM

− standardy EBM i standardy postępowania diagnostycznego i terapeutycznego

− krytyczna analiza artykułów naukowych – przykłady

− uwarunkowania badań naukowych – prawne i etyczne

Ćwiczenia poświęcone są nabyciu umiejętności praktycznych, mają charakter pracy zarówno indywidualnej, jak i zespołowej, częściowo powiązane są z zagadnieniami omawianymi na wykładach.

Materiał realizowany w ramach ćwiczeń:

− cele i obszary bada naukowych w zdrowiu publicznym

− techniki i narzędzia badawcze

− definiowanie problemów badawczych i hipotez

− przykładowe problemy badawcze i hipotezy

− skale pomiarowe, miary tendencji centralnej

− testowanie hipotez i analiza związków pomiędzy zmiennymi – dane niemierzalne, dane mierzalne

− budowanie procesu badawczego i etapy postępowania badawczego

− konstruowanie własnych problemów badawczych

− tworzenie hipotez do problemu badawczego

− plan badawczy do własnego problemu badawczego

− pomiar – wielkość próby, sposoby doboru próby

- kwestionariusz ankiety:

- omówienie pytań – treść, format, rodzaj, porządek

− błędy w konstruowaniu pytań – przykłady

− konstruuowanie narzędzia badawczego - kwestionariusz ankiety

− omówienie sposobów analizy danych

− zasady interpretowania danych empirycznych

− zasady wnioskowania na podstawie danych z kwestionariusza ankiety

− zasady EMB – szczegółowe omówienie

− konstruowanie opracowania naukowego

− etyka w badaniach naukowych i ochrona własności intelektualnej

Literatura obowiązkowa:

1. Lenartowicz H., Kózka M., Metodologia badań w pielęgniarstwie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.

2. Radomski D., Grzanka A., Metodologia badań w medycynie, Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań, 2011.

3. Apanowicz J., Metodologia nauk, Dom Organizatora TONIK, Toruń 2003.

Literatura uzupełniająca:

1. Nachmias Ch., Metody badawcze w naukach społecznych, Zysk i S-ka Wydawnictwo S.C., Poznań 2001.

2. Sztumski J., Wstęp do metod i technik badań społecznych, Śląsk sp. z o.o., Katowice 2005.

3. Hammersley M., Atkinson P., Metody badań terenowych, Zysk i S-ka Wydawnictwo S.C., Poznań 2001.

Gruszczyński L. A., Kwestionariusz w socjologii, Katowice 2001.

Weryfikacja osiągniętych przez studenta efektów uczenia będzie się odbywać przez ocenę:

• aktywnego udziału oraz przygotowania do prowadzonych zajęć,

• opanowania materiału realizowanego na wykładach i ćwiczeniach.

Sprawdzanie umiejętności i kompetencji społecznych odbywać się będzie m.in. poprzez wnikliwą obserwację czynności studenta podczas wykonywania zadań praktycznych. Student w ramach zaliczenia przedmiotu zobowiązany jest skonstruować własny projekt badawczy.

Opisowe kryteria oceny autorskiego projektu badawczego:

Bardzo dobry: student opanował wiedzę z całości materiału, przedstawia ją w sposób logiczny i usystematyzowany, zna zastosowania praktyczne. Projekt badawczy ani jego prezentacja nie budzi żadnych zastrzeżeń.

Dobry plus: student opanował wiedzę z całości materiału, przedstawia ją w sposób spójny i logiczny we własnym projekcie badawczym. Po drobnych wskazówkach potrafi zrealizować projekt badawczy i poprawnie przeprowadzić badania. Poprawna prezentacja projektu badawczego.

Dobry: student opanował wiedzę z większości materiału, przedstawia ją w sposób logiczny, nakierowany przez nauczyciela akademickiego, potrafi formułować trafne wnioski. Poprawnie skonstruował projekt badawczy, prezentuje go w sposób jasny, logiczny i spójny. Po nieznacznych uwagach - potrafi go zastosować w praktyce.

Dostateczny plus: student opanował minimum programowe, zna podstawowe zagadnienia i rozumie zadawane mu pytania, poprawnie wykonał własny projekt badawczy oraz przedstawia w sposób logiczny.

Dostateczny: student opanował minimum programowe, zna podstawowe zagadnienia i rozumie zadawane mu pytania, przedstawia własny projekt badawczy w sposób niespójny, nie potrafi zastosować go w praktyce.

Niedostateczny: student nie opanował minimum programowego, nie zna podstawowych zagadnień i nie rozumie zadawanych mu pytań. Student nie wykonał autorskiego projektu badawczego lub wykonał go niezgodnie z metodologicznymi zasadami.