Ontologia

przedmiot obowiązkowy

Celem zajęć nie jest prezentacja historii ontologii (ta omawiana jest na zajęciach z historii filozofii), lecz skupienie się na czterech wybranych teoriach ontologicznych o fundamentalnym znaczeniu dla rozwoju całej dyscypliny: ontologii Immanuela Kanta, teorii ontologicznej Edmunda Husserla i Romana Ingardena oraz ontologii Nicolai Hartmanna.

Wykład inauguruje krótka prezentacja historii dyscypliny, ze szczególnym uwzględnieniem jej krytyki. W semestrze zimowym omawiana jest jedna z najważniejszych w filozofii teorii ontologicznych: Immanuela Kanta. Omawiane są następujące zagadnienia: Kantowska krytyka ontologii tradycyjnej, dogmatycznej i klasycznej. Sąd nad metafizyką i wyrok „trybunału czystego rozumu”. Dekonstrukcja klasycznej ontologii, wykazanie jej bezprzedmiotowości. Nowy projekt ontologii krytycznej. Ontologia przedmiotowości. Ontologia świata. Wiedza i poznanie a świat. Kantowska rewolucja w metafizyce. Wpływ Kanta na rozwój ontologii w XIX, XX i XXI wieku.

W semestrze letnim omawiane są koncepcje ontologiczne w istotny sposób wynikające z Kantowskiej „ rewolucji w metafizyce”:

Fenomenologiczna ontologia Edmunda Husserla , teoria ontologiczna Romana Ingardena i ontologia Nicolai Hartmanna. Wykład pokazuje związki i zależności tych teorii od projektu Kantowskiego oraz . znaczenie wszystkich omawianych koncepcji ontologicznych dla filozofii współczesnej.

Bloki tematyczne

semestr zimowy:

1. Ogólna charakterystyka zagadnień ontologii.

2. Ontologia Immanuela Kanta. Kantowski sąd nad metafizyka klasyczną i dogmatyczną.

3. Ontologiczne warunki możliwości przedmiotowości. Pojęcie bytu, pojęcie istnienia. Przedmiot transcendentalny jako struktura ontologiczna.

4. Ontologiczne warunki możliwości konstytucji: czas, przestrzeń, kategorie, schematy, analogie i antycypacje doświadczenia.

5. Ontologia świata. Przedmiot a świat. Intelektualno-zmysłowe pojęcie świata a rozumowe pojęcie świata.

6. Warunki możliwości wiedzy-o-świecie jako warunki możliwości świata. Kantowska idea świata jako struktura ontologiczna

7. Kantowska rewolucja w metafizyce

.

Semestr letni:

8. Ontologia Edmunda Husserla. Fenomenologia a ontologia. Husserlowska ontologia formalna i ontologia materialna.

9. Ontologie regionalne.

10. Fenomenologiczna teoria konstytucji sensu przedmiotowego.

11. Czas i byt w ontologii Husserla.

12. Ontologia egzystencjalna Ingardena.

13. Istnienie, sposoby istnienia i momenty bytowe w ontologii Ingardena.

14. Ontologia formalna i główne ontologiczne kategorie formalne.

15. Ontologia Nicolai Hartmanna .

16. Idea nowej ontologii Hartmanna: poza opozycją realizm – idealizm.

17. Analiza kategorialna jako metoda nowej ontologii.

18. Główne kategorie bytowe, kategorie fundamentalne.

19. Warstwowa budowa świata realnego.

20. Świat realny a świat idealny.

21. Specyficzna budowa ontologiczna istoty ludzkiej.

22. Wartości, determinacje i wolność.

Wykład. Egzamin pisemny.