Podstawy prawne resocjalizacji

1. Godziny wykładów – 15

2. Godziny ćwiczeń – 15

3. Godziny na pracę indywidualną studenta/słuchacza/uczestnika oraz przygotowanie do egzaminu - 10

Student zna na poziomie rozszerzonym terminologię i definiuje podstawowe pojęcia i instytucje z dziedziny nauk społecznych, prawa karnego materialnego, prawa karnego wykonawczego oraz prawa nieletnich i wie, jak się nimi posługiwać w kontekście problematyki resocjalizacyjnej K_W01

Student zna na poziomie rozszerzonym pojęcie odpowiedzialności i związanej z nią reakcji prawnej przewidzianej w kodeksie karnym oraz w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich K_W01

Student zna wybrane orzecznictwo sądowe dotyczące problemów prawnych pojawiających się w kontekście aplikacji przepisów dotyczących problematyki resocjalizacyjnej K_W01

Student ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę źródłach prawa w kontekście procesu resocjalizacji K_W02

Student ma pogłębioną i uporządkowaną wiedzę na temat tego jak zbudowany jest i jak funkcjonuje system penitencjarny w Polsce oraz system instytucjonalny przeznaczony dla zapobiegania i zwalczania demoralizacji oraz przestępczości nieletnich K_W04

Student posiada uporządkowaną wiedzę na temat celu procesu resocjalizacji – szczególnie w ujęciu prawno karnym K_W10

Student potrafi korzystać ze źródeł prawa związanych z omawianymi podczas zajęć zagadnieniami, w tym właściwie interpretować prezentowane i dyskutowane na zajęciach regulacje prawne K_U05

Student potrafi wybrać i zastosować w sposób właściwy przepis prawa w kontekście procesu resocjalizacji oraz odpowiednio dobrać narzędzie resocjalizacyjne K_U10

Student potrafi sprawnie poruszać się w obrębie przepisów prawa w celu podejmowania działań praktycznych (resocjalizacyjnych) K_U08

Student potrafi budować wypowiedzi z odpowiednim wykorzystaniem języka prawnego związanego z szeroko rozumianym procesem resocjalizacji K_U03

Student ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy z zakresu przepisów prawa w kontekście procesu resocjalizacji K_K01

Student docenia znaczenie nauk prawnych dla szeroko pojmowanego procesu resocjalizacji K_K03

Prezentacja wiedzy teoretycznej, prezentacja wybranego orzecznictwa sądowego, rozwiązywanie kazusów (wspólna dyskusja), studium przypadków.

- pokaz

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

- ćwiczeniowa
- klasyczna metoda problemowa

Zajęcia mają na celu zapoznanie ich uczestników z prawnymi regulacjami dotyczącymi problematyki resocjalizacji zarówno nieletnich, jak i dorosłych. W ramach zajęć prezentowane są kluczowe pojęcia i metody z obszaru zagadnienia działalności resocjalizacyjnej, a także podstawowe pojęcia prawa nieletnich, prawa karnego materialnego, prawa karnego wykonawczego, przesłanki odpowiedzialności i formy reakcji prawnej, zasady, standardy obowiązującego prawa i pragmatyki penitencjarnej oraz rozwiązania instytucjonalne, które służą readaptacji społecznej człowieka włączonego w proces resocjalizacji. Problematyka resocjalizacji w ujęciu prawnym omawiana jest w aspekcie teoretycznym i praktycznym.

Podczas zajęć ukazywane są podstawowe pojęcia funkcjonujące w obszarze nauk społecznych w kontekście problematyki resocjalizacyjnej (obejmującej zarówno czynniki sprzyjające tej działalności oraz ją utrudniające), takie jak: niedostosowanie społeczne, zaburzenie społeczne, asocjalność, dewiacja, demoralizacja, przestępczość, resocjalizacja, reintegracja, readaptacja, subkultura więzienna, sprawiedliwość naprawcza czy mediacja. Następnie prezentowane i omawiane są prawne podstawy resocjalizacji osób nieletnich, a zatem uwaga skupiona zostaje na głównych pojęciach ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich (pojęciu nieletniego, demoralizacji, czynu karalnego, środków reakcji prawnej przewidzianych dla nieletnich), ogólnej charakterystyce odpowiedzialności nieletniego w świetle ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz kodeksu karnego, przebiegu postępowania w sprawach nieletnich, charakterystyce środków zapobiegania i zwalczania demoralizacji oraz przestępczości nieletnich, którymi są środki wychowawcze, leczniczo – wychowawcze, poprawcze, a także – w pewnych sytuacjach - kara kryminalna. Omawiana jest także instytucja mediacji w sprawach nieletnich. W dalszej kolejności rozważane są prawne podstawy resocjalizacji tzw. sprawców dorosłych. W tym kontekście przedstawione zostaje pojęcie przestępstwa oraz wskazywane są zasady odpowiedzialności karnej. Uwaga poświęcona też zostaje pojęciu i celom kary kryminalnej, ogólnej charakterystyce kar i środków karnych przewidzianych w kodeksie karnym, teoriom kary, zasadom i dyrektywom wymiaru kary określonym w kodeksie karnym. Oprócz tego studenci zapoznawani są z pojęciem recydywy, charakterystyką środków związanych z poddaniem sprawcy próbie oraz z zagadnieniami prawa karnego wykonawczego, którymi są: generalna charakterystyka organów postępowania wykonawczego, prawny status i klasyfikacja skazanych, zasady i przebieg postępowania wykonawczego, zagadnienie pomocy w społecznej readaptacji skazanych, problematyka wykonywania kary pozbawienia wolności. Przy przedstawianiu tej problematyki wskazywane są cele wykonywania kary pozbawienia wolności, rodzaje i typy zakładów karnych, systemy wykonywania kary pozbawienia wolności; mowa jest również o wykonywaniu kary pozbawienia wolności w związku z dozorem elektronicznym, a nadto - o środkach oddziaływania penitencjarnego (zatrudnieniu, nauczaniu, działalności kulturalno – oświatowej, społecznej i sportowej, nagrodach i ulgach, karach dyscyplinarnych), o odroczeniu i przerwie wykonania kary pozbawienia wolności, o warunkowym przedterminowym zwolnieniu, o pomocy postpenitencjarnej oraz o działalności zawodowych i społecznych kuratorów sądowych. Tematyka zajęć obejmuje także analizę instytucji mediacji w sprawach karnych.

Podstawowe akty prawne:

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.). [wybrane przepisy]

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z dnia 4 sierpnia 1997 r., Nr 89, poz. 555 z późn. zm.). [wybrane przepisy]

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. z 1997 r., Nr 90, poz. 557 z późn. zm.). [wybrane przepisy]

Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jednolity – Dz. U. z 2010 r. Nr 33, poz. 178 z późn. zm.). [wybrane przepisy]

Ustawa o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego z dnia 7 września 2007 r. (tekst jednolity - Dz. U. z 2010 r., Nr 142, poz. 960 z późn. zm.) [wybrane przepisy]

Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych (Dz. U. z dnia 12 września 2001 r., Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.). [wybrane przepisy]

Zarządzenie 19/16 Dyrektora Służby Więziennej z dnia 14 kwietnia 2016 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia i organizacji pracy penitencjarnej (…)

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności, Dz.U. 2016, poz. 2231

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 grudnia 2016 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania tymczasowego aresztowania, Dz.U. 2016, poz. 2290

Barbara Stańdo-Kawecka, Prawne podstawy resocjalizacji, Wydawnictwo Zakamycze, Kraków 2000.

Małgorzata Kuć, Prawne podstawy resocjalizacji, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2011.

Bronisław Urban, Jan M. Stanik (red.), Resocjalizacja. Teoria i praktyka pedagogiczna, t. I i II, Wydawnictwo naukowe PWN i Wyższa szkoła Pedagogiki Resocjalizacyjnej, Warszawa 2008.

Lech Gardocki, Prawo karne, wydanie 17, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2011.

.

Stanisław Waltoś, Piotr Hofmański, Proces karny. Zarys systemu, wyd. XI, Wydawnictwo LexisNexis, 2013.

Małgorzata Kuć, Małgorzata Gałązka, Prawo karne wykonawcze, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2009.

Stefan Lelental, Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, 4. wydanie, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2012.

Barbara Stańdo – Kawecka, Prawo karne nieletnich. Od opieki do odpowiedzialności, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2007.

Marianna Korcyl – Wolska, Postępowanie w sprawach nieletnich, 2. wydanie uzupełnione, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2008.

Janina Błachut, Andrzej Gaberle, Krzysztof Krajewski, Kryminologia, Wyd. Arche s.c., Gdańsk 2004.

Cesare Beccaria, O przestępstwach i karach, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2014

Michał Czerwiec, Więzieniznawstwo – zarys rozwoju więziennictwa, Warszawa 1958

Robert Poklek, Instytucjonalne i psychospołeczne aspekty więzienia, Centralny Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej, Kalisz 2010

Egzamin ustny lub pisemny na podstawie zaprezentowanego na wykładzie materiału, a także wskazanych regulacji prawnych oraz rekomendowanego piśmiennictwa. Egzamin ustny składa się z trzech pytań problemowych kierowanych do studenta. Egzamin pisemny ma postać testu jednokrotnego wyboru (test składa się z 15 pytań).

W01

U01