Podstawy edukacji językowej
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2403-PPW-214-sj |
Kod Erasmus / ISCED: |
(brak danych)
/
(0111) Kształcenie
|
Nazwa przedmiotu: | Podstawy edukacji językowej |
Jednostka: | Instytut Nauk Pedagogicznych |
Grupy: |
Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna II rok -sj- sem. letni |
Punkty ECTS i inne: |
6.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | kanon |
Całkowity nakład pracy studenta: | Student w trakcie realizacji przedmiotu uzyskuje 6 punkty ECTS w następującym układzie: 1) uczestnictwo w wykładzie - 30 godzin (2 ECTS) 2) uczestnictwo w konwersatorium - 30 godzin (4 ECTS) |
Efekty uczenia się - wiedza: | Student: U1: właściwie interpretuje cechy artykulacyjne poszczególnych segmentów tekstów mówionych i potrafi wskazać odstępstwa od normy ortofonicznej; W1: zna budowę rozmaitych form fleksyjnych (rzeczowników, przymiotników i, czasowników i liczebników) - K_W13, K_W14; W2: właściwie interpretuje rodzaj we współczesnej polszczyźnie - jako kategorię fleksyjną leksemów czasownikowych, przymiotnikowych i liczebnikowych, jako kategorię selektywną - leksemów rzeczownikowych - K_W01, K_W13. W1: Student zna podstawową terminologię związaną ze składniowym opisem polszczyzny - K_W01, K_W13; W2: Student opisuje podstawowe mechanizmy leżące u podstaw tworzenia zdań języka polskiego - K_W14, K_W15 |
Efekty uczenia się - umiejętności: | Student: U1: charakteryzuje miejsce nauki o języku na tle innych paradygmatów naukowych - K_U04. U1: właściwie interpretuje dowolne formy wyrazowe pojawiające się we współczesnych tekstach polskich, w szczególności poprawnie interpretuje formy wielosegmentowe oraz ortograficzne konstrukcje składniowe - K_U05; U2: potrafi identyfikować różnorodne formy wyrazowe należące do paradygmatu czasowników, w szczególności odróżnia formy fleksyjne od afleksyjnych i aglutynacyjnych - K_W14; U1: Potrafi odwzorowywać relacje pomiędzy składnikami zdania; K_W14; U2: Samodzielnie analizuje wypowiedzenia pojedyncze i złożone w ujęciu tradycyjnym (metodą Z. Klemensiewicza) - K_U04, K_U09; |
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne: | Student: K1: ma świadomość powiązań językoznawstwa z innymi dziedzinami wiedzy i charakteryzuje miejsce nauki o języku w różnych paradygmatach naukowych - K_K03. K1: stosuje zdobytą wiedzę do rozwiązywania problemów językowych i kształcenia sprawności komunikacyjnej - K_K05. |
Metody dydaktyczne: | Wykład wykorzystuje zasadniczo podające i eksponujące metody dydaktyczne, w sposób szczególny stosowany jest pokaz multimedialny oraz sproblematyzowana charakterystyka przedmiotu opisu. |
Metody dydaktyczne podające: | - opis |
Metody dydaktyczne poszukujące: | - ćwiczeniowa |
Metody dydaktyczne w kształceniu online: | - metody oparte na współpracy |
Pełny opis: |
1) Język naturalny - jego cechy i relacje do innych systemów semiotycznych; definicja języka; mówienie a język; system językowy i jego konwencjonalność; funkcje języka i wypowiedzi; pojęcie komunikacji językowej; problem konwencji i konwencjonalności elementów językowych. 2) Struktura systemu językowego; podsystem fonologiczny, morfologiczny, składniowy i ich wzajemne zależności; słownik a gramatyki; sposoby wyodrębniania jednostek różnych podsystemów językowych; mechanizmy tworzenia wyrażeń złożonych w obrębie różnych podsystemów; problem jednostki leksykalnej. 3) Słowniki jako podstawowe źródła wiedzy o jednostkach języka- typy słowników (jednojęzyczne w opozycji do wielojęzycznych); słowniki wielkie - średnie i małe; słowniki ogólne a specjalistyczne, np.: słowniki poprawnej wymowy; ortograficzne; poprawnej polszczyzny; słowniki frazeologiczne; słowniki wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych; słowniki etymologiczne, słowniki rozmaitych odmian środowiskowych itp. 4) Charakterystyka polskiej leksyki na podstawie rozmaitych kryteriów: a) wyrażenia rodzime w opozycji do zapożyczeń - podział wyrażeń obcych na podstawie kryteriów etymologicznych; strukturalna charakterystyka wyrażeń obcych i stopień ich adaptacji; b) wyrażenia jednosegmentowe a wielosegmentowe jednostki leksykalne ze szczególnym uwzględnieniem frazeologizmów (typologia związków frazeologicznych na podstawie kryteriów formalnych - wyrażenia, zwroty, frazy, wyrażenia określające i wyrażenia rzeczownikowe - podział frazeologizmów na podstawie kryteriów etymologicznych - biblizmy, mitologizmy, historyzmy oraz związki utrwalające obyczaje lub zjawiska z życia codziennego). 5) Główne relacje semantyczne, w jakie mogą wchodzić jednostki języka (hiponimia; synonimia; antonimia i konwersja). Podstawowe procedury potwierdzające prawdziwość hipotez o relacjach semantycznych między jednostkami języka; 6. Istota fonetyki - typy badań fonetycznych (artykulacyjne, akustyczne i audytywne); Relacje między mową a pismem; konieczność stosowania swoistego systemu notacyjnego zwanego transkrypcją fonetyczną w celu utrwalenia tekstów mówionych; 7. Pojęcie głoski - ogólna klasyfikacja głosek na podstawie kryteriów artykulacyjnych; 8. Podstawy artykulacyjnej typologii spółgłosek polskich; 9. Zasób spółgłosek we współczesnej polszczyźnie - zwarto-wybuchowe, szczelinowe, zwarto-szczelinowe i sonanty ustne oraz nosowe; 10. Morfologiczna motywacja pisowni spółgłosek w pozycji wygłosu absolutnego i w grupach spółgłoskowych typu chleb; idź tam; babka; nic więcej. 11. Samogłoski polskie - ich cechy artykulacyjne; Problem nosowości samogłoskowej we współczesnym języku polskim - fonetyczna realizacja ortograficznych segmentów oznaczanych jako "ą" oraz "ę"; 12. Realizacja grup ortograficznie oznaczanych jako "znak samogłoski + symbol sonantu nosowego + znak szczelinowej" w wyrażeniach typu "amfibia"; "inżynier"; "tramwaj"; 13. Artykulacyjna istota glajdów polskich - ich zasób i cechy fonetyczne. Klasyfikacja gramatyczna leksemów polskich. 14. Przedmiot fleksji.- strukturalne wykładniki odmienności wyrazów - zmiana morfemów gramatycznych z jednej strony i zmiany tematyczne (oboczność tematyczna a supletywizm); 15. Główne typy form wyrazowych we współczesnej polszczyźnie - fomy fleksyjne, formy afleksyjne, zlepkowe i fuzyjne; 16. Gramatyczna klasyfikacja leksemów polskich a tradycyjny podział wyrazów na tzw. części mowy; 17. Zasady opisu deklinacji rzeczowników; przymiotników i liczebników; 18. Kategorie fleksyjne czasowników (osoba; liczba; tryb, czas i rodzaj). Niefleksyjność strony i aspektu - wpływ aspektu na budowę paradygmatu czasownikowego. 19. Rodzaj we współczesnej polszczyźnie - fleksyjna kategoria czasowników, przymiotników i liczebników, a selektywna kategoria rzeczowników. 21. Podstawowe pojęcia składniowe - wypowiedzenie; zdanie; równoważnik zdania; 22. Typologia zdań polskich na podstawie kryteriów semantycznych (zdania oznajmujące; pytające; rozkazujące i performatywne). Strukturalna charakterystyka zdań - pojedyncze w opozycji do złożonych; 23. Przegląd podstawowych funkcji członów syntaktycznych w obrębie zdań pojedynczych (typy orzeczeń; podmiotów; dopełnień; okoliczników i przydawek); 24. Główne typu związków wyrazowych w obrębie zdań pojedynczych - współrzędność a związki nadrzędno-podrzędne zgody, rządu i przynależności; 25. Sposoby zespalania zdań składowych w obrębie zdań złożonych; 26. Przegląd najważniejszych typów zdań złożonych współrzędnie; 27. Typologia polskich zdań złożonych podrzędnie. 28. Podstawowe pojęcia z zakresu poprawności językowej - system - uzus -norma; typy norm językowych (wzorcowa a użytkowa; bezwzględnie kategorialna a względnie kategorialna); 29. Podział usterek językowych i błędów identyfikowanych w polskich tekstach; 30. Charakterystyka mechanizmów najczęstszych błędów identyfikowanych w polskich tekstach. |
Literatura: |
Literatura podstawowa: 1. I. Bobrowski, Składniowy model polszczyzny, Kraków 2005. 2. R. Grzegorczykowa, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa 2007. 3. Wiśniewski M., Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń 1997. 4. Wiśniewski M., Zadania z fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń, 1999. 5. M. Bańko, Wykłady z fleksji polskiej, Warszawa, 2002. 6. Z. Saloni, 1974, Klasyfikacja gramatyczna leksemów polskich, Język Polski LIV, z. 1, s. 3-13; z. 2., s. 93-101. 7. Z. Saloni, Wstęp do koniugacji, Olsztyn, 2000. 8.R. Grzegorczykowa, Wykłady z polskiej składni, Warszawa, 1996. 9. Z. Klemensiewicz, Zarys składni polskiej, Warszawa, 1963 (lub wyd. następne). 10. H. Jadacka, Kultura języka polskiego, Fleksja, słowotwórstwo, składnia, Warszawa, 2005.0 |
Metody i kryteria oceniania: |
Wykład - pisemny egzamin; Konwersatorium - 1. Aktywne uczestnictwo studenta w czasie przynajmniej 12 zajęć i znajomość literatury przedmiotu - K1; 2. Wyniki pisemnej pracy domowej i sprawdzianu - W1, W2, U1, U2, U3, U4, U5. O końcowej ocenie na zaliczenie ćwiczeń "C" decyduje średnia ważona ocen A (za pisemną pracę domową) oraz B (za pisemny sprawdzian) obliczona wg wzoru: C = 0,4 A + 0,6 B Skala ocen: 5,0 - 4,75 = bardzo dobry; 4,74 - 4,40 = dobry plus; 4,39 - 3,85 = dobry; 3,84 - 3,40 = dostateczny plus; 3,39 - 2,90 = dostateczny; poniżej 2,90 = niedostateczny. |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2021/22" (zakończony)
Okres: | 2022-02-21 - 2022-09-30 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ WYK
CW
CW
PT |
Typ zajęć: |
Ćwiczenia, 30 godzin
Wykład, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Marek Wiśniewski | |
Prowadzący grup: | Marek Wiśniewski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę Wykład - Egzamin |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2022/23" (zakończony)
Okres: | 2023-02-20 - 2023-09-30 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT CW
WYK
CW
|
Typ zajęć: |
Ćwiczenia, 30 godzin
Wykład, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Marek Wiśniewski | |
Prowadzący grup: | Marek Wiśniewski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę Wykład - Egzamin |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)
Okres: | 2024-02-20 - 2024-09-30 |
Przejdź do planu
PN WT WYK
CW
CW
ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Ćwiczenia, 30 godzin
Wykład, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Marek Wiśniewski | |
Prowadzący grup: | Marek Wiśniewski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę Wykład - Egzamin |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.