Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Podstawy edukacji językowej

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2403-PPW-214-sj
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0111) Kształcenie Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Podstawy edukacji językowej
Jednostka: Instytut Nauk Pedagogicznych
Grupy: Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna II rok -sj- sem. letni
Punkty ECTS i inne: 6.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

kanon

Całkowity nakład pracy studenta:

Student w trakcie realizacji przedmiotu uzyskuje 6 punkty ECTS w następującym układzie:

1) uczestnictwo w wykładzie - 30 godzin (2 ECTS)

2) uczestnictwo w konwersatorium - 30 godzin (4 ECTS)


Efekty uczenia się - wiedza:

Student:

U1: właściwie interpretuje cechy artykulacyjne poszczególnych segmentów tekstów mówionych i potrafi wskazać odstępstwa od normy ortofonicznej;

W1: zna budowę rozmaitych form fleksyjnych (rzeczowników, przymiotników i, czasowników i liczebników) - K_W13, K_W14;

W2: właściwie interpretuje rodzaj we współczesnej polszczyźnie - jako kategorię fleksyjną leksemów czasownikowych, przymiotnikowych i liczebnikowych, jako kategorię selektywną - leksemów rzeczownikowych - K_W01, K_W13.

W1: Student zna podstawową terminologię związaną ze składniowym opisem polszczyzny - K_W01, K_W13;

W2: Student opisuje podstawowe mechanizmy leżące u podstaw tworzenia zdań języka polskiego - K_W14, K_W15


Efekty uczenia się - umiejętności:

Student:

U1: charakteryzuje miejsce nauki o języku na tle innych paradygmatów naukowych - K_U04.

U1: właściwie interpretuje dowolne formy wyrazowe pojawiające się we współczesnych tekstach polskich, w szczególności poprawnie interpretuje formy wielosegmentowe oraz ortograficzne konstrukcje składniowe - K_U05;

U2: potrafi identyfikować różnorodne formy wyrazowe należące do paradygmatu czasowników, w szczególności odróżnia formy fleksyjne od afleksyjnych i aglutynacyjnych - K_W14;


U1: Potrafi odwzorowywać relacje pomiędzy składnikami zdania; K_W14;

U2: Samodzielnie analizuje wypowiedzenia pojedyncze i złożone w ujęciu tradycyjnym (metodą Z. Klemensiewicza) - K_U04, K_U09;

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

Student:

K1: ma świadomość powiązań językoznawstwa z innymi dziedzinami wiedzy i charakteryzuje miejsce nauki o języku w różnych paradygmatach naukowych - K_K03.

K1: stosuje zdobytą wiedzę do rozwiązywania problemów językowych i kształcenia sprawności komunikacyjnej - K_K05.



Metody dydaktyczne:

Wykład wykorzystuje zasadniczo podające i eksponujące metody dydaktyczne, w sposób szczególny stosowany jest pokaz multimedialny oraz sproblematyzowana charakterystyka przedmiotu opisu.

Metody dydaktyczne podające:

- opis
- pogadanka
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

Metody dydaktyczne poszukujące:

- ćwiczeniowa
- klasyczna metoda problemowa

Metody dydaktyczne w kształceniu online:

- metody oparte na współpracy
- metody służące prezentacji treści

Pełny opis:

1) Język naturalny - jego cechy i relacje do innych systemów semiotycznych; definicja języka; mówienie a język; system językowy i jego konwencjonalność; funkcje języka i wypowiedzi; pojęcie komunikacji językowej; problem konwencji i konwencjonalności elementów językowych.

2) Struktura systemu językowego; podsystem fonologiczny, morfologiczny, składniowy i ich wzajemne zależności; słownik a gramatyki; sposoby wyodrębniania jednostek różnych podsystemów językowych; mechanizmy tworzenia wyrażeń złożonych w obrębie różnych podsystemów; problem jednostki leksykalnej.

3) Słowniki jako podstawowe źródła wiedzy o jednostkach języka- typy słowników (jednojęzyczne w opozycji do wielojęzycznych); słowniki wielkie - średnie i małe; słowniki ogólne a specjalistyczne, np.: słowniki poprawnej wymowy; ortograficzne; poprawnej polszczyzny; słowniki frazeologiczne; słowniki wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych; słowniki etymologiczne, słowniki rozmaitych odmian środowiskowych itp.

4) Charakterystyka polskiej leksyki na podstawie rozmaitych kryteriów:

a) wyrażenia rodzime w opozycji do zapożyczeń - podział wyrażeń obcych na podstawie kryteriów etymologicznych; strukturalna charakterystyka wyrażeń obcych i stopień ich adaptacji;

b) wyrażenia jednosegmentowe a wielosegmentowe jednostki leksykalne ze szczególnym uwzględnieniem frazeologizmów (typologia związków frazeologicznych na podstawie kryteriów formalnych - wyrażenia, zwroty, frazy, wyrażenia określające i wyrażenia rzeczownikowe - podział frazeologizmów na podstawie kryteriów etymologicznych - biblizmy, mitologizmy, historyzmy oraz związki utrwalające obyczaje lub zjawiska z życia codziennego).

5) Główne relacje semantyczne, w jakie mogą wchodzić jednostki języka (hiponimia; synonimia; antonimia i konwersja). Podstawowe procedury potwierdzające prawdziwość hipotez o relacjach semantycznych między jednostkami języka;

6. Istota fonetyki - typy badań fonetycznych (artykulacyjne, akustyczne i audytywne); Relacje między mową a pismem; konieczność stosowania swoistego systemu notacyjnego zwanego transkrypcją fonetyczną w celu utrwalenia tekstów mówionych;

7. Pojęcie głoski - ogólna klasyfikacja głosek na podstawie kryteriów artykulacyjnych;

8. Podstawy artykulacyjnej typologii spółgłosek polskich;

9. Zasób spółgłosek we współczesnej polszczyźnie - zwarto-wybuchowe, szczelinowe, zwarto-szczelinowe i sonanty ustne oraz nosowe;

10. Morfologiczna motywacja pisowni spółgłosek w pozycji wygłosu absolutnego i w grupach spółgłoskowych typu chleb; idź tam; babka; nic więcej.

11. Samogłoski polskie - ich cechy artykulacyjne; Problem nosowości samogłoskowej we współczesnym języku polskim - fonetyczna realizacja ortograficznych segmentów oznaczanych jako "ą" oraz "ę";

12. Realizacja grup ortograficznie oznaczanych jako "znak samogłoski + symbol sonantu nosowego + znak szczelinowej" w wyrażeniach typu "amfibia"; "inżynier"; "tramwaj";

13. Artykulacyjna istota glajdów polskich - ich zasób i cechy fonetyczne.

Klasyfikacja gramatyczna leksemów polskich.

14. Przedmiot fleksji.- strukturalne wykładniki odmienności wyrazów - zmiana morfemów gramatycznych z jednej strony i zmiany tematyczne (oboczność tematyczna a supletywizm);

15. Główne typy form wyrazowych we współczesnej polszczyźnie - fomy fleksyjne, formy afleksyjne, zlepkowe i fuzyjne;

16. Gramatyczna klasyfikacja leksemów polskich a tradycyjny podział wyrazów na tzw. części mowy;

17. Zasady opisu deklinacji rzeczowników; przymiotników i liczebników;

18. Kategorie fleksyjne czasowników (osoba; liczba; tryb, czas i rodzaj). Niefleksyjność strony i aspektu - wpływ aspektu na budowę paradygmatu czasownikowego.

19. Rodzaj we współczesnej polszczyźnie - fleksyjna kategoria czasowników, przymiotników i liczebników, a selektywna kategoria rzeczowników.

21. Podstawowe pojęcia składniowe - wypowiedzenie; zdanie; równoważnik zdania;

22. Typologia zdań polskich na podstawie kryteriów semantycznych (zdania oznajmujące; pytające; rozkazujące i performatywne). Strukturalna charakterystyka zdań - pojedyncze w opozycji do złożonych;

23. Przegląd podstawowych funkcji członów syntaktycznych w obrębie zdań pojedynczych (typy orzeczeń; podmiotów; dopełnień; okoliczników i przydawek);

24. Główne typu związków wyrazowych w obrębie zdań pojedynczych - współrzędność a związki nadrzędno-podrzędne zgody, rządu i przynależności;

25. Sposoby zespalania zdań składowych w obrębie zdań złożonych;

26. Przegląd najważniejszych typów zdań złożonych współrzędnie;

27. Typologia polskich zdań złożonych podrzędnie.

28. Podstawowe pojęcia z zakresu poprawności językowej - system - uzus -norma; typy norm językowych (wzorcowa a użytkowa; bezwzględnie kategorialna a względnie kategorialna);

29. Podział usterek językowych i błędów identyfikowanych w polskich tekstach;

30. Charakterystyka mechanizmów najczęstszych błędów identyfikowanych w polskich tekstach.

Literatura:

Literatura podstawowa:

1. I. Bobrowski, Składniowy model polszczyzny, Kraków 2005.

2. R. Grzegorczykowa, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa 2007.

3. Wiśniewski M., Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń 1997.

4. Wiśniewski M., Zadania z fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń, 1999.

5. M. Bańko, Wykłady z fleksji polskiej, Warszawa, 2002.

6. Z. Saloni, 1974, Klasyfikacja gramatyczna leksemów polskich, Język Polski LIV, z. 1, s. 3-13; z. 2., s. 93-101.

7. Z. Saloni, Wstęp do koniugacji, Olsztyn, 2000.

8.R. Grzegorczykowa, Wykłady z polskiej składni, Warszawa, 1996.

9. Z. Klemensiewicz, Zarys składni polskiej, Warszawa, 1963 (lub wyd. następne).

10. H. Jadacka, Kultura języka polskiego, Fleksja, słowotwórstwo, składnia, Warszawa, 2005.0

Metody i kryteria oceniania:

Wykład -

pisemny egzamin;

Konwersatorium -

1. Aktywne uczestnictwo studenta w czasie przynajmniej 12 zajęć i znajomość literatury przedmiotu - K1;

2. Wyniki pisemnej pracy domowej i sprawdzianu - W1, W2, U1, U2, U3, U4, U5.

O końcowej ocenie na zaliczenie ćwiczeń "C" decyduje średnia ważona ocen A (za pisemną pracę domową) oraz B (za pisemny sprawdzian) obliczona wg wzoru:

C = 0,4 A + 0,6 B

Skala ocen:

5,0 - 4,75 = bardzo dobry;

4,74 - 4,40 = dobry plus;

4,39 - 3,85 = dobry;

3,84 - 3,40 = dostateczny plus;

3,39 - 2,90 = dostateczny;

poniżej 2,90 = niedostateczny.

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2021/22" (zakończony)

Okres: 2022-02-21 - 2022-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 30 godzin więcej informacji
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Marek Wiśniewski
Prowadzący grup: Marek Wiśniewski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Egzamin

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2022/23" (zakończony)

Okres: 2023-02-20 - 2023-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 30 godzin więcej informacji
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Marek Wiśniewski
Prowadzący grup: Marek Wiśniewski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Egzamin

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)

Okres: 2024-02-20 - 2024-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 30 godzin więcej informacji
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Marek Wiśniewski
Prowadzący grup: Marek Wiśniewski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Egzamin
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)