Miłość, wolność i rock'n'roll w kulturze rosyjskiej XX w.

Otwartość umysłu i ciekawość kulturowej różnorodności świata.

przedmiot fakultatywny

Godziny realizowane z udziałem nauczyciela: 30 h (udział w wykładzie)

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta: 30 h

- indywidualna praca studenta (przygotowanie do wykładu, czytanie literatury) oraz przygotowanie do kolokwium : 25 h

- konsultacje i praca z nauczycielem akademickim: 5 h

Łącznie: 60 godz. (2 punkty ECTS)

K_W08 ma zaawansowaną wiedzę o wybranych zagadnieniach historycznych, społecznych, religijnych, filozoficznych i politycznych warunkujących rozwój rosyjskiego obszaru kulturowego;

K_W09 ma zaawansowaną wiedzę o szeroko pojętej kulturze rosyjskiego obszaru językowego (m.in. media, teatr, film).

K_U01 potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje przy użyciu różnych źródeł i sposobów;

K_U03 potrafi rozpoznać różne rodzaje tekstów kultury oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem odpowiednich metod.

K_K03 docenia tradycję i dziedzictwo kulturowe rosyjskiego obszaru kulturowego i ma świadomość odpowiedzialności za ich zachowanie;

K_K06 rozumie odmienne postrzeganie życia społecznego przez osoby pochodzące z rożnych środowisk i kultur.

- pokaz

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

- metody służące prezentacji treści

Celem zajęć jest zapoznanie studentów i studentek z wybranymi zjawiskami z zakresu kultury rosyjskiej XX wieku.

Kultura rosyjska XX wieku to zjawisko ogromnie zróżnicowane, w dużej mierze uwarunkowane przełomowymi dla naszych wschodnich sąsiadów wydarzeniami społeczno-politycznymi. Dość wspomnieć o przewrocie październikowym 1917 roku, Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej (1941-1945), śmierci jednego z największych tyranów i zbrodniarzy XX wieku, Józefa Stalina (1878-1953) czy wreszcie rozpadzie eksperymentalnego państwa o nazwie Związek Radziecki (1991). Każde z tych wydarzeń wywarło określony wpływ zarówno na kulturę oficjalną, sterowaną odgórnie przez kolejnych liderów ideowych, jak i na kulturę rozwijającą się niezależnie do aktualnej koniunktury politycznej (właśnie ona będzie nas szczególnie interesować na zajęciach), kontynuującą najlepsze tradycje klasyki XIX w. oraz kierunków modernistycznych i awangardowych pierwszego dwudziestolecia ubiegłego wieku.

Kultura rosyjska XX w. to zjawisko niezwykle fascynujące, na które proponuję spojrzeć przez pryzmat trzech systematyzujących ten obszar wiedzy zagadnień: miłości, wolności i muzyki, zwłaszcza w jej najbardziej, jak się wydaje, ekspansywnej i skłonnej do eksperymentów odmianie, jaką jest muzyka rockowa. Ta z pozoru zawężona perspektywa pozwoli poddać oglądowi niemalże całą kulturę rosyjską XX wieku w jej najróżnorodniejszych przejawach, odpowiadających zapotrzebowaniu zarówno mniej, jak i bardziej wymagającego odbiorcy.

Wypada żywić nadzieję, że temat zajęć, zainspirowany filmem współczesnego rosyjskiego reżysera, Kiriłła Sieriebriennikowa, pt. "Lato", poświęconym jednakże czołowym postaciom alternatywnej sceny muzycznej lat 80. XX w., pozwoli – przynajmniej w jakimś stopniu – przybliżyć Państwu kulturę naszych wschodnich sąsiadów jako taką, zaś ich kulturę XX wieku w szczególności, a może nawet stanie się impulsem do samodzielnego zgłębiania tego zagadkowego fenomenu, jakim jest Rosja, którego naturę trafnie ujął prekursor rosyjskich symbolistów, poeta Fiodor Tiutczew (1803-1873):

„Nie sposób pojąć jej rozumem,

Nie sposób zwykłą miarką mierzyć,

Ma w sobie tyle skrytej dumy,

Że w Rosję można tylko wierzyć”

(tł. R. Łużny, F. Tiutczew, Wybór poezji, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1978, s. 229).

LITERATURA OBOWIĄZKOWA:

BUKOWSKI W., I powraca wiatr..., tł. A. Mietkowski, Londyn 1983.

DUDEK A., Droga Krzyżowa Wieniczki Jerofiejewa. Albo Rosja wódką umyta. O powieści „Moskwa-Pietuszki”, w: Emigracja i tamidat. Szkice o współczesnej prozie rosyjskiej, red. L. Suchanek, Kraków 1993.

FIGES O., Szepty. Życie w stalinowskiej Rosji, Warszawa 2007.

de LAZARI A. (red.), Idee w Rosji: leksykon rosyjsko-polsko-angielski, t. 1- 5, różne daty wydania.

IMOS R., Wiara człowieka radzieckiego, Kraków 2007.

HELLER M. Maszyna i śrubki. Jak hartował się człowiek sowiecki, tł. J. Juryś, Warszawa 1989.

KLIMOWICZ T., Pożar serca. 16 smutnych esejów o miłości, o pisarzach rosyjskich i ich muzach, Wrocław 2005.

PIPES R., Rosja bolszewików, tłum. W. Jeżewski, Warszawa 2013.

USENKO K., Oczami radzieckiej zabawki. Antologia radzieckiego i rosyjskiego undergroundu, Wołowiec 2012.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

DRAWICZ A., Pocałunek na mrozie, Warszawa 1990.

DRUŻNIKOW J., Rosyjskie mity. Od Puszkina do Pawlika Morozowa, tł. J. Putrament, F. Ociepka, Warszawa 1998.

PANAS-GOWORSKA M., GOWORSKI A., Grażdanin N.N. Życie codzienne w ZSRR, Warszawa 2017.

PRZYBYŁ-SADOWSKA E., SADOWSKI J., URBANEK D., Rosja. Przestrzeń, czas i znaki, Kraków 2016.

SADOWSKI J., Wołga-Wołga, czyli o semiotycznym potencjale mitologemu, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/54712/sadowski_wolga_wolga_czyli_o_semiotycznym_potencjale_mitologemu_2018.pdf?sequence=1&isAllowed=y (28.02.2020).

STOLYAR M., Fenomen śmiechu w kontekście posttotalitarnej praktyki na podstawie sowieckiej i polskiej anegdoty z lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych ХХ wieku, http://wrh.edu.pl/wp-content/uploads/2018/01/12_Maryna-Stolyar.pdf (28.02.2020).

ZINOWIEW A., Homo sovieticus, tł. S. Deja, Londyn 1986.

FILMOGRAFIA

WOŁGA-WOŁGA (ros. Волга-Волга), reż. G. Aleksandrow (1938).

CHODZĄC PO MOSKWIE (ros. Я шагаю по Москве), reż. G. Danelija (1964).

LATO (ros. Лето), reż. Kiriłł Sieriebriennikow, 2018. Złota Palma 2018 (nominacja).

Przedmiot kończy się zaliczeniem z oceną.

Metody oceniania: kolokwium pisemne obejmujące materiał przewidziany programem zajęć.

Wymagany próg na ocenę dostateczną wynosi 60%.

70% dst plus, 80% db, 90% db plus, 95-100% bdb.

Na kolokwium sprawdzony zostanie stopień realizacji następujących efektów kształcenia: K_W08, K_W09, K_U01, K_U03, K_K03, K_K06.

Zob. Podstawowe informacje o przedmiocie (niezależne od cyklu).

Zob. Podstawowe informacje o przedmiocie (niezależne od cyklu).

W semestrze zimowym roku akademickiego 2021/2022 zajęcia odbywają się w trybie stacjonarnym. W wypadku konieczności przejścia na tryb online zajęcia będą prowadzone w trybie synchronicznym lub łączonym z wykorzystaniem aplikacji Microsoft Teams, przy użyciu odpowiednich metod dydaktycznych. Link do zespołu udostępnię w stosownym czasie.