„Pokolenie dozorców i stróżów”: rock i władza w ZSRR

Otwartość umysłu i ciekawość kulturowej różnorodności świata.

Godziny realizowane z udziałem nauczyciela: 30 h (udział w wykładzie)

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta: 30 h

- indywidualna praca studenta (przygotowanie do wykładu, czytanie literatury) oraz przygotowanie do kolokwium : 25 h

- konsultacje i praca z nauczycielem akademickim: 5 h

Łącznie: 60 godz. (2 punkty ECTS)

Studentka/ student

ma podstawową wiedzę o wybranych zagadnieniach historycznych, społecznych, religijnych, filozoficznych i politycznych warunkujących rozwój rosyjskiego obszaru kulturowego - K_W08

ma podstawową wiedzę o szeroko pojętej kulturze rosyjskiego obszaru językowego (m.in. media, teatr, film - K_W09

Studentka/ student

potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje przy użyciu różnych źródeł i sposobów - K_U01

potrafi rozpoznać różne rodzaje tekstów kultury oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem odpowiednich metod - K_U03

Studentka/ student

docenia tradycję i dziedzictwo kulturowe rosyjskiego obszaru kulturowego i ma świadomość odpowiedzialności za ich zachowanie - K_K03

rozumie odmienne postrzeganie życia społecznego przez osoby pochodzące z rożnych środowisk i kultur - K_K06

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

- metody oparte na współpracy
- metody służące prezentacji treści
- metody wymiany i dyskusji

Celem zajęć jest zapoznanie studentów i studentek z historią rosyjskiej muzyki rockowej obejmującej lata 1964-1991.

Kultura rosyjska XX wieku to zjawisko ogromnie zróżnicowane, w dużej mierze uwarunkowane wydarzeniami społeczno-politycznymi: przewrotem październikowym 1917 roku, Wielką Wojną Ojczyźnianą 1941-1945 r., śmiercią jednego z największych tyranów i zbrodniarzy, Józefa Stalina (1953) czy wreszcie rozpadem eksperymentalnego państwa o nazwie Związek Radziecki (1991). Każda z tych okoliczności tak czy inaczej odcisnęła swe piętno na muzyce rockowej, która przez wiele lat była częścią kulturowego undergroundu będącego formą sprzeciwu wobec ustroju totalitarnego. Jej początki przypadają na czasy tzw. zastoju (1964-1985) i szczególnie opresyjnej polityki władz wobec artystów nonkomformistycznych, obejmującej m.in. karę pieniężną lub karę pozbawienia wolności za „pasożytnictwo” (wykonywanie muzyki rockowej nie miało statusu zawodu), tzw. „czarne listy”, a nawet przymusowe leczenie w szpitalu psychiatrycznym. Z czasem powszechną formą kontroli i inwigilacji przybierającego na sile ruchu muzycznego stało się otwieranie klubów rockowych. Wreszcie nastały złote lata rozwoju muzyki rockowej w ZSRR (tzw. „pieriestrojka” 1985-1991), ale koniec tej epoki znamionuje odejście kilkorga ważnych jej przedstawicieli: Wiktora Coja (1990), Majka Naumienko (1991), Janki Diagilewej (1991).

Muzyka rockowa okresu radzieckiego to dobry pretekst do zapoznania się z kulturą rosyjską XX w. w jej najróżnorodniejszych przejawach. Zawsze bowiem będziemy ją osadzać w kulturowym, społeczno-politycznym kontekście. Tylko taki ogląd interesującego nas zjawiska ukaże je w całym bogactwie jego semantycznych odniesień i inspiracji.

LITERATURA OBOWIĄZKOWA:

USENKO K., Oczami radzieckiej zabawki. Antologia radzieckiego i rosyjskiego undergroundu, Wołowiec 2012.

de LAZARI A. (red.), Idee w Rosji: leksykon rosyjsko-polsko-angielski, t. 1- 5, różne daty wydania.

FIGES O., Szepty. Życie w stalinowskiej Rosji, Warszawa 2007.

IMOS R., Wiara człowieka radzieckiego, Kraków 2007.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

BUKOWSKI W., I powraca wiatr..., tł. A. Mietkowski, Londyn 1983.

DRUŻNIKOW J., Rosyjskie mity. Od Puszkina do Pawlika Morozowa, tł. J. Putrament, F. Ociepka, Warszawa 1998.

ZINOWIEW A., Homo sovieticus, tł. S. Deja, Londyn 1986.

HELLER M. Maszyna i śrubki. Jak hartował się człowiek sowiecki, tł. J. Juryś, Warszawa 1989.

Polecana filmografia:

Chodząc po Moskwie (ros. Я шагаю по Москве), reż. Gieorgij Danelija (1964).

Brylantowa ręka, reż. Leonid Gajdaj (1969)

Bikiniarze reż. Walerij Todorowskij (2008)

Lato (ros. Лето), reż. Kiriłł Sieriebriennikow, 2018. Złota Palma 2018 (nominacja).

Zob. zajęcia w cyklu.