Historia literatury rzymskiej

Przedmiotem zajęć jest historia literatury rzymskiej okresu augustowskiego i epoki cesarstwa (I w. przed Chr. – IV. w po Chr.) Kurs obejmuje omówienie twórczości najważniejszych pisarzy łasińskich tworzących w tych okresach.

Podręczniki:

M. Cytowska, H. Szelest, Literatura rzymska. Okres augustowski, Warszawa 1990

M. Cytowska, H. Szelest, Literatura rzymska. Okres cesarstwa, Warszawa 1992.

Teksty źródłowe w przekładzie:

Wergiliusz, Bukoliki i Georgiki, przekł. i oprac. Z. Abramowiczówna, BN II 83, Wrocław 1953; Eneida, przekł. T. Karyłowski, oprac. S. Stabryła, wyd. II zmien., BN II, 29, Wrocław 1980;.

Horacy, Wybór poezji, przekł. i oprac. J. Krókowski, BN II 25, Wrocław 1975 (Pieśni, Epody, Listy); List do Pizonów [w:] Trzy poetyki klasyczne. Arystoteles, Horacy, Pseudo-Longinos, przekł. i oprac. T. Sinko, BN II 57, Wrocław 1951.; Kwintus Horacjusz Flakkus, Dzieła wszystkie, wyboru dokonał i opracował O. Jurewicz, t. I, Wrocław 1986, t. II, Wrocław 1988.

Owidiusz, Przemiany, wyb. i przekł. A. Kamieńska, Warszawa 1969 (lub: Owidiusz, Przemiany, przekł. B. Kiciński, wyb., wstęp i obj. J. Krókowski, BN II 76, Wrocław 1953); Metamorfozy, przekł. A. Kamieńska, S. Stabryła, oprac. S. Stabryła, wyd. II zmien., BN II 76, Wrocław 1995; Sztauka kochania, przekł. E. Skwara, Warszawa 2008

Rzymska elegia miłosna, wyb. i oprac. S. Stabryła, Warszawa 1975.

Tytus Liwiusz, Dzieje od założenia Miasta. Wybór. Tłum. i oprac. W. Strzelecki. Wrocław 1955 (Wrocław 2004).

Seneka, Listy moralne do Lucyliusza, przeł. W. Kornatowski, oprac. K. Leśniak, Warszawa 1961, ks. I i II.

Kwintylian, Kształcenie mówcy, przeł. M. Brożek, ks. I, II,X, Wrocław 1951.

Pliniusz Młodszy, wybór według: L. Winniczuk, Pliniusz Młodszy w świetle swoich listów i mów, Warszawa 1987.

- jedna tragedia do wyboru: Fedra, przeł. A. Swiderkówna, Wrocław 2006 lub Medea, przeł. E. Wesołowska, Poznań 2000

Tacyt, Dzieła, przeł. S. Hammer, Warszawa 2004,: Dzieje ks I, s. 391-433; Żywot Juliusza Agrykoli, s. 623-648; Dialog o mówcach, s. 651-682.

Swetoniusz, Żywoty Cezarów przeł. J. Niemirska-Pliszczyńska, przedm. J. Wolski, (dowolne wydanie).

Marcjalis, Epigramy (wybór). przeł. i oprac. S. Kołodziejczyk, Warszawa 1998

Apulejusz, Metamorfozy albo Złoty osioł, przeł. E. Jędrkiewicz, oprac. J. Ciechanowicz. Warszawa 1999.

Nowele antyczne, przeł., oprac. R. Turasiewicz, S. Stabryła. BN Wrocław 1992: Stacjusz, Hypsipyle; Petroniusz Wdowa z Efezu; Fronton, Ario; Aulus Gelliusz, Androklos i lew.

Nie dotyczy.

Cel zajęć:

Ukazanie dziejów literatury rzymskiej, która kształtowała się pod wpływem literatury greckiej i z jej inspiracji powstawała, najpierw poprzez tłumaczenie na język łaciński niektórych dzieł, zwłaszcza komedii, a potem jak poprzez wykorzystanie rodzimych zarodków, zwłaszcza poezji ludowej, rozwijała się, aby osiągnąć poziom dorównujący swojej poprzedniczce i wydać w pełni ukształtowanych twórców rodzimych, jak: Plaut, Terencjusz, Enniusz, Katon i inni.

Następnie poznanie przez studentów roli, jaką Cyceron i (w mniejszym stopniu) odegrał w historii literatury I w. p.n.e. oraz recepcji jego dzieł w epokach późniejszych; ukazanie oddziaływania literatury okresu cycerońskiego na późniejszą literaturę, sztukę i edukację.

Treści:

- początki piśmiennictwa. Literatura rodzima do 241 roku przed Chr.;

- początki poezji; wiersz saturnijski. Początki prozy: Appiusz Klaudiusz Caecus - najstarszy pisarz rzymski. Przenikanie wpływów greckich do literatury rzymskiej;

- poezja: Liwiusz Andronikus i Gnejusz Newiusz. Plaut i jego komedie. Kwintus Enniusz, Pakuwiusz i Cecyliusz Stacjusz;

- proza: początki historiografii, Marek Porcjusz Katon i jego dzieło;

- literatura w latach 160 - 80 przed Chr. Poezja: Lucjusz Akcjusz. Publiusz Terencjusz Afer i jego komedie. Fabula togata. Fabula Atellana. Satyra rzymska. Twórczość satyryczna Lucyliusza. Inne rodzaje poezji. Proza: historiografia, wymowa, pierwsi gramatycy i narodziny filologii;

- przemiany w życiu politycznym i kulturalnym w I wieku przed Chr.

- neoterycy i poezja Katullusa,

- Lukrecjusz i jego dzieło De rerum natura,

- Historiografia i biografistyka okresu cycerońskiego: Cezar, Nepos, Salustiusz,

- Warron i jego wszechstronny dorobek naukowy,

- Marek Tulliusz Cyceron i jego twórczość: mowy z lat 81 - 66; z lat 66 - 59; z lat 57 - 52; z lat 46 - 43. Pisma retoryczne: De inventione, De oratore, Brutus, Orator, De optimo genere oratorum, Topica. Pisma filozoficzne. I okres działalności filozoficznej ( 54 - 51 ): De re publica, De legibus. II okres działalności filozoficznej: Paradoxa Stoicorum, Consolatio, Hortensius, Academici libri priores, De finibus bonorum et malorum, Tuscullanarum disputationum libri V, Cato Maior de senectute, Leliusz de amicitia. Korespondencja; czas wydania listów i ich adresaci.