Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Gramatyka funkcjonalna języka polskiego

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2502-s1LPC1Z-GFJP
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0232) Literatura i językoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Gramatyka funkcjonalna języka polskiego
Jednostka: Wydział Humanistyczny
Grupy: Przedmioty obowiązkowe - 11 - lingwistyka praktyczna i copywriting s1
Strona przedmiotu: https://moodle.umk.pl/course/view.php?id=5518
Punkty ECTS i inne: 3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

Brak
Rodzaj przedmiotu:

kanon (atrybut wycofany)
Całkowity nakład pracy studenta:

Podczas realizacji przedmiotu w pierwszym semestrze student uzyskuje 3 punkty ECTS w następującym układzie:


1) uczestnictwo w zajęciach - 30 godzin (1,2 ECTS);

2) bezpośredni kontakt z prowadzącym w ramach konsultacji (osobiście i za pośrednictwem platformy MOODLE) - 5 godzin (0,2 ECTS);

3) samodzielne przygotowanie się do poszczególnych zajęć, opracowanie prac domowych oraz powtórzenie materiału przed sprawdzianami - 40 godzin (1,6 ECTS).


ŁĄCZNIE 75 godzin = 3 ECTS
Efekty uczenia się - wiedza:

Po zakończeniu kursu student/ka:


W1: ma usystematyzowaną wiedzę na temat funkcji elementów z fonetycznego i morfologicznego poziomu języka w zakresie omawianych zagadnień – K_W01;

W2: charakteryzuje różnice między mową a pismem oraz funkcje morfemów, ze szczególnym uwzględnieniem morfemów słowotwórczych – K_W03;

W3: rozumie rolę odmiany mówionej i pisanej języka w kulturze; rozumie hierarchiczną budowę języka – K_W03, K_W07.
Efekty uczenia się - umiejętności:

Po zakończeniu kursu student/ka:


U1: analizuje zróżnicowane stylistycznie wypowiedzi mówione i pisane pod kątem zastosowanych w nich środków językowych i ich funkcji – K_U02, K_U03, K_U09;

U2: objaśnia mechanizm błędów fonetycznych oraz odstępstw od normy wynikających z naruszenia zasad łączliwości morfologicznej wyrażeń językowych; objaśnia uwarunkowane pragmatycznie modyfikacje pisowni oraz zjawiska fonetyczne, prozodyczne i morfologiczne w kontekście kreatywności językowej – K_U02, K_U03;

U3: dobiera środki językowe do funkcji wypowiedzi i jej intencji komunikacyjnej – K_U10;

U4: potrafi pracować wedle celów i wskazówek formułowanych przez opiekuna naukowego – K_U05;

U5: potrafi pracować w zespole, planować zadania, organizować pracę własną i innych członków zespołu – K_U06.
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

Po zakończeniu kursu student/ka:


K1: ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności z zakresu fonetyki i morfologii języka polskiego, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju – K_K01;

K2: docenia polszczyznę jako element dziedzictwa kulturowego i czuje się odpowiedzialny za jej zachowanie – K_K03;

K3: w sytuacjach zawodowych potrafi wskazać fonetykę i morfologię jako obszary wiedzy, które należy wykorzystać do rozwiązania problemów poznawczych i praktycznych – K_K07;

K4: jest przygotowany/a do sprawnego tworzenia wypowiedzi ustnych i pisemnych – K_K08.
Metody dydaktyczne:

Metody podające: wykład konwersatoryjny, opis pogadanka.


Metody eksponujące: pokaz.


Metody poszukujące: - ćwiczeniowa, giełda pomysłów, klasyczna metoda problemowa, obserwacji, analizy przypadku, projektu.
Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz
Metody dydaktyczne podające:

- opis
- pogadanka
- wykład konwersatoryjny
Metody dydaktyczne poszukujące:

- ćwiczeniowa
- giełda pomysłów
- klasyczna metoda problemowa
- obserwacji
- projektu
- studium przypadku
Metody dydaktyczne w kształceniu online:

- metody ewaluacyjne
- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- metody służące prezentacji treści
Skrócony opis:

Podczas zajęć są przedstawiane wybrane zagadnienia polskiej gramatyki w ujęciu funkcjonalnym. Takie ujęcie zagadnień językowych ma na celu dostarczenie studentom narzędzi do analiz rozmaitych typów tekstów oraz tworzenia tekstów własnych. Problematyka zajęć w pierwszym semestrze jest skoncentrowana wokół zjawisk fonetycznych i morfologicznych.
Pełny opis:

Przedmiot jest prowadzony w formie 30-godzinnych zajęć, których celem jest omówienie wybranych zjawisk fonetycznych i słowotwórczych współczesnej polszczyzny.

Problematyka zajęć:

1. Pojęcie funkcji w lingwistyce. Gramatyka funkcjonalna jako „montażownia” komunikacyjnych jednostek mowy.

2. Odmiana mówiona a odmiana pisana języka.

3. Substancja foniczna i subkod prozodyczny.

4. Zjawiska fonetyczne. Podstawowe typy asymilacji głoskowych i ich związek z rejestrem polszczyzny. Charakterystyka zjawisk prozodycznych znamiennych dla współczesnej polszczyzny.

5. Fonetyka w praktyce.

6. Pojęcie morfemu. Typy morfemów ze względu na dystrybucję. Funkcjonalna klasyfikacja morfemów.

7. Słowotwórstwo a fleksja. Kategorialność, regularność znaczeniowa, produktywność.

8. Typy i funkcje formantów słowotwórczych.

9. Reguły tworzenia derywatów.

10. Słowotwórstwo w kontekście opozycji system - tekst. Derywaty potencjalne a okazjonalizmy. Problematyka kreatywności leksykalnej w komunikacji językowej.
Literatura:

Literatura podstawowa

1. Grzegorczykowa R., Puzynina J., 1998 [lub 1999], „Problemy ogólne słowotwórstwa”, "Rzeczownik", w: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, "Gramatyka współczesnego języka polskiego", t. 2: Morfologia, Warszawa, s. 361-388, 389-468.

2. Laskowski R. 1998 [lub 1999], Zagadnienia ogólne morfologii, [w:] R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), “Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia”, Warszawa, s. 27-86.

3. Nagórko A., 2003, „Zarys gramatyki polskiej ”, Warszawa.

4. Ostaszewska D., Tambor J., 2023, "Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego", Warszawa.

5. Wiśniewski M., 1997, „Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego”, Toruń.
Metody i kryteria oceniania:

Przedmiot kończy się zaliczeniem na ocenę. Warunkiem uzyskania zaliczenia jest aktywne uczestnictwo w zajęciach (obecność w wymiarze minimum 80%, przygotowanie się do zajęć, wykonanie zaplanowanych zadań), zaliczenie prac - teoretycznej (test lub testy - materiał podlegający sprawdzeniu może zostać podzielony na mniejsze partie) i praktycznej (praca zaliczeniowa w grupach).
Praktyki zawodowe:

Brak

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/22" (zakończony)

Okres: 2021-10-01 - 2022-02-20
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Iwona Kaproń-Charzyńska
Prowadzący grup: Iwona Kaproń-Charzyńska
Strona przedmiotu: https://moodle.umk.pl/WHUM/course/view.php?id=1815
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:

Podczas zajęć są przedstawiane wybrane zagadnienia polskiej gramatyki w ujęciu funkcjonalnym. Takie ujęcie zagadnień językowych ma na celu dostarczenie studentom narzędzi do analiz rozmaitych typów tekstów oraz tworzenia tekstów własnych. Pierwsza część warsztatów jest skoncentrowana wokół zjawisk fonetycznych i morfologicznych.
Pełny opis:

Przedmiot jest prowadzony w formie 30-godzinnych zajęć, których celem jest omówienie wybranych zjawisk fonetycznych i słowotwórczych współczesnej polszczyzny.

Problematyka zajęć:

1. Pojęcie funkcji w lingwistyce. Gramatyka funkcjonalna jako „montażownia” komunikacyjnych jednostek mowy.

2. Praktyczne zastosowania fonetyki.

3. Substancja foniczna i subkod prozodyczny.

4. Zjawiska fonetyczne. Podstawowe typy asymilacji głoskowych i ich związek z rejestrem polszczyzny. Charakterystyka zjawisk prozodycznych znamiennych dla współczesnej polszczyzny.

5. Zależności pomiędzy wymową a pisownią. Modyfikacje pisowni uwarunkowane pragmatycznie.

6. Pojęcie morfemu. Typy morfemów ze względu na dystrybucję. Funkcjonalna klasyfikacja morfemów.

7. Słowotwórstwo a fleksja. Kategorialność, regularność znaczeniowa, produktywność.

8. Typy i funkcje formantów słowotwórczych.

9. Reguły tworzenia derywatów. Derywaty proste i złożone.

10. Słowotwórstwo w kontekście opozycji system - tekst. Derywaty potencjalne a okazjonalizmy. Problematyka kreatywności leksykalnej w komunikacji językowej.
Literatura:

Literatura podstawowa

1. Wiśniewski M., 1997, „Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego”, Toruń.

2. Grzegorczykowa R., Puzynina J., 1999, „Problemy ogólne słowotwórstwa”, "Rzeczownik", w: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, "Gramatyka współczesnego języka polskiego", t. 2: Morfologia, Warszawa, s. 361-388, 389-468.

3. Nagórko A., 1998, „Zarys gramatyki polskiej (rozdział „Słowotwórstwo”)”, Warszawa, s.157-237.
Uwagi:

Zajęcia prowadzone w trybie stacjonarnym, wspierane kursem na platformie Moodle.

Na wypadek konieczności przejścia na tryb zdalny zajęcia będą realizowane online w sposób synchroniczny za pośrednictwem platformy Microsoft Teams oraz kursu na platformie Moodle.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/23" (zakończony)

Okres: 2022-10-01 - 2023-02-19
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Iwona Kaproń-Charzyńska
Prowadzący grup: Iwona Kaproń-Charzyńska
Strona przedmiotu: https://moodle.umk.pl/course/view.php?id=3847
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:

Podczas zajęć są przedstawiane wybrane zagadnienia polskiej gramatyki w ujęciu funkcjonalnym. Takie ujęcie zagadnień językowych ma na celu dostarczenie studentom narzędzi do analiz rozmaitych typów tekstów oraz tworzenia tekstów własnych. Pierwsza część warsztatów jest skoncentrowana wokół zjawisk fonetycznych i morfologicznych.
Pełny opis:

Przedmiot jest prowadzony w formie 30-godzinnych zajęć, których celem jest omówienie wybranych zjawisk fonetycznych i słowotwórczych współczesnej polszczyzny.

Problematyka zajęć:

1. Pojęcie funkcji w lingwistyce. Gramatyka funkcjonalna jako „montażownia” komunikacyjnych jednostek mowy.

2. Odmiana mówiona a odmiana pisana języka.

3. Substancja foniczna i subkod prozodyczny.

4. Zjawiska fonetyczne. Podstawowe typy asymilacji głoskowych i ich związek z rejestrem polszczyzny. Charakterystyka zjawisk prozodycznych znamiennych dla współczesnej polszczyzny.

5. Typy i style wymowy. Praktyczne zastosowania fonetyki.

6. Pojęcie morfemu. Typy morfemów ze względu na dystrybucję. Funkcjonalna klasyfikacja morfemów.

7. Słowotwórstwo a fleksja. Kategorialność, regularność znaczeniowa, produktywność.

8. Typy i funkcje formantów słowotwórczych.

9. Reguły tworzenia derywatów.

10. Słowotwórstwo w kontekście opozycji system - tekst. Derywaty potencjalne a okazjonalizmy. Problematyka kreatywności leksykalnej w komunikacji językowej.
Literatura:

Literatura podstawowa

1. Wiśniewski M., 1997, „Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego”, Toruń.

2. Grzegorczykowa R., Puzynina J., 1999, „Problemy ogólne słowotwórstwa”, "Rzeczownik", w: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, "Gramatyka współczesnego języka polskiego", t. 2: Morfologia, Warszawa, s. 361-388, 389-468.

3. Nagórko A., 1998, „Zarys gramatyki polskiej (rozdział „Słowotwórstwo”)”, Warszawa, s.157-237.
Uwagi:

Zajęcia prowadzone w trybie stacjonarnym, wspierane kursem na platformie Moodle.

Na wypadek konieczności przejścia na tryb zdalny zajęcia będą realizowane online w sposób synchroniczny za pośrednictwem platformy Microsoft Teams oraz kursu na platformie Moodle.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-02-19
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Iwona Kaproń-Charzyńska
Prowadzący grup: Iwona Kaproń-Charzyńska
Strona przedmiotu: https://moodle.umk.pl/course/view.php?id=5518
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:

Podczas zajęć są przedstawiane wybrane zagadnienia polskiej gramatyki w ujęciu funkcjonalnym. Takie ujęcie zagadnień językowych ma na celu dostarczenie studentom narzędzi do analiz rozmaitych typów tekstów oraz tworzenia tekstów własnych. Problematyka zajęć w pierwszym semestrze jest skoncentrowana wokół zjawisk fonetycznych i morfologicznych.
Pełny opis:

Przedmiot jest prowadzony w formie 30-godzinnych zajęć, których celem jest omówienie wybranych zjawisk fonetycznych i słowotwórczych współczesnej polszczyzny.

Problematyka zajęć:

1. Pojęcie funkcji w lingwistyce. Gramatyka funkcjonalna jako „montażownia” komunikacyjnych jednostek mowy.

2. Odmiana mówiona a odmiana pisana języka.

3. Substancja foniczna i subkod prozodyczny.

4. Zjawiska fonetyczne. Podstawowe typy asymilacji głoskowych i ich związek z rejestrem polszczyzny. Charakterystyka zjawisk prozodycznych znamiennych dla współczesnej polszczyzny.

5. Fonetyka w praktyce.

6. Pojęcie morfemu. Typy morfemów ze względu na dystrybucję. Funkcjonalna klasyfikacja morfemów.

7. Słowotwórstwo a fleksja. Kategorialność, regularność znaczeniowa, produktywność.

8. Typy i funkcje formantów słowotwórczych.

9. Reguły tworzenia derywatów.

10. Słowotwórstwo w kontekście opozycji system - tekst. Derywaty potencjalne a okazjonalizmy. Problematyka kreatywności leksykalnej w komunikacji językowej.
Literatura:

Literatura podstawowa

1. Grzegorczykowa R., Puzynina J., 1998 [lub 1999], „Problemy ogólne słowotwórstwa”, "Rzeczownik", w: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, "Gramatyka współczesnego języka polskiego", t. 2: Morfologia, Warszawa, s. 361-388, 389-468.

2. Laskowski R. 1998 [lub 1999], Zagadnienia ogólne morfologii, [w:] R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), “Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia”, Warszawa, s. 27-86.

3. Nagórko A., 2003, „Zarys gramatyki polskiej ”, Warszawa.

4. Ostaszewska D., Tambor J., 2023, "Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego", Warszawa.

5. Wiśniewski M., 1997, „Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego”, Toruń.
Uwagi:

Zajęcia prowadzone w trybie stacjonarnym, wspierane kursem na platformie Moodle.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2024/25" (w trakcie)

Okres: 2024-10-01 - 2025-02-23
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Małgorzata Berend
Prowadzący grup: Małgorzata Berend
Strona przedmiotu: https://moodle.umk.pl/course/view.php?id=5518
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:

Podczas zajęć są przedstawiane wybrane zagadnienia polskiej gramatyki w ujęciu funkcjonalnym. Takie ujęcie zagadnień językowych ma na celu dostarczenie studentom narzędzi do analiz rozmaitych typów tekstów oraz tworzenia tekstów własnych. Problematyka zajęć w pierwszym semestrze jest skoncentrowana wokół zjawisk fonetycznych i morfologicznych.
Pełny opis:

Przedmiot jest prowadzony w formie 30-godzinnych zajęć, których celem jest omówienie wybranych zjawisk fonetycznych i słowotwórczych współczesnej polszczyzny.

Problematyka zajęć:

1. Pojęcie funkcji w lingwistyce. Gramatyka funkcjonalna jako „montażownia” komunikacyjnych jednostek mowy.

2. Odmiana mówiona a odmiana pisana języka.

3. Substancja foniczna i subkod prozodyczny.

4. Zjawiska fonetyczne. Podstawowe typy asymilacji głoskowych i ich związek z rejestrem polszczyzny. Charakterystyka zjawisk prozodycznych znamiennych dla współczesnej polszczyzny.

5. Fonetyka w praktyce.

6. Pojęcie morfemu. Typy morfemów ze względu na dystrybucję. Funkcjonalna klasyfikacja morfemów.

7. Słowotwórstwo a fleksja. Kategorialność, regularność znaczeniowa, produktywność.

8. Typy i funkcje formantów słowotwórczych.

9. Reguły tworzenia derywatów.

10. Słowotwórstwo w kontekście opozycji system - tekst. Derywaty potencjalne a okazjonalizmy. Problematyka kreatywności leksykalnej w komunikacji językowej.
Literatura:

Literatura podstawowa

1. Grzegorczykowa R., Puzynina J., 1998 [lub 1999], „Problemy ogólne słowotwórstwa”, "Rzeczownik", w: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, "Gramatyka współczesnego języka polskiego", t. 2: Morfologia, Warszawa, s. 361-388, 389-468.

2. Laskowski R. 1998 [lub 1999], Zagadnienia ogólne morfologii, [w:] R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), “Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia”, Warszawa, s. 27-86.

3. Nagórko A., 2003, „Zarys gramatyki polskiej ”, Warszawa.

4. Ostaszewska D., Tambor J., 2023, "Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego", Warszawa.

5. Wiśniewski M., 1997, „Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego”, Toruń.
Uwagi:

Zajęcia prowadzone w trybie stacjonarnym, wspierane kursem na platformie Moodle.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności mapa serwisu USOSweb 7.1.0.0-4 (2024-09-03)