Folklor słowny

Godziny realizowane z udziałem nauczyciela:

- udział w konwersatoriach: min. 26 godz. (dodatkowo, w razie nieobecności konsultacje z nauczycielem prowadzącym)

Łącznie: 30 godz.(1 ECTS)

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta:

np.

- kwerenda biblioteczna 5 godz.

- czytanie literatury: 20 godz.

- pisanie prac: 10 godz.

- analiza materiałów pomocniczych (filmu, prezentacji): 10 godz.

- przygotowywanie prezentacji: 5 godz.

- przygotowanie do kolokwium: 10 godz.

Łącznie: 55 godz. (2 ECTS)

Ogółem: godzin realizowanych z udziałem nauczyciela i godzin przeznaczonych na pracę indywidualną studenta: 75 (3 ECTS)

K_W02. Rozumie odrębność etnologii i antropologii kulturowej oraz ich powiązania z innymi dyscyplinami nauk humanistycznych i społecznych, a także pojmuje kierunki ich rozwoju. (P6S_WG, P6S_WK)

K_W07. Ma zaawansowaną wiedzę szczegółową z zakresu etnologii Polski i Europy, zróżnicowania etnicznego i narodowego świata, sztuki ludowej i nieprofesjonalnej, folkloru, studiów lokalnych i regionalnych, muzealnictwa etnograficznego, historii myśli etnologicznej. (P6S_WG).

K_U05. Potrafi formułować tezy i przeprowadzać analizę porównawczą źródeł w zakresie szczegółowych obszarów zainteresowań etnologii i antropologii kulturowej w tym folkloru (P6S_UW).

K_U11. Potrafi opracować pisemnie zadany temat z zastosowaniem warsztatu naukowego [recenzja, referat, artykuł naukowy itp.( P6S_UW).

K_K01 Umie ustalać priorytety dla prowadzonych działań, dobierając tematy badawcze pod względem ich wartości naukowej oraz własnych możliwości (P6S_KK).

K_K04 Ma świadomość potrzeby i odpowiedzialności za zachowanie krajowego i światowego dziedzictwa kulturowego oraz odczuwa potrzebę jego ochrony. (P6S_KO).

Metody dydaktyczne podające:

- wykład konwersatoryjny,

Metody dydaktyczne poszukujące:

- projektu,

- referatu.

Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz,

- prezentacja.

- symulacyjna (gier symulacyjnych)

- opis
- opowiadanie
- pogadanka
- tekst programowany

- giełda pomysłów
- referatu

Konwersatorium zapoznaje studenta z zagadnieniami dotyczącymi folkloru słownego (literatury ludowej) społeczności wiejskiej przełomu wieku XIX i XX, jak też wybranych form folkloru miejskiego i współczesnego folkloru internetowego.

Zajęcia przybliżają uczestnikom warunki życia w społeczności wiejskiej z przełomu wieku XIX i XX. Społeczność ta nazywana lokalną, bądź tradycyjną funkcjonowała w systemie mitu toteż w trakcie konwersatorium przywołane zostają podstawowe teorie nt. mitu i kategorie myślenia mitycznego.

W odniesieniu do folkloru ludowego mit jako wzorzec światopoglądowy towarzyszył wielu przekazom literackim. Zajęcia przybliżają i omawiają podstawowe gatunki ludowej prozy i liryki. Poddają też analizie wybrane zagadnienia folkloru współczesnego miejskiego i internetowego zwracając uwagę na mitologie społeczne obecne m.in. w: plotkach, opowieściach niesamowitych, teoriach spiskowych.

Literatura obowiązkowa:

Bartmiński J., „Niebo się wstydzi”. Wokół ludowego pojmowania ładu świata, [w:] Kultura, literatura, folklor. Prace ofiarowane Profesorowi Czesławowi Hernasowi w sześćdziesięciolecie urodzin i czterdziestolecie pracy naukowej, red. M. Graszewicz, J. Kolbuszewski, Warszawa 1988.

Bystroń J. St, Etnografia Polski, Warszawa, 1947, (rozdz. IV: Literatura, Wiedza).

Czubala D., Opowieści z życia. Z badań nad folklorem współczesnym, Katowice 1985; [lub:] tegoż, Współczesne legendy miejskie, Katowice 1993.

Ferfecka E., Święci i grzesznicy. Bohater jako jeden z wyznaczników gatunkowych legendy ludowej, [w:] Genologia literatury ludowej. Studia folklorystyczne, pod red. A. Mianeckiego i V. Wróblewskiej, Toruń 2002.

Folklor w dobie Internetu, pod red. G. Gancarczyk i P. Grochowskiego, Toruń 2009.

Goody J., Mit, rytuał i oralność, przeł. O. Kaczmarek, Warszawa 2012 (rozdział II: Literatura oralna, rozdział IX: Pismo, a pamięć ustna. Znaczenie lektooralności).

Grochowski P., Folklorysta w sieci. Prolegomena do badań folkloru internetowego, [w] „Literatura Ludowa”, nr 3, 2010.

Juza, M., Memy internetowe – tworzenie, rozpowszechnianie, znaczenie społeczne „Studia Medioznawcze”, nr 4, 201349-60.

Kalniuk T., Sacrum w bajce ludowej, [hasło w:] Słownik polskiej bajki ludowej, t. 3: P – Z, red. V. Wróblewska, Wyd. Naukowe UMK, Toruń 2018, s. 115-121.

Kalniuk T., Literatura i folklor w kontekście mityczności, [w:] Folklor - tradycja i współczesność, red. R. Sitniewska, E. Wilczyńska, V. Wróblewska, Toruń 2016, s. 21-32.

Krzyżanowski J., Polska bajka ludowa w układzie systematycznym, Wrocław t.1: 1962, t.2: 1963.

Pawluczuk W., Obraz świata w kulturze ludowej, [w:] Z problemów badania kultury ludowej, red. T. Kłak, Katowice 1988; [lub w:] tegoż, Świat w kulturach tradycyjnych, „Literatura Ludowa” 1985, nr 3/4.

Simonides D., Folklor słowny, „Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej”, 1. 2, pod red. Marii Biernackiej, Marii Frankowskiej, Wandy Paprockiej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wyd. PAN, Wrocław–Warszawa–Kraków 1981, s. 327-341.

Simonides D., Memorat i fabulat we współczesnej folklorystyce, [w:] Literatura popularna – folklor – język, pod red. W. Nawrockiego i M. Walińskiego, t. 2, Katowice 1981.

Simonides D., Bajka i podanie jako podstawowe gatunki tradycyjnej prozy ludowej, „Zeszyty Naukowe WSP w Opolu”, seria B, nr 24, Opole 1969.

Literatura dodatkowa:

Barber M., Legendy miejskie, przeł. Katarzyna Berger-Kuźniar; Piotr Błoch, Polskie legendy spisał i skomentował Wojciech Orliński, Warszawa 2007.

Bartmiński J., Formy obecności sacrum w folklorze, [w:] J. Bartmiński I M. J. Wojtkowska (red), Folklor - sacrum – religia, Lublin 1995.

Czubala D., Nasze mity współczesne, Katowice 1996.

Dargiewicz L., Wróblewska V., Kompozycja tekstu folkloru, [w:] Kompozycja dzieła literackiego, pod red. A. Stoffa, Toruń 2004, s. 185-193.

Hajduk-Nijakowska J., Wstęp, [do:] Nie wszystko bajka. Polskie ludowe podania historyczne, wybór, wstęp i komentarz J. Hajduk-Nijakowska, Warszawa 1983.

Ługowska J, W świecie ludowych opowiadań. Teksty, gatunki, intencje narracyjne, Wrocław 1993.

Kalniuk T., Świat jako wartość w ludowej filozofii życia, [w:] Konstrukcje i destrukcje tożsamości, t. 4: Wartości w świecie słowiańskim, red. E. Golachowska, D. Pazio-Wlazłowska, Warszawa 2015, s. 525-534.

Kamińska, M., Niecne memy Dwanaście wykładów o kulturze internetu. Galeria Miejska „Arsenał”, Poznań 2011.

Ong W.J., Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. i wstępem opatrzył J. Japola, Lublin 1992.

Propp V., Historyczne korzenie bajki magicznej, przeł. J. Chmielewski, Warszawa 2003.

Propp V., Morfologia bajki, przeł. Wiesława Wojtyga-Zagórska, Warszawa 1976.

Simonides D., Dlaczego drzewa przestały mówi?. Ludowa wizja świata, Opole 2010.

Tomiccy R i J., Drzewo życia. Ludowa wizja świata i człowieka, Białystok 1975.

Ocena końcowa jest wypadkową ocen z wykonania poszczególnych zadań. Składają się na nią: aktywna obecność na zajęciach, tzn.: aktywny udział w dyskusji prowadzonej w oparciu o znajomość tekstu przewodniego, ocena pracy pisemnej z motywem przewodnim i/lub ocena prezentacji multimedialnej na zaaprobowany wcześniej temat, lub kolokwium.