Logika

Elementarna znajomość najważniejszych problemów i pojęć humanistyki współczesnej.

przedmiot obowiązkowy

15 g. konwersatorium + 30 g. pracy własnej: lektura udostępnionych tekstów, przygotowanie prezentacji lub opanowanie materiału przed przystąpieniem do sprawdzianu.

K_W08 - student posiada uporządkowaną wiedzę z zakresu logiki

K_W09 - zna powiązania tematyczne i metodologiczne etnologii i

antropologii kulturowej z innymi naukami społecznymi i humanistycznymi

K_U11 - - student potrafi opracować pisemnie zadany temat z zastosowaniem

warsztatu naukowego (recenzja, pisemny referat, esej, notatka z wykładu) .

K_U15 - pojmuje potrzebę ciągłego samokształcenia i stałego rozwoju

intelektualnego.

K_K07 - student odczuwa potrzebę wykorzystywania posiadanej wiedzy w

rozwiązywaniu problemów badawczych oraz korzystania z

wiedzy eksperckiej.

Klasyczny wykład połączony z pracą własną studenta wymagającą zrozumienia i zinterpretowania tekstu oraz z umiejętnością prezentacji własnych dokonań i przemyśleń przed grupą konwersatoryjną.

- ćwiczeniowa
- klasyczna metoda problemowa
- seminaryjna

- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- metody służące prezentacji treści

Konwersatorium ma za zadanie zaznajomienie studentów z głównymi pojęciami, problemami i metodologią logiki. Omówione będą wybrane kategorie znane z logiki takie jak: nazwa, zdanie, funktor; a w szczególności pojęcie znaku, języka, kategorii syntaktycznej, indeksu Ajdukiewicza, ponadto dyskutowane będą: problematyka budowy języków, funkcji języka, zagadnienie błędów logicznych, definiowania, poprawności rozumowań, argumentowania.

W ramach kursu omówione zostanie pojęcie języka, jako systemu znaków będącego podstawowym sposobem komunikowania i przekazywania informacji. Zaprezentowane będą podstawy logicznej analizy języka - nauki badającej język jako system znaków zarówno pod względem wewnętrznej jego budowy (gdy mamy na myśli syntaksę i składnię), w kontekście pragmatycznym (przy uwzględnieniu użytkowników), jaki i w odniesieniu do tego, do czego się ów język odnosi (semantyka), ze szczególnym uwzględnieniem ogólnych warunków, które powinny spełniać wypowiedzi by zachowywać mogły pewne kluczowe z pragmatycznego punktu widzenia (w szczególności w kontekście argumentowania, dowodzenia, konstruowania i obalania tez, weryfikowania itd.) cechy, takie jak: prawdziwość, niesprzeczność, wiarygodność, spójność składniową itp.

Wykształcenie umiejętności poprawnego formułowania własnych myśli, klarownego i sprawnego prowadzenia dyskusji, ścisłego formułowania tez, stawiania i weryfikowania hipotez - umiejętności kluczowych dla komunikowania, może się odbyć przez pracę z językiem ukierunkowaną na wyizolowanie z konkretnych wypowiedzi języka potocznego, aspektu istotnego dla danego zagadnienia.

W ramach zajęć dyskutowane będą następujące zagadnienia z zakresu teorii pojęć i rozumowań:

1. Logiczna analiza języka.

a) Język jako narzędzie poznania i komunikacji; znak.

b) Język jako system znaków, język naturalny a język sztuczny.

c) Funkcje (semiotyczne) wypowiedzi językowych, prawdziwość zdania, klasyczna definicja prawdy. Koncepcje Bühlera i Jakobsona.

d) Obiektywny charakter prawdziwości i fałszywości zdań.

e) Kategoria syntaktyczna, indeks Ajdukiewicza, kategoria zdaniowa, nazwowa, kategorie funktorowe, zdania (w sensie logicznym) — przykładowe podziały.

2. Wybrane elementy teorii pojęć

a) Nazwy — wybrane pojęcia; przykładowe podziały.

b) Związki między zakresami nazw generalnych.

c) Zależność między treściami nazw a ich zakresami.

d) Pojęcia relacyjne – analiza i przykłady.

3. Sądy w sensie psychologicznym i sądy w sensie logicznym

4. Operatory i spójniki zdaniowe. Pojęcie prawdziwościowości dla operatorów i spójników zdaniowych.

5. Struktura zdań. Operatory i spójniki nieklasyczne - analiza z punktu widzenia języka naturalnego oraz formalizmu logicznego.

6. Zdania analitycznie prawdziwe i syntetyczne prawdziwe. Zdania logicznie prawdziwe oraz zdania logicznie fałszywe.

7. Analiza zwrotów kwantyfikujących w języku naturalnym – wprowadzenie do sformułowania pojęcia kwantyfikatora.

8. Teoria definicji – klasyfikacja i przykłady.

9. Błędy językowe, błędy w definiowaniu, uzasadnianiu, we wnioskowaniach.

Zygmunt Ziembiński, Logika praktyczna, PWN, Warszawa 1997 (oraz inne wydania).

Kazimierz Ajdukiewicz, Logika pragmatyczna, PWN, Warszawa 1974.

Krzysztof Szymanek, Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny, Warszawa 2000.

Kazimierz Ajdukiewicz, Zarys logiki, Warszawa, 1957 WZWS

Marek Nasieniewski, „Materiały do konwersatorium”, Toruń, udostępniane w wersji elektronicznej.

Literatura uzupełniająca

Piotr Łukowski, Paradoksy, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2006.

Podstawowymi kryteriami oceniania będą:

1. obecności na zajęciach - dopuszczalna jest nieobecność na jednych zajęciach,

2. wynik albo prezentacji (jaką student przedstawia w trakcie zajęć na temat przedzielonego indywidualnie zagadnienia do opracowania), albo sprawdzianu końcowego.

W przypadku sprawdzianu końcowego, kryteria oceny pisemnej pracy kształtują się następująco:

5 - od 90% (włącznie) - do 100%

4,5 - od 80% (włącznie) - do 90% (wyłącznie),

4 - od 70% (włącznie) - do 80% (wyłącznie),

3,5 - od 60% (włącznie) - do 70% (wyłącznie),

3 - od 45% (włącznie) - do 60% (wyłącznie).