Antropologia morfologiczna

Wiedza z zakresu Anatomii człowieka wyniesiona z dotychczasowych etapów edukacji.

przedmiot obowiązkowy

W1 - Absolwent zna, rozumie pojęcia dotyczące biologii człowieka. (K_W01).

W2 - Wskazuje podstawowe metody analityczne wykorzystywane w badaniach antropologicznych (K_W05).

W3 - Zna zasady etyki badań stosowane w antropologii i biologii człowieka (K_W19).

U1 - Wykorzystuje podstawową wiedzę z zakresu biologii człowieka w analizie zjawisk przyrodniczych (KU_02).

U2 - Stosuje podstawowe techniki badawcze, pomiarowe i analityczne mające zastosowanie w antropologii i biologii człowieka (KU_03).

U3 - Wykazuje umiejętność czytania ze zrozumieniem literatury fachowej (KU_16)

K01 - Rozumie potrzebę ustawicznego pogłębiania wiedzy i kompetencji zawodowych (K_K01).

K02 - Racjonalnie i krytycznie podchodzi do informacji uzyskanej z literatury naukowej, internetu, i innych źródeł masowego przekazu, a także obiegowych przekonań odnoszących się do biologii człowieka (K_K02).

- opis
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

- ćwiczeniowa
- laboratoryjna

Zajęcia mają na celu omówienie budowy ciała człowieka z uwzględnieniem zmienności międzypopulacyjnej i wewnątrzpopulacyjnej oraz zmian w kształcie i wielkości ciała i jego części zachodzących wraz z wiekiem i pomiędzy płciami, a także zrozumienie powiązań jakie łączą organizmy i środowisko w którym funkcjonują.

Przedstawione i scharakteryzowane zostaną części ludzkiego ciała: głowa i twarz, tułów oraz kończyny. Szczególna uwaga zostanie poświęcona cechom morfologicznym oraz ich odziedziczalności.

Podczas ćwiczeń szczególny nacisk kładziony będzie na aspekty praktyczne i metodyczne (zdobycie konkretnych umiejętności). Studenci zapoznają się i opanują wybrane metody i techniki badawcze antropologii, w tym posługiwanie się skalami oraz sprzętem antropometrycznym i aparaturą pomiarową.

Pozyskane wiadomości pozwolą na postrzeganie człowieka jako „zbioru” cech morfologicznych w zakresie wykorzystania tej wiedzy w naukach sądowo-medycznych.

Antropologia morfologiczna jest częścią antropologii badającą różnice w kształcie i budowie ciała człowieka oraz jego części składowych.

Zajęcia mają na celu omówienie budowy ciała człowieka z uwzględnieniem zmienności międzypopulacyjnej i wewnątrzpopulacyjnej oraz zmian w kształcie i wielkości ciała i jego części zachodzących wraz z wiekiem i pomiędzy płciami, a także zrozumienie powiązań jakie łączą organizmy i środowisko

w którym funkcjonują. Ze środowiska bowiem pochodzą bodźce kształtotwórcze, które oddziałują specyficznie na organizm w każdym okresie rozwoju ontogenetycznego i filogenetycznego .

Przedstawione i scharakteryzowane zostaną części ludzkiego ciała: głowa i twarz, tułów oraz kończyny. Szczególna uwaga zostanie poświęcona cechom morfologicznym oraz ich odziedziczalności.

Pozyskane wiadomości pozwolą na postrzeganie człowieka jako „zbioru” cech morfologicznych w zakresie wykorzystania tej wiedzy w naukach sądowo-medycznych.

Podczas ćwiczeń szczególny nacisk kładziony będzie na aspekty praktyczne i metodyczne (zdobycie konkretnych umiejętności). Studenci zapoznają się i opanują wybrane metody i techniki badawcze antropologii, w tym posługiwanie się skalami oraz sprzętem antropometrycznym i aparaturą pomiarową (cyrkle kabłąkowe i liniowe, taśmy pomiarowe, waga lekarska, fałdomierze, skale cech opisowych). Na zajęciach przedstawiona zostanie konstrukcja kart badawczych. Uczestniczący w zajęciach będą wykonywać pomiary, wyliczać wskaźniki, opracowywać dane i samodzielnie interpretować ich wyniki.

Zajęcia pozwolą na nabycie umiejętności świadomego i krytycznego korzystania z opracowań i źródeł dotyczących zagadnień antropologicznych , a także umożliwią zapoznanie się i przyswojenie przez słuchaczy aparatu pojęciowego oraz terminologii współczesnej antropologii fizycznej.

Szczegółowa tematyka:

1. Przedmiot badań antropologia morfologicznej. Historia rozwoju antropologii morfologicznej.

2. Kształt ciała ludzkiego i jego części. Proporcje ciała. Symetria i asymetria.

3. Antropometria i antroposkopia. Instrumentarium antropometryczne. Przyrządy i skale używane w badaniach morfologicznych człowieka.

4. Punkty antropometryczne na głowie i ciele człowieka. Wielkość (pomiary) a kształt (wskaźniki antropologiczne).

5. Pomiary głowy (kefalometria).

6. Pomiary ciała człowieka (somatometria).

7. Proporcje ciała. Wskaźniki kefalometryczne i somatometryczne.

8. Typologia konstytucjonalna człowieka. Sposoby klasyfikacji budowy ciała człowieka.

9. Cechy opisowe głowy człowieka (kefaloskopia). Włosy (trychologia), okolica oczu, okolica nosa, okolica ust (cheiloskopia), małżowina uszna (otoskopia), inne cechy morfologiczne możliwe do badania na głowie człowieka.

10. Cechy opisowe ciała człowieka (somatoskopia). Cechy morfologiczne tułowia i cechy morfologiczne kończyn.

11. Pojęcie cechy. Cechy fenotypowe, a cechy morfologiczne. Cechy pomiarowe i opisowe.

12. Genetyka człowieka. Dziedziczenie cech fenotypowych.

13. Najczęściej spotykane zaburzenia genetyczne u człowieka i ich przejawy morfologiczne.

14. Biologia płci. Pojęcie płci u człowieka. Determinacja płci u człowieka. Społeczna rola płci. Zachowania seksualne człowieka – uwarunkowania biologiczne i kulturowe. Zaburzenia w zakresie kształtowania się płci biologicznej.

15. Zagadnienia dymorfizmu płciowego i jego przejawy.

16. Człowiek i środowisko. Procesy o charakterze adjustacyjnym, adaptabilnym i adaptacyjnym w populacjach ludzkich. Wybrane przykłady.

17. Trendy sekularne.

18. Wstęp do ekologii człowieka - zarys problematyki, podstawowe pojęcia.

Buchwald W., Grubska B., 2008, Cechy dermatologiczne rąk i stóp. Wydawnictwo Centrum Szkolenia Policji, Legionowo.

Godycki Ćwirko M., Zarys antropometrii, PWN, Warszawa.

Malinowski A., Bożiłow W., 1997, Podstawy antropometrii. Metody, techniki, normy. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa.

Malinowski A., Strzałko J., 1989, Antropologia, PWN, Poznań - Warszawa.

Malinowski A., 1999, Wstęp do antropologii i ekologii człowieka, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Łódź.

Malinowski A., Wolański N., 1988, Metody badań w biologii człowieka. Wybór metod antropologicznych, PWN. Warszawa.

Tanner J., M., 1963, Rozwój w okresie pokwitania z uwzględnieniem wpływu czynników dziedzicznych i środowiskowych na wzrastanie i dojrzewanie od urodzenia do dojrzałości. PZWL, Warszawa.

Szczotkowa Z., 1985, Antropologia w dochodzeniu ojcostwa. PWN, Warszawa-Wrocław.

Wykład: zaliczenie na ocenę – kolokwium zaliczeniowe.

Na ocenę dostateczną student musi poprawnie zrealizować 60-69% zadań, na ocenę dostateczny plus - 70-79%, na ocenę dobry - 80-89%, na ocenę dobry plus – 90-95%, na ocenę bardzo dobry - powyżej 95%.

Laboratorium: zaliczenie na ocenę

W przypadku zajęć realizowanych zdalnie (brak możliwości samodzielnego wykonania pomiarów) zaliczenie na ocenę na podstawie kolokwium ze znajomości punktów antropometrycznych, oceny zadań zrealizowanych na ćwiczeniach oraz ekspertyzy oceniającej stan rozwoju dziecka w oparciu o metody badań poznane na zajęciach.

W przypadku zajęć realizowanych tradycyjnie oceniana będzie znajomość punktów antropometrycznych (kolokwium), samodzielność i sprawność wykonywania badań pomiarowych oraz znajomość metod poznanych na zajęciach i umiejętność interpretowania uzyskanych w tych metodach wyników (kolokwium).

Na ocenę dostateczną student musi poprawnie zrealizować 60-69% zadań, na ocenę dostateczny plus - 70-79%, na ocenę dobry - 80-89%, na ocenę dobry plus – 90-95%, na ocenę bardzo dobry - powyżej 95%.

Brak