Metody eksploracji i dokumentacji terenowej w antropologii sądowej i kryminalistycznej

Studenci w trakcie wykładu zapoznają się z definicjami i metodyką następujących zagadnień: poszukiwanie i prospekcja (w tym metody inwazyjne i nieinwazyjne, poszukiwania powierzchniowe, z powietrza, w środowisku wodnym, teledetekcja, badania sondażowe , metoda elektrooporowa, georadarowa, poszukiwania przy pomocy zwierząt); eksploracja i dokumentacja terenowa (obiekty, materiał przepalony, stanowiska o rozbudowanej stratygrafii, mikrostratygrafia, miejsca katastrof i zbrodni masowych, wykorzystanie sprzętu ciężkiego, siatki pomiarowe); charakterystyka, podejmowanie i zabezpieczanie materiału pozyskanego z różnych środowisk. Uczą się o wspólnych metodach stosowanych w przypadku badań archeologicznych i dochodzenia kryminalistycznego, zasadach, trudnościach i sposobach eksploracji, poznają algorytmy postępowania w przypadku podejmowania ludzkich szczątków kostnych ze stanowisk o różnym charakterze. Poznają podstawowe metody zabezpieczania i konserwacji materiału dowodowego, pozyskanego w wyniku eksploracji różnych środowisk.

W trakcie ćwiczeń laboratoryjnych studenci dowiadują się o aktualnie obowiązujących aktach prawnych, umożliwiających uczestnictwa antropologa sądowego w eksploracji. Poznają metody geofizyczne, które umożliwiają identyfikację miejsca zdarzenia, w tym miejsca zalegania szczątków. Uczą się o sposobach eksploracji i dokumentacji, zarówno grobów pojedynczych (w tym zarówno poddanych inhumacji, jak i kremacji), grobów zbiorowych, czy miejsc katastrof. Uzyskują także podstawowe informacje na temat gromadzenia, zabezpieczania i przechowywania materiału kostnego.

Wykład: W zakresie wiedzy i umiejętności: wynik końcowy testu zaliczeniowego. Na ocenę dostateczną student musi poprawnie zrealizować powyżej 60% zadań, na ocenę dobrą - powyżej 80%, na ocenę bardzo dobrą - powyżej 90%.

Laboratorium: Obecność i czynne i aktywne uczestnictwo w zajęciach; sprawdzian umiejętności praktycznych; przygotowanie eseju zaliczeniowego. Ostateczna ocena z zajęć jest wypadkową powyższych ocen.

W trakcie wykładu studenci zapoznają się z teoretycznymi i praktycznymi podstawami stratygrafii i prospekcji terenowej, w tym także zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Poznają sposoby zabezpieczania miejsca dochodzenia oraz zasady prowadzenia eksploracji przy użyciu niezbędnej aparatury, wykorzystywanej w trakcie prac badawczych w miejscu zdarzenia/znalezienia szczątków. Na wybranych przykładach nauczą się sposobów klasyfikacji śladów biologicznych i sposobów ich zabezpieczania.

Podjęcie zwłok lub szczątków ludzkich z ziemi przez antropologów sądowych winno odbywać się z zachowaniem wszelkich zasad dotyczących eksploracji i dokumentacji opracowanych na potrzeby pracy archeologów. Dzięki kombinacji wiadomości z nauk sądowych oraz odpowiedniej aplikacji metod archeologicznych, antropolog sądowy jest wstanie w dużej mierze przyczynić się do sukcesu śledztwa. Prowadzone zajęcia laboratoryjne mają w sposób praktyczny zaznajomić studentów ze standardem metod eksploracji i dokumentacji, które winne być wykorzystywane w ich pracy.

Ph. Barker, 1994, Techniki wykopalisk archeologicznych. Warszawa.

V.J. DiMaio, D. DiMaio D, 2001, Forensic Pathology. Boca Raton: CRC Press

B. Hołyst, 1996, Kryminalistyka. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze PWN

J. Hunter, M. Cox, 2005, Forensic Archaeology: Advances in Theory and Practice, Londyn- Nowy Jork: Routledge

Metody badan wykopaliskowych, 2000, W. Brzezinski (red.), Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, Generalny Konserwator Zabytków, Warszawa.

Metodyka ratowniczych badan archeologicznych, 1999, Z. Kobylinski (red.), Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich - Oddział Warszawski, Warszawa.

Standardy metodyczne i dokumentacyjne badań archeologicznych i opracowań ich wyników. Wytyczne opracowane przez KOBiDZ w konsultacji z Kolegium Doradczym ds. archeologii przy Dyrektorze KOBiDZ, 2010, „Kurier Konserwatorski”, nr 6, s. 40-49.

M. Trzciński (red.), 2013, Archeologia sądowa w teorii i praktyce, Wrocław: Wolters Kluwer.

J. Widacki, 2008, Kryminalistyka, Warszawa: C.H. Beck