Kościoły i związki wyznaniowe w Polsce
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2751-KON-KZWP |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Kościoły i związki wyznaniowe w Polsce |
Jednostka: | Wydział Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie |
Grupy: |
Konwersatoria do wyboru w języku polskim dla kierunków WNoPiB - stacjonarne |
Punkty ECTS i inne: |
3.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Wymagania wstępne: | Wiedza dotycząca Kościoła katolickiego, Kościołów chrześcijańskich oraz wyznań niechrześcijańskich na poziomie szkoły średniej. |
Całkowity nakład pracy studenta: | - 30 godzin zajęcia dydaktyczne – konwersatorium (1 ECTS); - 30 godzin indywidualna praca studenta, w szczególności studiowanie literatury zaleconej przez wykładowcę (3 ECTS). |
Efekty uczenia się - wiedza: | Po ukończeniu konwersatorium student/studentka: - zna zasady instytucjonalnych relacji państwa z Kościołami i związkami wyznaniowymi w Polsce; - zna demografię, organizację, strukturę, działalność duszpasterską i rolę społeczną Kościoła katolickiego w Polsce; - zna demografię, organizację, strukturę, działalność duszpasterską i rolę społeczną innych Kościołów chrześcijańskich w Polsce; - zna demografię, organizację, strukturę, działalność duszpasterską i rolę społeczną niechrześcijańskich związków wyznaniowych w Polsce. |
Efekty uczenia się - umiejętności: | Po ukończeniu konwersatorium student/studentka: - potrafi wskazać podstawowe różnice pomiędzy Kościołami a związkami wyznaniowymi; - potrafi zinterpretować zasady relacji 'Kościołów i związków wyznaniowych z władzami państwowymi; - potrafi opisać zależności pomiędzy strukturą religijną, narodowościową i językową współczesnej Polski; - potrafi analizować procesy i zjawiska zachodzące wewnątrz Kościołów i związków wyznaniowych, w tym umiejętnie interpretuje ich konsekwencje społeczne. |
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne: | Student posiada kompetencje społeczne w postaci zdolności samodzielnego wykorzystania i zastosowania wiedzy oraz umiejętności uzyskanych w procesie dydaktycznym. |
Metody dydaktyczne: | 1/ Pogadanka. 2/ Prezentacja multimedialna. 3/ Wykład konwersatoryjny. |
Metody dydaktyczne podające: | - pogadanka |
Metody dydaktyczne poszukujące: | - referatu |
Metody dydaktyczne w kształceniu online: | - metody oparte na współpracy |
Skrócony opis: |
Celem konwersatorium jest przedstawienie mozaiki Kościołów i wyznań religijnych we współczesnej Polsce. Podczas zajęć będziemy odwoływać się do zakorzenionej w historii Polski tradycji różnorodności konfesyjnej i tolerancji religijnej. Główny nacisk zostanie położony na rolę i znaczenie Kościoła katolickiego (trzech obrządków), Kościołów starokatolickich, prawosławnych, ewangelickich (różnych nurtów i odłamów reformacji). Omówione zostaną również wyznania niechrześcijańskie mające uwarunkowania historyczne (judaizm, islam, karaimizm). Stałym elementem struktury wszystkich zajęć będą: historia i tradycja, demografia, podstawy ustrojowo-prawne, organizacja i struktury, działalność duszpasterska, rola społeczna oraz relacje z władzami państwowymi. |
Pełny opis: |
1/ Zasady instytucjonalnych relacji państwa z Kościołami i związkami wyznaniowymi w Polsce, cz. 1: do 1989 r. 2/ Zasady instytucjonalnych relacji państwa z Kościołami i związkami wyznaniowymi w Polsce, cz. 2: po 1989 r. 3/ Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzeczypospolitą Polską - przykład szczególnych relacji państwo-Kościół. 4/ Demografia, organizacja, struktura, działalność duszpasterska i rola społeczna Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce, cz. 1: 1945-1989. 5/ Demografia, organizacja, struktura, działalność duszpasterska i rola społeczna Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce, cz. 2: 1989-2005. 6/ Demografia, organizacja, struktura, działalność duszpasterska i rola społeczna Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce, cz. 3: 2005-2020. 7/ Demografia, organizacja, struktura, działalność duszpasterska i rola społeczna obrządków wschodnich Kościoła katolickiego w Polsce (bizantyjsko-ukraiński, ormiański, bizantyjsko-słowiański). 8/ Demografia, organizacja, struktura, działalność duszpasterska i rola społeczna Kościoła Starokatolickiego Mariawitów, Kościoła Katolickiego Mariawitów oraz Kościoła Polskokatolickiego. 9/ Demografia, organizacja, struktura, działalność duszpasterska i rola społeczna Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. 10/ Demografia, organizacja, struktura, działalność duszpasterska i rola społeczna Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego i Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Polsce. 11/ Demografia, organizacja, struktura, działalność duszpasterska i rola społeczna Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego, Kościoła Chrześcijan Baptystów, Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego i Kościoła Zielonoświątkowego w Polsce. 12/ Demografia, organizacja, struktura, działalność duszpasterska i rola społeczna Chrześcijańskiego Zboru Świadków Jehowy w Polsce. 13/ Demografia, organizacja, struktura, działalność duszpasterska i rola społeczna Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej, Muzułmańskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej i Karaimskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej. |
Literatura: |
Akty prawne: 1/ Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r., nr 78, poz. 483 z późn. zm.). 2/ Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzeczypospolitą Polską podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r. (Dz. U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318). 3/ Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1347). 4/ Ustawa z dnia z dnia 4 lipca 1991 r. o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 1726). 5/ Ustawa z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2015 r., poz. 43). 6/ Ustawa z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2015 r., poz. 483); 7/ Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2014 r., poz. 1712). 8/ Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Chrześcijan Baptystów w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2015 r., poz. 169). 9/ Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2014 r., poz. 1889). 10/ Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Polskokatolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2014 r., poz. 1599.). 11/ Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2014 r., poz. 1798). 12/ Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2015 r., poz. 44). 13/ Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2015 r., poz. 14). 14/ Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Zielonoświątkowego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2015 r., poz. 13). 15/ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o stosunku Państwa do Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego, nie posiadającego hierarchji duchownej (Dz. U. Nr 38, poz. 363, z późn. zm.). 16/ Ustawa z dnia 21 kwietnia 1936 r. o stosunku Państwa do Muzułmańskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 30, poz. 240, z późn. zm.). 17/ Ustawa z dnia 21 kwietnia 1936 r. o stosunku Państwa do Karaimskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 30, poz. 241, z późn. zm.). Literatura: 1/ Dębowski T. R., Kościoły chrześcijańskie w Polsce wobec wybranych zagadnień międzynarodowych w latach 1989–2004, Wrocław 2011. 2/ Doktór T., Nowe ruchy religijne i parareligijne w Polsce. Mały słownik, Warszawa 1999. 3/ Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce 1945–1989, Kraków 2003, 2006. 4/ Dudra S., Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny w obszarze polityki wyznaniowej oraz polityki narodowościowej Polski Ludowej i III Rzeczypospolitej, Warszawa 2019. 5/ Gowin J., Kościół w czasach wolności 1989–1999, Kraków 1999. 6/ Grelewski S., Wyznania protestanckie i sekty religijne w Polsce współczesnej, Lublin 1937. 7/ Kępa M., Sytuacja Kościoła i związków wyznaniowych w świetle Konstytucji RP jako realizacja prawa do wolności sumienia i wyznania, w: Duch praw w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, red. M. Kępa, M. Marszał, Wrocław 2016, s. 91-103. 8/ Kościół i religijność Polaków, red. W. Zdaniewicz, Warszawa 2000. 9/ Kościół katolicki w Polsce 1945–1982, oprac. W. Zdaniewicz, Poznań–Warszawa 1983. 10/ Kościół katolicki w Polsce 1918–1990. Rocznik statystyczny, red. L. Adamczuk, W. Zdaniewicz, Warszawa 1991. 11/ Kościół katolicki w Polsce 1991–2011. Rocznik statystyczny, red. P. Ciecieląg, P. Łysoń, W. Sadłoń, W. Zdaniewicz, Warszawa 2014. 12/ Kościół prawosławny w Polsce dawniej i dziś, red. L. Adamczuk, A. Mirowicz, Warszawa 1993. 13/ Kozłowski J., Langer J., Zagajewski T., Atlas wyznań w Polsce, Warszawa 1989. 14/ Libiszowska-Żółtkowska M., Kościoły i związki wyznaniowe w Polsce. Mały słownik, Warszawa 2001. 15/ Michalak R., Polityka wyznaniowa państwa polskiego wobec mniejszości religijnych w latach 1945–1989, Zielona Góra 2014. 16/ Religia i polityka. Zarys problematyki, red. P. Burgoński, M. Gierycz, Warszawa 2014. 17/ Religijność Polaków 1991–1998, red. W. Zdaniewicz, Warszawa 2001. 18/ Rykała A., Trwanie i powroty do żydostwa – Żydzi we współczesnej Polsce, „Folia geographica” 2002, 6, 54–68. 19/ Rzemieniuk F., Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-słowiańskiego (neounia), Lublin 1999. 20/ Skalik A., Kościół greckokatolicki w Polsce po II wojnie światowej – zmiany w strukturze i przestrzeni geograficznej, „Peregrinus Cracoviensis” 2001, 12, 83–100. 21/ Sowiński S., Boskie – cesarskie – publiczne. Debata o legitymizacji Kościoła katolickiego w Polsce w sferze publicznej w latach 1989-2010, Warszawa 2012. 22/ Stopka K., Ormianie w Polsce dawnej i dzisiejszej, Kraków 2000. 23/ Urban K., Kościół prawosławny w Polsce 1945–1970 (Rys historyczny), Kraków 1996. 24/ Urban K., Wyznanie mojżeszowe w Polsce 1945-1961 (zarys działalności), „Zeszyty Naukowe AE w Krakowie" 2006, nr 706, s. 61-80. 25/ Urban K., Związek Religijny Wyznania Mojżeszowego w Polsce w latach 1965-1985 (zarys problematyki), „Zeszyty Naukowe AE w Krakowie" 2007, nr 749, s. 57-74. 26/ Urban K., Mniejszości religijne w Polsce 1945–1991 (zarys statystyczny), Kraków 1994. 27/ Warchoł E., Starokatolicki Kościół mariawitów w okresie II Rzeczypospolitej, Sandomierz 1997. 28/ Wojewoda Z., Zarys historii Kościoła greckokatolickiego w Polsce w latach 1944–1989, Kraków 1994. 29/ Zenderowski R., Michalak R., Polityka wyznaniowa. Aspekty teoretyczne i egzemplifikacje, Zielona Góra 2018. 30/ Zieliński Z., Kościół w Polsce 1944–2007, Poznań 2009. 31/ Żaryn J., Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944–1989), Warszawa 2003. 32/ 500 lat Reformacji w Polsce red. P. Ciecieląg, E. Jóźwiak, A. Godfrejów-Tarnogórska, Warszawa 2017. |
Metody i kryteria oceniania: |
1/ Udział w konwersatorium (dopuszczalne są 2 nieobecności, pozostałe wymagają usprawiedliwienia w formie zwolnienia lekarskiego). 2/ Przygotowanie prezentacji oraz wygłoszenie referatu. 3/ Aktywny udział w dyskusji. |
Praktyki zawodowe: |
Brak. |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/23" (zakończony)
Okres: | 2022-10-01 - 2023-02-19 |
Przejdź do planu
PN KON
WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Michał Białkowski | |
Prowadzący grup: | Michał Białkowski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2022/23" (zakończony)
Okres: | 2023-02-20 - 2023-09-30 |
Przejdź do planu
PN KON
WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Michał Białkowski | |
Prowadzący grup: | Michał Białkowski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)
Okres: | 2023-10-01 - 2024-02-19 |
Przejdź do planu
PN KON
WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Michał Białkowski | |
Prowadzący grup: | Michał Białkowski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (zakończony)
Okres: | 2024-02-20 - 2024-09-30 |
Przejdź do planu
PN KON
WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Michał Białkowski | |
Prowadzący grup: | Michał Białkowski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2024/25" (jeszcze nie rozpoczęty)
Okres: | 2025-02-24 - 2025-09-30 |
Przejdź do planu
PN KON
WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Michał Białkowski | |
Prowadzący grup: | Michał Białkowski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.