Teologia polityczna

Pożądana ogólna orientacja w historii doktryn politycznych oraz historii chrześcijaństwa.

przedmiot fakultatywny

Udział w wykładach - 30 h

Student rozumie wieloraki sens pojęcia „teologia polityczna”, ma wiedzę o głównych typach teologii politycznych, umie opisać i scharakteryzować ich związki z wielkimi religiami świata oraz dostarczanymi przez nie wzorcami legitymizacji władzy, zwłaszcza w społeczeństwach i ustrojach tradycyjnych.

Student wykorzystuje nabytą wiedzę do rozpoznawania i analizowania analogii pomiędzy kategoriami religijnego obrazowania świata i pojęciami teologii a instytucjami i pojęciami jurydycznymi i społeczno-politycznymi.

Student ma świadomość natury, przyczyn i źródeł współczesnych problemów i kontrowersji związanych z relacjami pomiędzy religią a polityką, tak w wymiarze instytucjonalno-publicznym, jak społecznym i kulturalnym oraz posiada umiejętność ich sprawiedliwego osądu i racjonalnego rozstrzygania.

wykład, metoda podająca

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

1. Kwestie metateoretyczne: sens (treść semantyczna) i zakres pojęcia „teologia polityczna / teologia polityki”

2. Typologia teologii politycznych

3. Formy historyczne teologii politycznej:

3.1. Historia pojęcia

3.2. Teologia polityczna biblijnego Izraela

3.3. Teologia polityczna chrześcijaństwa od św. Pawła do św. Augustyna

3.4. Teologia imperialna versus teologia papalistyczna w średniowieczu

3.5. Teologia polityczna św. Tomasza z Akwinu

1. Kwestie metateoretyczne: sens (treść semantyczna) i zakres pojęcia „teologia polityczna / teologia polityki”; jej status badawczy oraz (inter)dyscyplinarna relacja do teologii sensu proprio, nauki społecznej Kościoła, socjologii religii, filozofii (teorii) polityki, filozofii (teorii) państwa i prawa, filozofii moralnej (etyki), filozofii dziejów i filozofii kultury

2. Typologia teologii politycznych: instytucjonalne, apelatywne i jurystyczne

2.1. Teologia polityczna w rozumieniu Carla Schmitta

3. Formy historyczne teologii politycznej:

3.1. Teologia polityczna Platona w „Prawach”.

3.2. Treść semantyczna i zakres pojęcia theologia politica /civilis od stoików do Warrona

3.3. Teologia polityczna biblijnego Izraela

3.4. Teologia polityczna chrześcijaństwa:

3.4.1. Ewangelia a polityka

3.4.2. Chronos, kairos i katechon w teologii politycznej św. Pawła

3.4.3.Teologia polityczna i filozofia dziejów św. Augustyna

3.4.4. Teoria „Dwóch Mieczy” i teologia papalistyczna w średniowiecznej Christianitas od św. Gelazego I do Bonifacego VIII

3.4.5. Teologia imperialna (Sacrum Imperium) od Euzebiusza z Cezarei do Dantego

3.4.6. Teologia polityczna św. Tomasza z Akwinu

A/ Literatura podstawowa:

Merio Scattola, Teologia polityczna, Warszawa 2011

Carl Schmitt, Teologia polityczna, w: tenże, Teologia polityczna i inne pisma, Kraków – Warszawa 2000

Heinrich Meier, Czym jest teologia polityczna? Wstępne uwagi na temat kontrowersyjnego pojęcia, „Teologia Polityczna”, nr 1(2003-2004)

Ernst-Wolfgang Böckenförde, Teoria polityki a teologia polityczna. Uwagi na temat ich wzajemnego stosunku, w: „Teologia Polityczna”, nr 3(2005-2006)

Eric Voegelin, Gnoza – istota nowożytności, w: tenże, Nowa nauka polityki, Warszawa 1992.

Paweł Kaczorowski, Teologia polityczna, w: Słownik społeczny, red. B. Szlachta, Kraków 2004

Jacek Bartyzel, Teologia polityczna, w: Encyklopedia „Białych Plam”, t. XVII, Radom 2006.

Augusto Del Noce, L'epoca della secolarizzazione, Milano 1970.

B/ Literatura uzupełniająca:

O. Hugo Rahner SJ, Kościół i państwo we wczesnym chrześcijaństwie, Warszawa 1986 [antologia z komentarzem].

Św. Augustyn, O Państwie Bożym przeciw poganom ksiąg XXII, Warszawa 1977, księgi V (w t. 1) i XIX (w t. 2)

Św. Tomasz z Akwinu, O władzy (De Regno), w: tenże, Dzieła wybrane, Poznań 1984 [lub przekład pt. O królowaniu – królowi Cypru, Kraków 2006].

Wilhelm Stapel, Chrześcijański mąż stanu, w: Rewolucja konserwatywna w Niemczech 1918-1933, opr. W. Kunicki, Poznań 1999

E.H. Kantorowicz, Dwa ciała króla. Studium ze średniowiecznej teologii politycznej, Warszawa 2007.

Zaliczenie bez oceny na podstawie udokumentowanej obecności na wykładzie (max dwie nieusprawiedliwione obecności)