Decydowanie polityczne

przedmiot obligatoryjny

1. Godziny realizowane z udziałem nauczycieli:

15 godzin dydaktycznych w semestrze na ćwiczeniach. Dodatkowo student może skorzystać z 1 godz. zegarowej konsultacji dydaktycznych w tygodniu podczas dyżuru oraz krótkich i konkretnych konsultacji mejlowych.

2. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta/słuchacza/uczestnika kursu potrzebny do pomyślnego zaliczenia przedmiotu:

Zróżnicowany w zależności od zdolności intelektualnych i organizacyjnych studenta.

3. Czas wymagany do przygotowania się i do uczestnictwa w procesie oceniania.

Zróżnicowany w zależności od zdolności intelektualnych i organizacyjnych studenta.

Zdobycie wiedzy na temat mechanizmów i systemów podejmowania decyzji. Poznania najpopularniejszych heurystyk i narzędzi decyzyjnych.

Identyfikacja problemów w otaczającej studenta przestrzeni osobistej, społecznej i politycznej. Właściwe definiowanie i priorytetowanie sytuacji decyzyjnych. Wyznaczanie celów oraz budowanie strategii. Wybór właściwych narzędzi do analizowania sytuacji problemowej oraz wypracowywania alternatywnych rozwiązań. Umiejętność przeprowadzenia optymalizacji decyzji. Posługiwanie się najpopularniejszymi heurystykami i technikami twórczego rozwiązywania problemów. Posługiwanie się teorią gier jako narzędziem optymizacji decyzji politycznych.

Student rozumie potrzebę pogłębienia wiedzy i wykształcenia nowych, umiejętności, w tym twórczego myślenia. Potrafi wypowiadać się na forum publicznym, zabierać głos w dyskusji, bronić swojego stanowiska w obliczu krytycznej polemiki, nabywa umiejętność abstrahowania i krytycznego myślenia. Umie pracować w grupie i buduje zespoły zadaniowe.

Indywidualne i grupowe ćwiczenia problemowe ukierunkowane na rozwiązywanie problemów, aktywizacje myślenia kreatywnego. Elementy wprowadzającego wykładu konwersatoryjnego i opisu niezbędnych do przeprowadzenia ćwiczeń założeń teoretycznych i praktycznych warunków wykorzystywanych technik decyzyjnych i metod heurystycznych. Grupowa dyskusja na temat wybranych zagadnień.

- pokaz
- symulacyjna (gier symulacyjnych)

- opis
- opowiadanie
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

- ćwiczeniowa
- doświadczeń
- klasyczna metoda problemowa
- okrągłego stołu
- projektu
- referatu
- studium przypadku
- SWOT
- sytuacyjna

- gry i symulacje
- metody odnoszące się do autentycznych lub fikcyjnych sytuacji
- metody oparte na współpracy
- metody rozwijające refleksyjne myślenie

Kurs z Decydowania politycznego ma na celu zapoznać studentów z podstawowymi elementami analizy procesów decydowania politycznego oraz metodologią badania racjonalności decyzji. Program zajęć bazuje przede wszystkim na metodzie analizy systemowej, podstawach teorii gier oraz zastosowaniu metody scenariuszowej w opracowywaniu planów decydowania politycznego. Konteksty poruszane w ramach kursu dotyczą zarówno gier decyzyjnych na szczeblu polityki państwowej, jak i gier mających miejsce w środowisku międzynarodowym. Przykłady historyczne są uzupełnione o kontrfaktyczne sytuacje decyzyjne, co umożliwia studentom samodzielne prowadzenie symulacji procesów decyzyjnych.

1. Preliminaria decyzji

Etap przygotowawczy w podejmowaniu decyzji. Rozpoznanie specyfiki problemu i elementów właściwego rozwiązania. Wstęp do racjonalnego decydowania w zarządzaniu.

Literatura obowiązkowa:

Ł. Perlikowski, A Theory of Argumentation: The Case of Ethical, Political, and Utopian Thinking, Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej, Number 2(27)/2021, pp. 54-68

S. Toulmin, R. Rieke, A. Janik, An Introduction to Reasoning, New York London 1979, p. 285-308. (Reasoning about management)

2. Elementy procesu decyzyjnego

Decyzje opisowe, wyjaśniające, przewidujące, oceniające i zalecające. Procedura porządkowania wywodu. Decydowanie jako proces. Model racjonalistyczny vs model realistyczny. Macierze opłacalności. Proces decydowania w modelu realistycznym.

Literatura obowiązkowa:

J. O’Shaughnessy, Metodologia decyzji, Warszawa 1975.

A. Bodnar, Decyzje polityczne. Elementy teorii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1985, s. 243-309 (rozdz. V Optymalność i skuteczność decyzji politycznych)

3. Decydowanie w ujęciu systemowym

Pojęcie systemu politycznego. Stabilność polityczna w ujęciu systemowym. Rodzaje homeostatów systemu. Typologia sytuacji decyzyjnych w ujęciu systemowym. Sprzężenie zwrotne, zakłócenia i sytuacje anomalne. Stabilność polityczna w wymiarze podmiotowym i przedmiotowym.

Literatura obowiązkowa:

Z. K. Pietraś, Decydowanie polityczne, Warszawa-Kraków 1998, s. 57-176. (rozdz. II Proces decydowania politycznego w ujęciu systemowym)

4. Racjonalność decyzyjna

Definiowanie racjonalności w kontekście procesów decyzyjnych. Substancjalne i formalne definicje racjonalności. Racjonalność ontologiczna, epistemologiczna i decyzyjna. Maksymalistyczne i minimalistyczne ujęcia racjonalności decyzyjnej.

Literatura obowiązkowa:

W. Szewczak, Oblicza racjonalności, Toruń 2013, s. 11-25; 113-158.

Ł. Perlikowski, Racjonalność jako zespół reguł obowiązujących lokalnie, CIVITAS. Studia z filozofii polityki nr 20/2017, s. 225-244.

5. Zastosowanie teorii gier w decydowaniu politycznym

Dylemat więźnia. Racjonalność kooperacji. Dwuosobowe gry współpracy. Dwuosobowe gry o pełnym konflikcie. Dwuosobowe gry o częściowym konflikcie. Dwuosobowe gry o słabej zgodności. Wieloosobowe gry koalicyjne.

Literatura obowiązkowa:

Z. Pietraś, Decydowanie polityczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Kraków, s. 175-294.

E. Hankiss, Pułapki społeczne, Warszawa 1986, s. 7-52.

K. Binmore, Game Theory. A Very Short Introduction, Oxford 2007.

6. Metoda scenariuszy – rola antycypacji w procesach decyzyjnych

Szkoły konstruowania scenariuszy (Szkoła logiki intuicyjnej, Szkoła probabilistycznej modyfikacji trendów, Szkoła La Prospective). Typologie scenariuszy. Podejście do konstrukcji scenariuszy (Oparte na problematyce, Skoncentrowane na interesach, Refleksyjno-interwencjonistyczne.) Przyczynowość a potencjalność. Teoria prawdopodobieństwa. Racje dla tworzenia scenariuszy. Thinking About The Unthinkable – koncepcja Hermana Kahna

Literatura obowiązkowa:

A. Kononiuk, J. Nazarski, Scenariusze w antycypowaniu i kształtowaniu przyszłości, Wolters Kluwer, Warszawa 2014, s. 29-83.

H. Kahn, The Next 200 Years, London 1978.

7. Drzewa decyzyjne

Podstawowe zasady tworzenia drzew decyzyjnych. Rola prawdopodobieństwa w tworzeniu drzew decyzyjnych. Mapa sytuacji decyzyjnej. Obliczanie wartości oczekiwanej. Drzewa decyzyjne w politycznych sytuacjach decyzyjnych.

Literatura obowiązkowa:

T. Tyszka, T. Zaleśkiewicz, Racjonalność decyzji. Pewność i ryzyko, Warszawa 2001, s. 147-158.

P. Goodwin, G. Wright, Decision Analysis for Management Judgment, Chichester 2014.

8. Wyjaśnianie decyzji politycznych

Eksplanacyjna funkcja nauk o polityce. Deskryptywny a normatywny wymiar nauk o polityce. Analiza procesów decyzyjnych w polityce. Wyjaśnianie a prognoza.

Literatura obowiązkowa:

Bodnar A., Decyzje polityczne. Elementy teorii, Warszawa 1985, s. 42-94.

9. Teoria społecznego wyboru

Paradoks Condorceta. Racjonalność procesów demokratycznych. Decydowanie polityczne w demokracji – między partycypacją a deliberacją.

Literatura obowiązkowa:

M. Borkowska-Nowak, Racjonalność decyzji politycznych. Utarte ścieżki i nowe pomysły, Wydawnictwo KUL, Lublin 2012, s. 171-188.

Ł. Perlikowski, Pluralizm i racjonalność w świetle idei demokracji deliberatywnej, Płock 2020, s. 17-32; 259-296.

10. Kolokwium końcowe

Bodnar A., Decyzje polityczne. Elementy teorii, Warszawa 1985.

Borkowska-Nowak M., Racjonalność decyzji politycznych. Utarte ścieżki i nowe pomysły, Wydawnictwo KUL, Lublin 2012.

Goodwin P., Wright G., Decision Analysis for Management Judgment, Chichester 2014.

Hankiss E., Pułapki społeczne, Warszawa 1986.

K. Binmore, Game Theory. A Very Short Introduction, Oxford 2007.

Kahn H., The Next 200 Years, London 1978.

Kononiuk A., Nazarski J., Scenariusze w antycypowaniu i kształtowaniu przyszłości, Wolters Kluwer, Warszawa 2014.

O’Shaughnessy J., Metodologia decyzji, Warszawa 1975.

Perlikowski Ł., A Theory of Argumentation: The Case of Ethical, Political, and Utopian Thinking, Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej, Number 2(27)/2021, pp. 54-68

Perlikowski Ł., Pluralizm i racjonalność w świetle idei demokracji deliberatywnej, Płock 2020.

Perlikowski Ł., Racjonalność jako zespół reguł obowiązujących lokalnie, CIVITAS. Studia z filozofii polityki nr 20/2017, s. 225-244.

Pietraś Z. K., Decydowanie polityczne, Warszawa-Kraków 1998.

Szewczak W., Oblicza racjonalności, Toruń 2013.

Toulmin S., Rieke R., A. Janik, An Introduction to Reasoning, New York London 1979.

Tyszka T., Zaleśkiewicz T., Racjonalność decyzji. Pewność i ryzyko, Warszawa 2001.

Na podstawie aktywnego udziału w dyskusjach, pogadankach, ćwiczeniach i zadaniach odbywających się na zajęciach. Dopuszczalne są 2 nieobecności do dowolnego wykorzystania przez studenta.